Biện pháp chăm sóc cây có múi sau thu hoạch

Đối với vườn cây có múi (cam, quýt, bưởi,…) sau một chu kỳ cây ra hoa, đậu quả, cho thu hoạch cây đã mất đi rất nhiều chất dinh dưỡng, bộ rễ bị già đi và bị nhiều đối tượng dịch bệnh gây hại.

Vì vậy cần nhanh chóng giúp cây phục hồi, sinh trưởng, phát triển tốt, giúp tạo tiền đề cho cây có múi bước sang mùa sinh trưởng, ra hoa đậu quả tiếp theo. Để giúp vườn cây có múi sinh trưởng phát triển tốt, năng suất vụ sau cao hơn vụ trước, sau khi thu hoạch, bà con cần chú ý các biện pháp chăm sóc cơ bản sau:

1. Cắt tỉa cành và vệ sinh vườn

Tỉa cành tạo tán sau thu hoạch là một biện pháp kỹ thuật không thể thiếu nếu muốn có năng suất và sản lượng vụ sau.

- Sau khi thu hoạch, tiến hành cắt tỉa các cành già, cành sâu bệnh, cành vượt nằm bên trong tán, bị che khuất, những cành vươn quá ra ngoài tán để tạo sự thông thoáng, kích thích ra chồi mới tránh bị sâu bệnh hại.

 Thời điểm cắt cành: Chọn những hôm trời nắng ráo tiến hành cắt tỉa, không nên cắt vào những hôm trời mưa, tránh hiện tượng lây lan bệnh từ cây này sang cây khác qua vết cắt.

- Kỹ thuật cắt cành: Khi cắt cành bỏ đi, phải cắt sát vào thân, vết cắt phải dứt khoát và nhẵn, không được cắt cành quá dài sẽ ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây. Những cành đã tỉa bỏ, bà con thu gom lại một chỗ rồi tiêu hủy.

- Làm sạch cỏ dại xung quanh gốc theo hình chiếu của tán cây, tính từ gốc ra đến tán cây khoảng 1m cần làm sạch cỏ dại,  cỏ bên ngoài tán chỉ cắt ngắn nhằm mục đích giữ ẩm cho đất, tránh xói mòn, rửa trôi đối với vườn cây có múi trồng trên đồi dốc.

- Sau khi dọn sạch cỏ dại, bà con tiến hành quét vôi vào vết cắt và quét lên gốc cây giúp ngăn ngừa sự cư trú của sâu bệnh đặc biệt là nấm Phytophthora (gây bệnh xì gôm, chảy nhựa, thối gốc), rệp hại cây.

2. Bón phân và tưới nước phục hồi cây

2.1. Bón phân giai đoạn sau thu hoạch giúp cây có múi phục hồi nhanh, dưỡng cây giúp cây sinh trưởng phát triển tốt, tạo tiền đề cho năng suất vườn cây cuối vụ.

- Các loại phân cần chú ý giai đoạn này: Vôi bột, phân hữu cơ hoai mục, các loại phân NPK tổng hợp có chứa yếu tố đạm và lân cao.

- Lượng bón: Phân chuồng (đã ủ hoai mục) từ 8-12 tấn/ha (hoặc phân hữu cơ có hàm lượng hữu cơ 20% với lượng 2 tấn/ha), vôi bột 0,5-1 tấn/ha, phân NPK tổng hợp có hàm lượng đạm và lân cao như các loại phân NPK 13.13.13, NPK 15.15.15,  NPK 16.16.8 với lượng bón từ 0,5-0,8 kg/gốc (tương đương 200-350kg/ha). Lượng bón cụ thể tùy thuộc vào loại đất và tuổi cây. Bà con đọc kỹ hướng dẫn kỹ thuật bón ghi trên bao bì của đơn vị sản xuất.

- Cuốc rãnh để bón phân: Cuốc rãnh sâu 30-40 cm và rộng 20-30cm ở phía ngoài mép tán theo hình chiếu của tán nhằm giúp làm đứt các rễ già, rễ tơ cũ của cây, khi bón phân sẽ kích thích cây ra rễ tơ mới. Sau khi cuốc rãnh, phơi rãnh khoảng 5-10 ngày rồi mới tiến hành bón phân.

- Cách bón: Kỹ thuật bón phân giai đoạn này rất quan trọng, theo tập quán của bà con thường cuốc rãnh xong sau đó đổ toàn bộ phân hữu cơ, vôi bột, phân NPK xuống rãnh sau đó lấp đất. Rãnh được cuốc lên là vùng để cho rễ cây ra và phát triển, với phương thức bón này chưa thể làm thay đổi lý tính của đất và không tạo được vùng đất tơi xốp cho rễ cây phát triển.

- Do vậy cách bón phù hợp như sau: Bà con rải toàn bộ lượng phân hữu cơ, vôi bột, phân NPK đều xung quanh tán lên lớp đất đã được cuốc lên. Sau đó tiến hành xới đều đất với các loại phân đã được rải xung quanh, lấp lớp đất đã được trộn đều này xuống rãnh và phủ đất kín rãnh; mục đích tạo độ tơi xốp, thoáng khí cho vùng rễ phát triển, cây hấp thụ tốt dinh dưỡng và đặc biệt giúp cải tạo pH đất.

2.2. Tưới nước: Sau khi bón phân cho cây xong, tưới nước đủ ẩm cho cây, độ ẩm đạt 50-60%; tuyệt đối không được tưới nước đẫm cho cây ngay gây thừa nước sẽ làm cho bộ rễ tơ mới của cây phát triển nhanh, hút dinh dưỡng lên cây và làm cho cây ra lộc đông ảnh hưởng đến việc phân hóa mầm hoa.

3. Phòng trừ sâu bệnh

- Sử dụng các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp IPM trong vườn cây có múi: Sau thu hoạch dùng nước vôi quét lên thân cây, hạn chế nấm bệnh phát sinh gây hại; bón phân và phun thuốc theo nguyên tắc 4 đúng.