Gà kiến

Gà kiến hay gà Bình Định là một giống gà nội địa của Việt Nam được nuôi ở một số tỉnh miền Trung, đem lại giá trị kinh tế khá cao.

Giống gà quý hiếm này sinh sống ở Bình Định, Phú Yên. Tên gọi gà kiến là cách dân bản địa đại ý nói giống gà này chậm lớn, đây cũng là cách gọi để phân biệt với các loại gà công nghiệp hay gà nuôi theo lối công nghiệp.

Đặc điểm

Gà kiến bề ngoài gần giống gà Ai Cập nên được nhiều người ưa chuộng, có thể cho lai với gà Ai Cập, gà Tam Hoàng để nuôi lấy thịt. Gà kiến thân hình thon gọn, cao dong dỏng, mặt lanh lợi, thịt săn chắc tựa gà đá miền Tây Nam bộ. Con trống có bộ lông đỏ tía, đuôi dài, cựa dài trông rất đẹp mã và oai vệ. Thịt gà vàng ươm, chân vàng nghệ. Gà nặng cỡ 1,3 - 1,5 kg/con. Trọng lượng tối đa giống gà này thường khoảng 3 kg/con (tương đương gần 3 năm tuổi).

Gà kiến có thịt dai, thơm và ngọt nên người tiêu dùng ưa chuộng. Gà kiến là giống thuần chủng nên phù hợp với mọi điều kiện, khí hậu đất ở miền Trung. Gà có sức kháng bệnh tốt, dễ nuôi, giá thành ổn định. Nhược điểm là gà nuôi chậm lớn, trên dưới 1 năm mới có thể lấy thịt được. Khi nuôi, nhiều người chọn giống gà Kiến Thùng tại Bình Định, vì giống này sinh trưởng tốt, có khả năng chống bệnh cao. Nhược điểm của gà kiến là mỗi con mái chỉ ấp được 10 - 15 trứng, do đó số gà giống được sản xuất ra rất ít, không đủ cung ứng cho thị trường.

Thức ăn chủ yếu của gà kiến là bắp hạt và côn trùng. Cùng giống gà kiến, nhưng gà sống ở vùng núi thuộc huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định sẽ cho thịt thơm ngon vượt trội, có lẽ do điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng nơi đây.

Tình hình nuôi

Hiện nay, một số hộ chăn nuôi ở xã Thanh Lương, thị xã Bình Long đã chọn gà kiến để phát triển kinh tế hộ gia đình. Vì dù gà nhỏ, nuôi lâu, nhưng giá bán ổn định và thị trường hút hàng nên dễ đem lại hiệu quả kinh tế cao. Ở Thanh Lương, đã có nhiều hộ mở rộng quy mô nuôi gà kiến thương phẩm để cung ứng cho các nhà hàng, quán ăn quanh vùng. Tổng đàn gà ở Thanh Lương hiệu gần 300.000 con. Tuy nhiên, người nuôi giống gà này đang gặp khó khăn gì không thể tự ấp con giống mà phải đến công ty cung ứng giống tại tỉnh Bình Định mua.

Ngoài ra, gà kiến còn được nuôi thả ở một số tỉnh lân cận Bình Định, Phú Yên nhưng số lượng không nhiều. Do thời gian thu hoạch quá dài, lợi nhuận không bằng nuôi gà công nghiệp, nên giống gà này đang bị giống gà Tam hoàng lai thế chỗ dần, trữ lượng giống gà kiến đang khan hiếm. Do vậy, gà kiến đã được Viện Chăn nuôi đưa vào danh sách bảo tồn (một trong 24 giống vật nuôi đang được Viện Chăn nuôi bảo tồn).

Theo truyền thống, những ngày giỗ chạp, lễ tết, một số người dân Phú Yên hay Bình Định thường chọn một cặp gà kiến tơ mang biếu người thân, quen. Chúng còn nổi tiếng với món gà kiến uống thuốc bắc. Gà kiến góp phần làm “rạng danh” món gà nướng Sông Cầu, ngon nức tiếng miền Trung.