Chủ động phòng ngừa dịch hại

Vụ sản xuất lúa hè thu rơi vào các tháng nắng nóng mùa khô  đầu vụ nên lúa có nguy cơ gặp tình trạng khô hạn, thiếu nước và nông dân thường phải tốn nhiều chi phí cho bơm tưới nước và bón phân, xịt thuốc. Mưa nắng thất thường tạo thuận lợi cho nhiều loại sâu bệnh và dịch hại bùng phát gây hại lúa. Đến lúc thu hoạch, trời thường có mưa gió, lúa đổ ngã, hư hại và gây khó khăn cho thu hoạch...Những rủi ro này đã được ngành nông nghiệp khuyến cáo tới người dân.

Nông dân xã Thạnh Phú, huyện Cờ Đỏ chăm sóc ruộng lúa hè thu 2018 giai đoạn mạ sinh trưởng. Ảnh: Khánh Trung

Nhiều yếu tố bất lợi

Theo Cục Bảo vệ Thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, vụ hè thu 2018, dự báo rầy nâu, bệnh vàng lùn lùn xoắn lá sẽ phát sinh với diễn biến phức tạp, có thể gây hại trên nhiều trà lúa, kết hợp với thời tiết nắng nóng khô hạn sẽ dễ gây ra hiện tượng cháy rầy. Điều kiện thời tiết âm u, sáng sớm có sương mù, kết hợp với mưa trong vụ hè thu cũng là điều kiện thuận lợi cho sâu năng (muỗi hành) phát sinh phát triển và gây hại phổ biến cho các diện tích lúa giai đoạn đẻ nhánh, đặc biệt đối với những ruộng sử dụng sạ (như: Jasmine 85, OM 4900, OM 7347…), sạ dầy, bón thừa phân đạm có thể bị nặng. Từ tháng 3 đến tháng 4-2018, khả năng bọ trĩ phát sinh gây hại trên các trà lúa giai đoạn mạ đến đẻ nhánh, nhất là những vùng thiếu nước tưới thường bị nặng và rầy phấn trắng ở giai đoạn cuối đẻ nhánh đến làm đòng, trổ. Từ tháng 4 đến tháng 5-2018, lúa tập trung ở giai đoạn đẻ nhánh-đòng-trổ cần lưu ý bệnh đạo ôn hại lá và bệnh đạo ôn hại cổ bông trên những trà lúa sạ dày, bón thừa phân đạm. Chuột cũng là đối tượng nguy hiểm thường xuyên xuất hiện và gây hại ở hầu hết các giai đoạn sinh trưởng của lúa, ngoài ra cần lưu ý sự xuất hiện của ốc bươu vàng, bệnh bạc lá…

Trước tình hình sản xuất có nhiều bất lợi, các cấp chính quyền và các ngành chức năng TP Cần Thơ đã và đang tích cực khuyến cáo, hướng dẫn nông dân thực hiện nhiều biện pháp nhằm giảm chi phí sản xuất và giảm thiểu các rủi ro cho vụ hè thu 2018. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ khuyến cáo, sau khi thu hoạch lúa đông xuân 2017-2018, các địa phương cần tích cực vận động nông dân chuyển đổi trồng cây màu trên nền đất lúa kém hiệu quả. Đối với các diện tích sạ lại lúa, phải đảm bảo thời gian cách ly giữa vụ đông xuân và vụ hè thu ít nhất 3 tuần. Quan tâm xuống giống theo lịch thời vụ khuyến cáo để né rầy, tránh hạn đầu vụ và xuống giống đồng loạt, tập trung trên từng vùng, cánh đồng để dễ quản lý sâu bệnh, thuận tiện cho chăm sóc, thu hoạch lúa. Khuyến cáo nông dân sử dụng giống xác nhận, áp dụng biện pháp sạ hàng, sạ thưa, lượng giống sử dụng không quá 120 kg/ha, áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật để giảm giá thành, thu hoạch bằng cơ giới, sấy sau thu hoạch nhằm giảm thất thoát và đảm bảo chất lượng sản phẩm...

Chủ động giảm rủi ro

Ông Phan Văn To ngụ ấp Phước Lộc, xã Thạnh Phú, huyện Cờ Đỏ, cho biết: "35 công ruộng của gia đình tôi sạ giống OM 5451 đã  được 17 ngày tuổi, lúa đang phát triển khá tốt. Tuy nhiên, tôi thăm đồng thường xuyên đảm bảo nước tưới, tránh cỏ dại phát triển và kịp thời phòng trị các loại dịch hại. Vụ lúa này, tôi tiếp tục tham gia mô hình cánh đồng lớn để có điều kiện cùng bà con đẩy mạnh cơ giới hóa, gieo sạ đồng loạt né rầy và áp dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, cũng như được doanh nghiệp cung cấp nhiều loại vật tư đầu vào và bao tiêu lúa". Theo ông Trần Văn Đém ở khu vực Thới Long, phường Thới An Đông, quận  Bình Thủy, 14 công lúa gieo sạ được 20 ngày tuổi của gia đình ông đang phát triển khá tốt và ít sâu bệnh. Để giảm chi phí sản xuất, ông đã giảm lượng giống trong gieo sạ và sử dụng giống xác nhận để cây lúa khỏe ngay từ giai đoạn đầu và chủ động lợi dụng thủy triều để đưa nước vào ruộng lúa nhằm giảm chi phí bơm tưới. Ngoài ra, ông cũng thăm đồng thường xuyên và chú ý thực hiện các giải pháp "ôm nước né rầy", chủ động diệt chuột bằng chế phẩm sinh học và điều chỉnh mức nước trong ruộng ở mức phù hợp để tránh ốc bươu vàng và cỏ dại phát triển.

Theo bà Nguyễn Thị Kiều, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông Thôn TP Cần Thơ, để giảm giá thành sản xuất vụ lúa hè thu, các địa phương cần quan tâm hướng dẫn nông dân thực hiện tốt các biện pháp kỹ thuật  "3 giảm, 3 tăng",  "1 phải, 5 giảm", tưới nước tiết kiệm, sử dụng các chế phẩm sinh học và công nghệ sinh thái trong quản lý sâu rầy… nhằm tạo điều kiện cho cây lúa khỏe, giảm áp lực sâu bệnh và giảm được lượng sử dụng giống, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Chú ý lợi dụng thủy triều đưa nước vào ruộng và bơm tưới nước tập thể để giảm chi phí. Đồng thời, theo dõi thời tiết, thủy văn để khuyến cáo nông dân thực hiện các giải pháp ứng phó kịp thời, đảm bảo nước tưới để hạn chế cỏ dại phát triển, cũng như phòng tránh lúa bị đổ ngã do mưa gió.

Vụ hè thu 2018, TP Cần Thơ có kế hoạch xuống giống 78.100ha lúa. Đến ngày 21-3, nông dân thành phố xuống giống được hơn 41.294ha. Lúa chủ yếu đang trong giai đoạn mạ, sinh trưởng và phát triển khá tốt. Một số trà lúa có xuất hiện rầy nâu, bệnh đạo ôn lá, hiện tượng ngộ độc hữu cơ và bị chuột, ốc bươu vàng cắn phá, gây hại... nhưng với mật số thấp, nằm trong vòng kiểm soát. Tuy nhiên, nông dân không nên chủ quan, cần thăm đồng thường xuyên để chủ động phòng tránh sâu bệnh và chăm sóc, bảo vệ tốt cho ruộng lúa trước những diễn biến phức tạp của thời tiết và thiên tai.