Bệnh phó thương hàn heo

Bệnh phó thương hàn heo là một bệnh truyền nhiễm cấp tính xảy ra trên heo ở mọi lứa tuổi (thường gặp ở heo con) do vi khuẩn Salmonella cholerasuis (S. cholerasuis) gây nên.

Bệnh có đặc điểm gây bại huyết, viêm dạ dày ruột, tạo mụn loét ở ruột già, viêm phổi ở heo con. Bệnh có thể lây sang người do nhiễm vi khuẩn (từ thịt heo bệnh) hoặc ngộ độc do độc tố vi khuẩn.

1. Nguyên nhân bệnh

Bệnh gây ra do vi khuẩn S.cholerasius, là trực khuẩn G (-) thuộc họ Enterobacteriaceae.

Vi khuẩn có thể tồn tại nhiều ngày, hàng tuần, thậm chí cả năm trong những điều kiện thích hợp, nhưng dễ bị tiêu diệt bởi nhiệt độ cao và các loại hóa chất sát trùng như Glutaraldehyde, Benzalkonium chloride, Formaldehyde. Ở heo bệnh, vi khuẩn có ở trong máu, phủ tạng, các chất tiết (nhiều nhất ở trong phân); ở heo nái có nhiều trong dịch tiết đường sinh dục, thai bị sẩy. Những heo khỏe mang trùng có ý nghĩa rất quan trọng đối với lưu hành dịch bệnh và nguy cơ đối với sức khỏe cộng đồng. Một vài yếu tố gây stress như: cai sữa, vận chuyển, thay đổi thời tiết đột ngột làm giảm sức đề kháng của heo, có thể là những nguyên nhân làm dịch bệnh bộc phát.

2. Triệu chứng – Bệnh tích

Bệnh thường xảy ra ở 2 thể:

+ Thể bại huyết

Thường gặp trên heo con khoảng 2 tháng tuổi với biểu hiện: Sốt cao 40,5 – 41,6oC, bỏ ăn, nằm yên một chỗ trong góc chuồng, yếu ớt; ho, khó thở, da vùng sau tai, bẹn, bụng xuất huyết, heo chết trong vòng 48 giờ, tỷ lệ chết rất cao. Một số bệnh tích có thể thấy như: Da bụng, tai, đuôi có màu xanh tím, niêm mạc ruột viêm, xuất huyết, hạch lympho màng treo ruột và dạ dày – gan sưng, phổi chắc và dai.

+ Thể tiêu hóa

Dạng cấp tính: Thường gặp trên heo con cai sữa đến 4 tháng tuổi, heo sốt cao 40 – 41,5oC, bỏ ăn, nằm tụm lại một chỗ, tiêu chảy, phân có màu vàng hôi thối; ói mửa, da sau tai, mặt trong đùi màu đỏ tím, có điểm xuất huyết.

Dạng mãn tính: Những heo bị bệnh dạng cấp tính nếu không chết sẽ chuyển sang dạng mãn tính (khoảng 15%), với các triệu chứng và bệnh tích như: Heo gầy yếu, có hoại tử ở tai và đuôi, tiêu chảy nhiều lần; ho, khó thở, tăng trưởng chậm. Thành ruột dày và có nhiều chỗ bị hoại tử, có bã đậu (casein hóa), xuất huyết, vết loét liền nhau thành mảng, hạch ruột xuất huyết, có khi có mủ, gan, lách sưng, mềm, có những đốm hoại tử, xoang bụng tích nước viêm.

3. Chẩn đoán

Cần chẩn đoán phân biệt với các bệnh dịch tả heo, tụ huyết trùng, đóng dấu…vv. Để xác định chắc chăn nguyên nhân bệnh cần thiết phải lấy mẫu để làm các xét nghiệm tại phòng thí nghiệm.

4. Phòng và trị bệnh

(Thông tin chi tiết xin theo dõi trên Báo NNVN số 53 ra ngày 16/3/2011)