Băn khoăn cải tiến lồng nuôi tôm hùm

Hội thảo về vật liệu mới làm lồng nuôi tôm hùm tại thị xã Sông Cầu (Phú Yên) mới đây đã thu hút đông đảo đại biểu tham dự, trong đó, người dân quan tâm nhiều đến chất lượng, giá cả vật liệu mới, còn nhà khoa học chú trọng đến độ bền với thời gian hay sự phù hợp…

Lưới lồng nuôi tôm hùm

Quá nhiều chi phí

Theo ông Đào Mai Quốc Việt, cán bộ Trung tâm Khuyến nông Phú Yên, để lồng nuôi đáp ứng với sự biến đổi của thời tiết hiện nay, đơn vị đã phối hợp với Công ty Wieland Metals Singapore thử nghiệm mô hình nuôi tôm hùm thương phẩm bằng lồng lưới hợp kim đồng tại một hộ nuôi tôm hùm ở thôn Dân Phú 2, xã Xuân Phương (thị xã Sông Cầu). Lồng nuôi kích thước (2,5x2,5x1,2) m, khung lồng làm bằng sắt, lưới bằng hợp kim đồng, mắt lưới 2a (khoảng 4 cm); triển khai từ tháng 7/2017, nhưng qua cơn bão số 12 (năm 2017) đến nay lồng nuôi vẫn đảm bảo chất lượng.

Ông Võ Văn Thừa ở thôn Dân Phú 2 (người thực hiện mô hình) cho biết, sau 12 tháng lồng nuôi vẫn còn tốt, không biến dạng sau mưa bão; đặc biệt là hàu, hà bám vào lồng không đáng kể. Loại lồng này rất thông thoáng nên tăng cường lưu thông nước, hạn chế dịch bệnh trên tôm nuôi. Tuy nhiên, lồng nuôi này rất nặng, giá thành đắt gấp 4 lần so với lồng nuôi truyền thống; riêng lưới bọc lồng khoảng 24,5 m2 nhưng giá thành đã 12 triệu đồng, chưa kể khung sắt và tiền công để bọc hoàn thiện vì cơ sở sản xuất chỉ bán lưới. Còn ông Trần Quang Viên ở phường Xuân Yên nhận định, loại vật liệu lưới lồng bằng hợp kim đồng có mắt lưới quá lớn, chỉ thả nuôi cỡ tôm 4 - 6 tháng trở lên, nên vẫn phải nuôi lồng truyền thống ở giai đoạn đầu. Trong khi, nhà sản xuất chỉ bán lưới mà không sản xuất ra nguyên chiếc nên ngư dân phải thuê làm thêm một công đoạn nữa là khung lồng và bọc lưới, rất tốn kém và mất thời gian. Cả hai loại lồng nuôi bằng hợp kim đồng và HDPE đều đắt hơn lồng nuôi truyền thống từ 4 đến hơn 10 lần, nên nhiều người nuôi muốn đầu tư nhưng giá thành quá cao.

Chưa dễ chuyển đổi

Ông Vũ Quang Đăng, đại diện Công ty Wieland Metals Singapore cho biết, lưới làm lồng nuôi thủy sản do công ty cung cấp được làm lừ đồng thau đặc biệt, có độ bền cao. Tuy nhiên, nếu ở dưới nước lâu ngày vẫn có hiện tượng bào mòn nên Công ty khuyến cáo khoảng 10 năm nên thay lưới lồng nuôi một lần. Việc ngư dân yêu cầu sản xuất ra những tấm lưới có mắt lưới nhỏ hơn hiện tại thì đơn vị vẫn đáp ứng được, nhưng giá thành sẽ rất cao. Tùy theo từng đơn đặt hàng số lượng nhiều hay ít, Công ty sẽ tính toán mức giá cụ thể.

Còn theo ông Hoàng Văn Hợi, Giám đốc Công ty TNHH MTV Dịch vụ và Công nghệ NTTS, lồng nuôi thủy sản bằng nhựa HDPE của Công ty có độ bền khoảng 40 năm và đã cung cấp cho ngư dân ở nhiều tỉnh. Đặc biệt, hệ thống neo tự động có thể điều chỉnh cho lồng lên xuống theo mực nước thủy triều và độ cao của sóng biển. Hiện, giá thành của một lồng nuôi bằng nhựa HDPE cỡ (4x4x4) m khoảng 50 triệu đồng. Nếu bà con yêu cầu làm kích cỡ nhỏ hơn thì giá thành sẽ cao hơn so với tỷ lệ thể tích lồng.

Để việc chuyển đổi giữa lồng nuôi truyền thống sang lồng nuôi bằng vật liệu mới đảm bảo hơn, Nhà nước và các doanh nghiệp cũng cần có chính sách hỗ trợ giúp ngư dân yên tâm sản xuất. Ngoài ra, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương cũng cần quan tâm sớm sắp xếp lồng bè ổn định vùng nuôi, cảnh báo và xử lý môi trường tại các vùng nuôi đã bị ô nhiễm.

TS Võ Văn Nha, Giám đốc Trung tâm Quan trắc môi trường và cảnh báo dịch bệnh Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III đề nghị, tỉnh Phú Yên và các cơ quan chức năng cần có nghiên cứu thêm đối với vật liệu lưới lồng làm bằng hợp kim đồng có ảnh hưởng đến môi trường hay không. Việc lưới lồng làm bằng hợp kim đồng ở dưới nước lâu ngày cũng sẽ bị bào mòn; tỉnh cần làm việc với các nhà khoa học để có những nghiên cứu về vật liệu mới bền hơn, phù hợp hơn thay thế vật liệu làm lồng nuôi truyền thống.

>> Tỉnh Phú Yên hiện có 3 vùng nuôi thủy sản lồng bè tập trung được quy hoạch ổn định lâu dài, gồm: huyện Tuy An (650 ha) và 2 vùng nuôi ở thị xã Sông Cầu là vịnh Xuân Đài (747 ha), đầm Cù Mông (253 ha). Lâu nay, việc sử dụng vật liệu là gỗ và sắt trong khi chưa chú trọng đến khâu xử lý môi trường nên gây ô nhiễm môi trường. Điểm yếu của lồng nuôi do người dân tự làm đã bộc lộ sau cơn bão số 12 năm 2017 khi nhiều lồng bị phá hỏng.