Bệnh do virus trên cá lồng

Virus là tác nhân gây nhiều bệnh nguy hiểm trên cá lồng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả của người nuôi. Bài viết dưới đây xin giới thiệu một số bệnh thường gặp và biện pháp phòng trị.

Bệnh do virus SCV (Spring Viremia of Carp)

Tác nhân gây bệnh: Do virus thuộc họ Rhabdovirus carpio

Đối tượng chính nhiễm bệnh: Cá chép và họ cá chép

Dấu hiệu bệnh: Cá có thể bị nhiễm bệnh ở mọi giai đoạn phát triển. Khi bị bệnh, xuất hiện 1 trong các dấu hiệu: Da cá thường có màu nhợt nhạt hoặc có màu đỏ, xuất huyết trên da và các gốc vây; Mắt lồi, mang nhợt nhạt, thối mang hoặc các tia mang kết dính lại với nhau có màu đỏ không tự nhiên; Bụng chướng to, bóng hơi bị teo một ngăn.

Mùa vụ xuất hiện bệnh: Sự biến động của nhiệt độ, đặc biệt vào lúc giao mùa thường xảy ra ở cuối mùa đông đầu mùa xuân khi nhiệt độ thấp dưới 180C.

Phương pháp chẩn đoán: Kỹ thuật PCR.

Bệnh do virus KHV (Koi Herpesvirus) 

Tác nhân gây bệnh: Do virus thuộc họ Herpesviridae

Đối tượng chính nhiễm bệnh: Cá chép và cá chép cảnh

Dấu hiệu bệnh: Cá thường nổi đầu, bơi tách đàn, mang bị tổn thương hoại tử có các đốm đỏ hoặc trắng, trên thân xuất hiện nhiều nhớt xuất huyết, có các đốm rộp phồng, các cơ quan bên trong thường bị xuất huyết, bóng hơi sưng, cá bị bệnh ở tất cả các giai đoạn phát triển của cá.

Mùa vụ xuất hiện bệnh: Cá thường bị bệnh vào mùa xuân khi nhiệt độ nước thấp hơn 250C, bệnh thường lây từ cá sang cá. 

Phương pháp chẩn đoán: Kỹ thuật PCR.

Bệnh xuất huyết trên cá trắm cỏ 

Tác nhân gây bệnh: Do virus Reovirus 

Đối tượng chính nhiễm bệnh: Cá trắm cỏ và cá trắm đen

Dấu hiệu bên ngoài: Da cá màu tối sẫm, cá nổi lờ đờ trên tầng mặt. Khi bệnh nặng cá có biểu hiện mắt lồi, mang nhợt nhạt, nắp mang và vây xuất huyết. Tỷ lệ cá chết cao, khoảng 80 - 100% sau 2 - 3 tuần cá trong ao xuất hiện bệnh. Trong mùa dịch bệnh, cá giống thường xuất hiện sớm hơn cá thịt với vây đuôi chuyển màu đen, bề ngoài thân màu tối đen, hai bên cơ lưng có thể xuất hiện 2 dải sọc màu trắng. 

Dấu hiệu bên trong: Khi bóc da cá bệnh nhìn thấy các đốm hoặc đám cơ đỏ xuất huyết, bệnh nặng, cơ toàn thân xuất huyết đỏ tươi, đây là dấu hiệu đặc trưng thường thấy của bệnh. Giải phẫu cơ quan nội tạng nhận thấy: ruột xuất huyết tương đối rõ ràng, một phần ruột hoặc toàn bộ xuất huyết màu đỏ thẫm, thành ruột còn chắc chắn, không hoại tử.

Mùa vụ xuất hiện bệnh: Xuất hiện quanh năm nhưng xuất hiện nhiều nhất ở các tháng giao mùa giữa mùa xuân và mùa hè (tháng 3 đến tháng 6).

Phương pháp chẩn đoán: Kỹ thuật PCR, nuôi cấy tế bào. 

Phòng bệnh tổng hợp 

Sau mỗi vụ nuôi kéo lồng lên bờ vệ sinh lồng bằng cách quét vôi lên khung lồng, lồng lưới được ngâm trong nước vôi sau đó giặt sạch phơi khô. 

Cá giống thả vào lồng nuôi cần phải kiểm tra đầu vào, để loại cá nhiễm mầm bệnh virus. 

Trong quá trình nuôi thường xuyên treo túi vôi hoặc viên TCCA để khử trùng môi trường nước và tiêu diệt mầm bệnh. 

Định kỳ hàng tháng cho cá ăn Vitamin C hoặc bột tỏi để phòng bệnh và tăng sức đề kháng cho cá với liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất ghi trên bao bì sản phẩm. 

Đối với cá bị bệnh chết cần phải được vớt lên nấu chín, hoặc tiêu hủy chôn với 1% vôi bột, không được vớt cá chết bỏ ra sông, suối dễ lây lan từ vùng nuôi này sang vùng nuôi khác.

Trung tâm Quan trắc Môi trường và Bệnh thủy sản miền Bắc - Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I