Kỹ Thuật Nuôi Rắn Hổ Mang

 GIỚI THIỆU VÈ RẮN HỒ MANG

I. Tổng Quan

- Tên gọi:

Tên Việt Nam gọi là rắn hổ mang; Tên Latin là Naja naja; Họ rắn hổ Elapidae; Bộ có vảy Squamata; Nhóm: Bò sát.

- Vóc dáng:

Rắn cỡ lớn, đầu không phân biệt với cổ, không có vảy má. Rắn cỏ khả năng banh cổ khi bị kích thích, khi đó ở phía trên cổ trông rồ một vòng tròn màu trắng. Rắn hổ mang ở Việt Nam, hai bên vòng tròn thường có giải màu tráng (gọi là gọng kính). Lưng cỏ màu nâu thầm, nâu đen, vàng luc, hoăc đồng màu hoặc có những dải hoa văn như những vạch ngang đom hoặc kép sáng màu hơn. Chiều dài cơ thể trung bình 2m hoặc hơn.

- Tập tính sinh hoạt và môi trường sống:

Rắn hổ mang thường sống trong những hang chuột ở đồng ruộng, làng mạc, vườn tược, bờ đê, dưới gốc cây lớn, trong bụi tre... Rắn trưởng thành hoạt động kiếm ăn chù yếu vào ban đêm, còn rán non thường kiếm ăn ban ngày.

- Phân bố:

Ở Việt Nam rắn phân bố trên khắp mọi miền đất nước từ Bắc đến Nam. Trên thế giới ở Nam trung Á, Nêpan, Ấn Độ, Xrilanca, Mianma, Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia, Philippin, Malaixia, Inđônêxia...

- Thực trạng và giải pháp:

Số lượng rắn hổ mang hiện nay suy giảm rất nhiêu, do bị săn bắt triệt để. cần có biện pháp bảo vệ như: cấm săn bắt rắn trong mùa sinh sản từ iháng 3 đến tháng 8 và tổ chức nuôi...

- Giá trị và công dụng

+ Rắn hổ mang là nguồn dược liệu quý.

+ Mật rắn hổ mang pha rượu uống có tác dụng bổ Ịửiỏe và tinh thần sảng khoái, hay dùng để xoa bóp cảc vết thương tụ máu, nơi có các khớp bị sưng đau.

+ Huyết rắn pha với rượu uống có tác dụng bổ khỏe, tịnh thần sảng khoái và chữa các bệnh chóng mặt, hoa mắt...

+ Nọc độc của rắn dùng làm thuốc tê, thuốc chữa đau các khớp xương, tê thấp...

+ Rắn hổ mang cùng với rắn cạp nong, rắn ráo ngâm rượu, thành rượu tam xà chữa bệnh tê thấp và viêm đau khớp xương... Ngoài ra, rắn sống còn là mặt hàng xuất khẩu có giá trị kinh tế cao.

- Rắn là động vật hoang dã mới được thuần hóa, sức đề kháng cao, ít dịch bệnh, có khả năng thích ứng với điều kiện nuôi dưỡng. Nuôi rắn có thu nhập cao trong khi việc chăm sóc lại rất đơn giản, bởi rắn là loài rất ít khi bị bệnh, thức ăn của rắn là chuột, cóc.., Hơn nữa, rắn chỉ ăn 2 lần ừong 1 tuần, mồi vụ nuôi rắn thịt chỉ kéo dài 5 đến 6 tháng (thường từ tháng 5- 11) nên không tốn nhiều thời gian. Nuôi rắn sẽ giúp cho bà ọon làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.

- Cách phân biệt rắn đực, rắn cái:

Việc phân biệt một con rắn đực với một con íắn cái thật không đơn giản vì chúng có hình dạng và màu sắc gần giống nhau, mặt khác chúng lại cỏ cơ quan sinh sản nằm bên trong cơ thê nên rât khó phân biệt. Thường rắn đực có đuôi dảl hơn và phần đầu của đuôi (nơi tiếp giáp với hậu môn) hơi phình ra, trong khi ở con cải thì hơi thăt lại. Kích thựơc và trọng lượng của rấn đực cũng thường nhỏ hơn rắn cái...

+ Ran đực: Thân thon dài, có 2 cựa dài ở hai bên hậu môn lộ ra ngoài, vẩy quanh hậu môn nhỏ xếp sít nhau, ấn mạnh tay vào hai bên huyệt thấy cơ quan giao cấu lộ ra.

+ Rắn cái: Thân to mập, cựa hai bên hậu môn ngắn, nằm ẩn sâu bên trong, vẩy quanh hậu môn to, xếp không sít nhau, không thấy có cơ quan giao cấu.

KỸ THUẬT NUÔI RẮN HỐ MANG

I. Chọn Giống Và Phối Giống

1. Chọn giống

- Căn cứ nguồn gốc: về khả năng sinh trưởng, phát triển và sinh sản..; của thế hệ trước.

- Căn cứ bản thân: về khả năng sinh trưởng, phát triển và sinh sản... của bản thân cá thể. Chọn những con lớn nhất, lanh lợi, siêng bắt mồi, thân hình dài, màu sắc đẹp, da bóng.í.

2. Phối giống

Thông thường rắn sống đơn độc, chỉ đến mùa sinh sản rắn đực và rắn cái mới tìm đến nhau. Ran động dục và sinh sản theo mùạ, thường từ thảng 3-8 âm lịch, rắn nuôi nhốt có thể muộn hơn... Khi động dục, rán cái bò tới bò lui tìm chỗ trống chui ra (tìm đực), đồng thời tiết ra chất dịch có mùi đặc trưng để báo hiệu và quyến rũ ran đực... Đây là thời điểm phối giống thích hợp nhất.

II. Chuồng Nuôi

- Về chuồng trại, phải xây kiên cố bằng gạch, chia thành từng ô, mỗi ô nuôi 1 con/m2. Đảm bảo mát về mùa hè, ấm về mùa đông vì răn là loài máu lạnh.

- Chuồng nuôi thường là hình hộp chữ nhật, có bộ khung bằng gỗ hoặc sắt thép, bốn phía xung qùanh là lưới thép, có lỗ nhỏ hơn đầu rắn, cửa ra vào ở mặt trước chuồng và có khoá cẩn thận. Kích thước chuồng nuôi (0,5-lm x 0,5-lm x 1m), có thể nuôi một con răn sinh sản hay 1 con răn thịt từ 3-4 tháng tuổi cho tới lúc bán thịt, thường là 5-6 tháng, cách nuôi này hiệu quả kinh tê cao.

III. Thức Ăn Và Khẩu Phần Thức Ăn

- Thức ăn của rắn non chủ yếu là ếch, nhái, cá, tép, sâu bọ, côn trùng... Cứ 3-5 ngày lại cho rắn con ăn một lần. số lượng thức ăn tăng dần theo tuổi...

- Thức ăn của rắn trưởng thành chủ yếu là chuôt, cóc, ếch, nhái... Ngoài ra, chúng còn ăn trứng bọ cánh cứng, bướm và các côn trùng khác như sâu, giun, dế...

- Rắn có tập tính ăn mồi cử động, muốn rắn ăn mồi khồng cử động thì phải tập hay dùng que đung đưa mồi thì rắn mới ăn. Rắn bắt mồi bằng cách đớp, ngoạm... Răng cong vào trong và nhờ cấu tạo, của xương hàm mở rộng nên có thể nuốt được những con mồi lớn...

- Khẩu phần thức ăn: Rắn dưới 6 tháng tuổi, định lượng thức ăn bằng 30% trọng lượng cơ Ibể/tháng, chia làm 7-10 lần; rắn ừên 6 tháng đến 1 năm tuổi, định lượng thức ăn bằng 20% ừọng lượng cớ thể/tháng, chia làm 5-6 lần; rắn trên 1 năm tuổi, định lượng thức ăn bằng 10% trọng lượng cơ thể/tháng, chia làm 2-4 lần.

- Nước uống: Tốt nhất nên cung cấp đầy đủ nước sạch và mát cho rắn uống và tắm tự do.

IV. Chăm Sóc Nuôi Dưỡng

- Rắn đực, rắn cái phải nuôi riêng để tiện theo dõi, quản lý, chăm sóc và nuôi dưỡng,...

- Quá trình sinh trưởng, phát triển phải trải qua những lần lột da. Sự lột da không diễn ra theo một chu kỳ nhất định. Rắn lột da nhằm rũ bỏ lớp da cũ, già cỗi, chật chội, tạo điều kiện cho tế bào mới phát triển tốt hơn. Khi sắp lột da, rắn không ăn mồi, tính trở nên hung dữ, da chuyển dần sang màu trắng, thích ở chỗ ẩm ướt và yên tĩnh. Lớp da mới mang màu sắc đẹp, mềm bóng, sau 2-3 tuần da rắn trở lại bình thường.

- Sau khi lột da nếu được cung cấp thức ăn đầy đủ, chăm sóc nuôi dưỡng tốt, tốc độ tăng trưởng của rắn cỏ thể tăng nhanh hơn 2-3 iân.

- Tuổi thành thục sinh dục của rắn hổ mang thường trên hai năm. Thông thường răn sông đơn độc, chì đến mùa sinh sản rắn đực và rắn cái mới tìm đến nhau. Rắn động dục và sinh sản theo mùa, thường từ thảng 3-8 âm lịch, rắn nuôi nhôt có thể muộn hơn... Khi động dục rắn cái bò tới bò lui tìm chỗ trống chui ra (tìm đực), đồng thời tiết ra chất dịch có mùi đặc trưng để báo hiệu và quyên rũ rắn đực.

- Trước mùa phối giống 1 tháng cần cho rắn sinh sản ăn no, đủ dinh dường đê phối giống và tạo trứng.

- Khi chuẩn bị đẻ, con cái bò đi bò lại trong chuồng, tìm chỗ trũng, có rơm, cỏ khô để đẻ. Có thể làm ô đẻ cho ran bằng bao xác rắn đựng trấu, đặt vào một góc chuồng, nơi yên tĩnh, tránh gió lùa...

- Răn hô mang mang thai hơn hai tháng thì đẻ trứng, thường đẻ 10-20 trứng, có khi hơn. Sau khi đẻ, con cái canh giữ trứng. Trong tự nhiên, sau khi đẻ hết trứng vào ổ, rắn cái tự cuộn tròn lại trên trứng để ắp, tỳ lệ nở khoảng 40-80%.

- Trứng rẳn sau khi ấp 55-60 ngày nở ra ran con. Rắn con tự mổ vỏ trứng chui ra vận động và làm quen với môi trường sống mới. Trứng nào chưa nở, ta hỗ trợ băng cách xé vỏ trứng dài 1 cm, cho răn con ra. Răn con mới nở dài 200-350mm, nặng 30- 50g và có khả năng bạnh cổ.

- Răn con sau khi nở có thể tự sống 3-5 ngày bằng khối noãn hoàng tích ở trong bụng. Sau thời gian tiày, bụng rắn con xẹp lại, da nhăn nheo và lột xác lần đầu tiên.

- Thức ăn của rắn non chủ yếu là ếch, nhái, cá, tép, sâu bọ, côn trùng... Cứ 3-5 ngày lại cho rắn con ăn một lần. số lượng thức ăn táng dần theo tuổi...

- Loài ran hổ mang hoang dã có đặc tính hung bạo, khi con cái ấp nở thì con đực ở ngọài rình chờ con nở ra ăn thịt. Rắn hổ mang con phải lanh lẹ, khôn ngoan mới có thể thoát khỏi miệng rắn bố.

- Trong điều kiện chăn nuôi, ấp trứng nhân tạo, cần kiểm tra trứng vài lần, nếu thấy các quả trứng to đều, trắng, khô ráo, vỏ láng bóng là trứng tốt; những quả quá to hay quá nhỏ, vỏ xỉn vàng... là trứng hỏng phải loại bỏ. Tổ chức ấp trứng nhân tạo đạt được kết quả tốt hơn. Tuy nhiên, khó nhất là nuôi sao cho rắn hổ mang chịu bắt.cặp, vì nuôi nhôt trong chuồng trại chúng rất ít chịu giao phôi.

- Trong mỗi chuồng nuôi rắn nên đê một máng nước sạch và mát cho răn uông hoặc tăm (nhât là giai đoạn lột da), đồng thời tăng thêm độ âm khi thời tiết hanh khô, vì nếu hanh khô quá rắn chậm lớn và da bị hỏng.

- Thưởng ngày phải dọn sạch phân trong chuồng, số phân hàng ngày thải ra không nhiều, phân khô, ít gây mùi thối.

- Định kỳ 5-7 ngày vệ sinh chuồng trại một lần, lau chùi sạch sẽ những chất thải cho khỏi hôi hám, ruồi nhặng không bu bám mang theo mầm bệnh. Trời nắng nóng thì phun nước tắm rửa cho rắn, trời lạnh và ầm không cần tắm, chỉ vệ sinh khô, mùa đông cần che chắn xung quanh chuồng cho rắn. Tránh mùi lạ cho rắn... Khi vào chuồng rắn phải luôn đề phòng rắn tấn công...