Gỡ khó cho ngành cà phê

Những thông tin trên được đưa ra tại Hội nghị tổng kết niên vụ cà phê 2014/2015 và phương hướng nhiệm vụ niên vụ cà phê 2015/2016 do Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa) tổ chức chiều ngày 10/12.

Khó khăn kép

Phát biểu tại hội nghị, ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Vicofa cho biết, tại Việt Nam, niên vụ cà phê 2014/2015 đã thu hoạch xong, sản lượng giảm trên 20% so với niên vụ trước.

Nguyên nhân do thời tiết thay đổi, hạn hán nghiêm trọng trong thời kỳ cà phê phát triển, mưa đến sớm khi thu hoạch, cà phê ra hoa không tập trung.

Mặc dù Việt Nam cũng đã có chương trình tái canh cho các vườn cà phê già cỗi trên 20 năm tuổi, tuy nhiên vì nhiều lý do khiến quá trình tái canh diễn ra khá chậm.

Theo báo cáo của Vicofa, trong 11 tháng năm 2015, cà phê là mặt hàng sụt giảm mạnh nhất trong nhóm hàng nông - lâm - thuỷ sản xuất khẩu, giảm đến 27,7% về khối lượng và giảm 30,2% về giá trị so cùng kỳ năm 2014.

Cụ thể, tháng 11/2015, xuất khẩu cà phê ước đạt 85.000 tấn với giá trị đạt 162 triệu USD, đưa khối lượng xuất khẩu cà phê 11 tháng qua chỉ đạt 1,13 triệu tấn với tổng giá trị khiêm tốn là 2,3 tỷ USD, giảm sút nhiều so với năm ngoái.

Cũng theo phản ánh của Câu lạc bộ các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê hàng đầu Việt Nam (G20), niên vụ vừa qua là một năm đầy khó khăn của ngành cà phê.

Giá xuất khẩu hiện nay chỉ còn 1.800 USD/tấn so với thời điểm cao 2.100 -2.220 USD/tấn của vụ trước, như vậy giảm 300-400 USD/tấn.

Giá cà phê hạt tại thị trường nội địa chỉ ở mức 33.000 đồng/kg, giảm 6.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái và thấp nhất trong 2 năm nay.

Việc giá cà phê xuống thấp dưới 35.000 đồng/kg từ nửa năm nay khiến người nông dân không có lãi.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT), trong năm 2015, đã có khoảng 30.000ha cà phê, chủ yếu ở khu vực Tây Nguyên và Đông Nam bộ đã được bà con nông dân chuyển sang trồng hồ tiêu và các loại cây ăn quả.

Nâng cao chất lượng chế biến, tập trung cho thị trường nội địa

Với những khó khăn trên, về lâu dài cần phải có bước đột phá mạnh mẽ về chất lượng mới có thể nâng cao giá trị cà phê xuất khẩu, đem lại lợi nhuận cao cho sản phẩm tháo gỡ khó khăn trong thời điểm này.

Ông Võ Thành Đô, Phó Cục trưởng Cục Chế biến thương mại nông, lâm thủy sản và nghề muối cho biết, giống như những loại nông sản chủ lực khác, cà phê xuất khẩu mới chỉ bán ở dạng nguyên liệu, chưa qua chế biến sâu.

Các nước nhập khẩu mua sản phẩm về sơ chế, đóng gói, dán nhãn mác sau đó bán ra thị trường với giá cao hơn nhiều.

Về khối lượng xuất khẩu, cà phê Việt Nam chiếm đến 20%, nhưng xét về giá trị chỉ được khoảng 5% thị phần cà phê thế giới.

“Vì vậy muốn ngành cà phê phát triển, đem về giá trị xuất khẩu lớn không còn cách nào khác, người làm cà phê của Việt Nam phải tìm cách xây dựng thương hiệu riêng, qua đó mới nâng cao được giá trị gia tăng” ông Đô nhấn mạnh.

Ngoài ra, trong thời gian tới, vấn đề cần đẩy mạnh tiêu thụ trong nước cũng được các chuyên gia trong ngành cà phê tính đến.

Ông Lương Văn Tự khẳng định, đẩy mạnh tiêu thụ nội địa là mục tiêu phấn đấu của ngành cà phê trong niên vụ 2015/2016, bằng cách thông qua nhiều chương trình quảng cáo, lễ hội, tháng thử nếm và uống cà phê.

“Thực tế, lượng cà phê nhân tiêu dùng trong nước đã tăng từ 5-7% năm 2010, lên trên 10% trong năm 2015, như vậy mục tiêu 15% vào năm 2020 có thể sẽ đạt được.

Điều đó có nghĩa lượng cà phê nhân xuất khẩu ngày một một giảm, cà phê chế biến ngày một tăng lên để nâng cao giá trị gia tăng” ông Tự chia sẻ.

Bên cạnh nâng cao giá trị gia tăng, đẩy mạnh tiêu thụ nội địa, các doanh nghiệp cần gắn kết chặt chẽ hơn nữa với người sản xuất và kinh doanh cà phê, tạo sự gắn kết lợi ích giữa người trồng cà phê với người xuất khẩu, gắn với thị trường trong và ngoài nước, tiếp cận vốn vay của ngân hàng cho sản xuất kinh doanh, tái canh cây cà phê theo Chương trình Tái canh cà phê năm 2016 của Bộ NN&PTNT.

"Song song đó, Vicofa sẽ phối hợp với Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đàm phán mở cửa thị trường cà phê chế biến, giảm thuế nhập khẩu sản phẩm chế biến tạo điều kiện tăng đầu tư vào chế biến rang xay và cà phê hòa tan trong nước và xuất khẩu” ông Tự cho biết thêm.