Kỹ thuật chăm sóc nai cái đẻ - Đẻ ngược

Đẻ ngược cũng có hai cách:

1)  Như trường hợp đầu, ta thấy chân trước ra trước, nhưng chỉ ra có một chân thôi, còn chân kia thì gấp ngược vào phía trong, khiến nai mẹ rặn hoài muốn hụt hơi mà nai con vẫn không ra được.

Hoặc là hai chân trước ló ra bình thường, nhưng cái mõm lại không ra theo.

Ta cho tay vào chỉ thấy cái cổ vì cái đầu lộn ngược ra sau.

Trường hợp này,nai con cũng không thể lọt khỏi lòng mẹ, và dễ bị chết ngạt.

Ta chỉ còn cách kiên nhẫn và bình tĩnh đẩy nai con vào lòng mẹ trở lại rồi sửa chân hoặc sửa mõm lại theo cách đẻ thuận cho nai ra.

Xin lưu ý là nên kiên trì, bình tĩnh, và mau lẹ mới cứu được nai con.

2)  Cũng như trường hợp thuận thứ hai trên đây :

Chân sau nai ló ra trước, nhưng tai hại là chỉ ló 1 chân, còn chân kia thì gấp ngược ra phía bụng của nó.

Trường hợp này, ta cũng đẩy lùi chân nai con vào bụng mẹ rồi tìm cách sửa cái chân kia cho thuận chiều để đem nai con ra.

Nai đã thuận thì mẹ mệt nhưng chóng lấy lại sức.

Nai đẻ ngược thì mẹ quá mệt và lâu lắm mới lấy lại sức.

Cũng thế, nai con đẻ thuận thì sờn sơ mau lớn.

Còn gặp cảnh đẻ ngược, dù được cứu kịp thời vẫn mất sức một thời gian dài.

Chính vì lẽ đó, nên khi nai sắp đẻ ta phải lo canh giữ để tùy trường hợp mà can thiệp kịp thời.

Nên nhớ là trong mọi trường hợp đừng làm cho nai mẹ hoàng sợ, bằng cách tránh tụ họp đông người, tránh bàn tán ồn ào.

Người “đỡ đã” cho nai nên luồn tay vỗ về nai mẹ cho nai mẹ yên tâm…

Nai con lọt lòng mẹ có con còn nằm nguyên trong bọc nước ối.

Gặp trường hợp này, ta nên nhanh tay xé rách bọc ngay, và dùng khăn sạch lau hết nhớt ở mõm, mũi và móc nhớt trong miệng nai con ra để chúng thở được điều hòa.

Nếu trong trường hợp nai con bị ngạt, niêm mạc ở mõm và mũi chưa trở nên màu tím (chết từ trong bụng mẹ) thì ta nên hô hấp nhân tạo, có nhiều trường hợp vẫn cứu sống được.

Nai con ra đời chừng vài giờ đã tập đứng lên.

Lúc đầu thì khó khăn, nhưng sau lại mạnh dạn.

Và chừng một buổi đã bắt đầu chạy nhảy tung tăng,

Khi chúng gượng đứng lên là đã bắt đầu tìm vú để bú.

Trong thời gian đầu này, ta phải có mặt tại chuồng để phụ giúp hươu con bú sữa đầu của mẹ, đồng thời lo dọn dẹp vệ sinh nơi nai đẻ.

Nên thay rơm khô vào để mẹ con nằm ấm áp.

Nai mẹ trong trường hợp bị đẻ ngược thì mệt mỏi nằm sai cổ ra, không ngó ngàng gì đến con, và có trường hợp nai mẹ đè chết ngạt con mà không biết.

Khi nai con đứng lên được, dù nai mẹ còn mệt, ta cũng được phần nào yên tâm.

Nai con trong ba tháng đầu chỉ biết sống nhờ vào sữa mẹ.

Từ đó trở đi mới tập ăn cỏ lần.

Đến tháng tuổi thứ năm thì nai đã ăn cỏ và tự sống được.

Đến lúc này ta mới cho nai con lẻ mẹ.

     Có nhiều người vì ham lợi, nóng lòng cho nai mẹ sớm chịu đực lứa sau nên cho con lẻ mẹ sau ba tháng tuổi.

Thực ra, đó là điều không nên làm, vì không có thức ăn nào bổ bằng sữa mẹ cả. Nai con sớm bị dứt sữa thì bồi bổ cách mấy cũng chậm lớn, sức khỏe yếu nên dễ bị các bệnh truyền nhiễm xâm nhập vào.

Như vậy, chúng ta chỉ thấy cái lợi nhỏ trước mắt mà vô tình bỏ cái lợi lớn sau lưng.

Trong trường hợp này, đúng như cố nhân đã nói : “dục tốc bất đạt”.

Tuy nhiên, nếu kéo dài thời gian bú mớm của nai con, tức là qua đến tháng thứ sáu thứ bảy mới cho lẻ mẹ, thì cũng là điều không lợi, vì nai mẹ có thể bị nân, hoặc đẻ thưa ra.

Chẳng hạn thay vì mỗi năm một lứa, hoặc ba năm hai lứa, thì nó lại chậm động dục hoặc nản hẳn.

Một khi con mẹ đã nân thì… giá trị đâu còn là bao !

Sau thời gian ngưng sữa, thì nai mẹ được chủ nuôi thúc để sớm “rượng đực”, bồi bổ bằng thức ăn và cả thuốc bổ.