Để tôm giống thích nghi tốt với môi trường

Sự thay đổi môi trường đột ngột có thể khiến cho tôm giống bị stress, tác động xấu đến sức khỏe của tôm. Việc chuẩn bị cho tôm thích nghi với môi trường mới là một công đoạn ngắn, tuy nhiên, đây là yếu tố cực kỳ quan trọng liên quan đến thành công hay thất bại của vụ nuôi.

Đánh giá khả năng chịu đựng

Có sự khác nhau đáng kể về khả năng chịu đựng của tôm giống. Một điều chắc chắn rằng, tôm giống khỏe mạnh có khả năng thích nghi môi trường mới tốt hơn tôm yếu. Vì vậy, theo lời khuyên từ các chuyên gia, cần có một lịch trình cũng như phương pháp đánh giá sao cho phù hợp với khả năng và điều kiện của từng con giống. Thông thường, các thử nghiệm sẽ bao gồm việc tiến hành lấy mẫu khoảng 100 - 200 con tôm giống, lần lượt cho chúng trải qua sự thay đổi về các yếu tố môi trường như nhiệt độ, thẩm thấu hoặc những thay đổi về hóa học trong vòng 1 - 4 giờ, sau đó sẽ đếm số tôm giống còn sống.

Một trong những phương pháp được sử dụng rộng rãi là “stress test”. Cụ thể, tôm giống được đặt trong một thùng hoặc bể chứa, đồng thời hạ độ mặn và nhiệt độ nước xuống tương ứng lần lượt là 20 ppt và 10oC trong 4 giờ (một thử nghiệm kéo dài dưới 4 giờ không đảm bảo được chính xác tỷ lệ chết của tôm giống). Người nuôi cũng có thể dùng formaline nồng độ 100 - 150 ppm để thử nghiệm. Khi có kết quả, sẽ đánh giá được chất lượng của đàn tôm. Cụ thể, tỷ lệ sống đạt 80 - 100% cho thấy tôm giống chất lượng cao, trong khoảng 60 - 79% được coi là tạm chấp nhận, và tỷ lệ sống dưới 60% thì quá thấp. Trường hợp này phải loại bỏ ngay hoặc có thể giữ và ương thêm một thời gian trong trại giống để cải thiện sức khỏe và chất lượng đàn tôm.

Bên cạnh đó, một lựa chọn khác cho người nuôi là phương pháp kiểm tra của Brock và Main. Ở phương pháp này, nhiệt độ và độ mặn là hai yếu tố được lựa chọn, 100 con tôm giống thu thập ngẫu nhiên được đặt trong một thùng chứa có thể tích 10 - 15 lít nước ở 22oC và 5 ppt (hai thông số của bài kiểm tra) hoặc tại nhiệt độ môi trường xung quanh của trại giống và độ mặn 0 - 1 ppt. Thời gian diễn ra trong vòng 1 giờ, khi kết thúc, đếm những con tôm giống còn sống (những con bơi và phản ứng bình thường). Tôm giống được cho là đáp ứng yêu cầu nếu tỷ lệ sống là 80% hoặc cao hơn.

Cơ sở vật chất

Cần đảm bảo tất cả thùng và hồ chứa nước, thiết bị khác (lưới, xi phông, xô, ống…), phải được rửa thật sạch và khử trùng bằng cách chà bằng clo hoặc các chất khử trùng khác, rửa sạch nhiều lần và nếu có thể thì phơi khô dưới ánh sáng mặt trời.

Thiết bị giám sát các thông số của nước (nhiệt độ, độ mặn, độ pH, ôxy hòa tan) phải được chuẩn bị đầy đủ trước khi tôm giống đến. Bên cạnh đó, người nuôi cần có thiết bị dự phòng.

Yêu cầu chung

Những năm qua, một số yêu cầu thích nghi được ứng dụng phổ biến như: thay đổi độ mặn không quá 3 ppt mỗi giờ; Mật độ khoảng 1.000 - 5.000 ấu trùng tôm mỗi gallon (khoảng 260 - 1.300 ấu trùng tôm/1 lít nước); Hạn chế thay đổi nhiệt độ đột ngột (hơn 3 - 4oC); duy trì nồng độ ôxy hòa tan ở mức 6 - 7 ppm. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây cho thấy, để giúp tôm giống thích nghi tốt với môi trường, người nuôi đã phát triển và thực hiện theo nhiều cách riêng phù hợp với điều kiện cũng như phương pháp quản lý của họ. Từ đó, nhiều giải pháp mới được đưa ra. Ví dụ, tại một số trang trại khi sự khác biệt về độ mặn và nhiệt độ giữa các ao hoặc bể chứa thả nuôi tôm và môi trường nước chứa tôm giống được vận chuyển đến là tối thiểu (> 3 - 4 ppt; 1 - 2oC), việc giúp tôm thích nghi có thể đơn giản là đặt các túi nilon được sử dụng để vận chuyển tôm giống trong ao nuôi 30 - 60 phút (sau khi tạo các lỗ nhỏ trên các túi) và sau đó thả các con tôm giống này, mặc dù phương pháp này không được khuyến cáo sử dụng.

Tôm giống từ các trang trại chuyển đến được giữ trong bể chứa một thời gian, sau đó cho từ từ nước ao nuôi vào để cân bằng các thông số (nhiệt độ, pH, độ mặn). Lưu ý rằng hàm lượng ôxy hòa tan cần được duy trì mức tối đa, tôm được cho ăn đầy đủ và luôn theo dõi chặt chẽ.

Trong quá trình vận chuyển, nhiệt độ nước giảm đến mức 18 - 22°C, cùng với đó bổ sung các hợp chất khác nhau vào môi trường nước (bao gồm cả thuốc gây amoniac, bộ đệm và than hoạt tính) sẽ tăng số lượng tôm giống sống sót qua thời gian vận chuyển bị kéo dài. Mật độ thích nghi không nên vượt quá 300 - 500 tôm giống/lít tùy thuộc vào kích thước tôm giống và thời gian thích nghi.

Môi trường thủy sinh trong các hệ thống nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là bể ngoài trời, ao và mương, sẽ thay đổi liên tục. Những thay đổi đột ngột và có thể khiến tôm không thể phù hợp và khó tồn tại, ảnh hưởng đáng kể đến mức tăng trưởng, tỷ lệ sống và năng suất sụt giảm.