Hạt sen - ngọc trời của vùng đất nhãn Hưng Yên

Hương vị thơm bùi của hạt sen được chắt lọc từ tinh túy đất trời và thành quả lao động của người dân nơi đây.

Những đầm sen xanh mướt gắn bó với người Việt từ bao đời. Ảnh: Bizmedia.

Ngoài nhãn lồng, Hưng Yên còn nổi tiếng với sản vật từ sen và nghề sơ chế hạt sen lâu đời. Những làng nghề tập trung chủ yếu ở các xã Hồng Nam, Phương Chiểu, phường Hồng Châu (TP Hưng Yên).

Những đầm sen xanh mướt gắn liền với người dân Việt từ bao đời, từ ngó sen, đài, hoa, gương đến lá đều làm vị thuốc dân gian quý. Trong đó, hạt, tâm sen được coi là "hạt ngọc" của trời với nhiều công dụng như chữa mất ngủ, an thai, trị mụn, cải thiện tiêu hóa…

Nằm ven sông Hồng, sông Luộc, những đầm sen cứ thế mọc xanh tốt không cần bón phân. Cứ vài tuần, người dân lại tranh thủ làm cỏ bằng tay để hạt chắc, mẩy. Tháng 5 hàng năm, khi những đầm sen xanh mướt, mọc lên đầy những gương sen to, chắc, hạt cũng được thu hoạch. Đi khắp các con đường làng, mọi người đều có thể bắt gặp cảnh người dân đang sơ chế hạt sen để bán cho các cơ sở sản xuất.

Nghề làm hạt sen khô trước đây đều làm thủ công. Những hạt sen sau khi tách ra khỏi đài được đem phơi nắng cho tới khi lớp vỏ khô đen lại rồi cẩn thận tách bằng dao, lột vỏ lụa này mới để lộ hạt sen trắng. Sau khi ngâm với nước pha phèn để hạt mềm ra, người dân mới dùng que tăm để thông tâm sen. Cuối cùng, hạt sen được phân loại theo kích cỡ rồi đem bán cho các cơ sở sấy và làm hạt khô.

Thấu hiểu nỗi vất vả này, năm 2012, Anh Trịnh Văn Định (thôn Nễ Châu, xã Hồng Nam, TP Hưng Yên) đã sáng chế ra chiếc máy chà hạt lụa, máy sàng phân loại hạt, máy thông tâm sen, máy sấy và máy đếm hạt giúp tăng năng suất lao động lên gấp 3-4 lần so với chế biến thủ công. Với quy trình sơ chế, phân loại cẩn thận, không sử dụng hóa chất, hạt sen nơi đây cho chất lượng tốt, đều, trắng, đẹp.

Hạt sen sau khi thông tâm được đóng gói trong các túi hút chân không, bảo quản được trong nhiều tháng và vận chuyển đi xa. Với sự hỗ trợ của máy móc, hiện nay, mỗi năm, Hưng Yên cung cấp khoảng 1.000 tấn hạt sen cho thị trường tiêu thụ trong tỉnh và các tỉnh lân cận.