Kỹ Thuật Nuôi Rắn Ri Voi

GIỚI THIỆU VÈ RẮN RI VOI

- Rắn ri voi (ri tượng) có tên khoa học là Enhydris Bocourti, thuộc loài rắn nước, nhưng chúng to hơn các loài rắn nước khác, có con nặng tới 7- 8 kg. Đặc biệt, thịt rắn ri voi thơm và tỷ lệ thịt trên một đơn vị trọng lượng cơ thể cao hơn nhiều so với các loài rắn nước khác. Vì vậy, chúng luôn là một đối tượng khoái khẩu đối với thực khách, nhất là dân nhậu.

- Ở khu vực đồng bàng sông Cửu Long trước đây xuất hiện rắn ri voi rất nhiều, do khí hậu ấm áp, thích hợp với điều kiện sinh sống và phát triển của các loài rắn nước, trong đó có loài rắn ri voi. Nhiệt độ thích hợp cho sự sống và phát triển của rắn từ 23 -32°c, rắn sống ở vùng nước ngọt không thích vùng nước lợ.

- Rắn ri voi không có nọc độc, nhưng rất nguy hiểm vì bản tính hung dữ và khả năng phản xạ rất nhanh khi gặp con mồi hoặc kẻ thù. Vì vậy, bà con nuôi rắn phải hết sức chú ý tới đặc điểm này nhằm đề phòng chúng tấn công, vì khi chúng tấn công thì rất khó tránh khỏi bị cắn. vết cắn của chúng vừa sâu vừa buốt làm máu ra nhiều. Hơn nữa, răng rắn bị gẫy và nằm ngay trong vết cắn, cần gắp răng rắn ra và sát trùng để tránh bị nhiễm trùng. Rắn tấn công và ăn cả những con mồi lớn hơn chúng 1,5 lần, do miệng của chúng có thể há rộng rất lớn, vì xương hàm trên và hàm dưới ở rắn không ngoắc vào với nhau. Miệng cứ giãn ra mãi và con mồi bị nuốt dần vào bụng.

Con mồi bị nuốt tới đâu, ta nhìn thấy rõ tới đó. Sau khi nuốt xong con mồi, rắn sẽ tìm nơi kín đáo ẩn nấp nằm chờ tiêu hóa con mồi, có khi nó nằm tới cả tuần. Khi con mồi đã được tiêu hết nó mới tiếp tục đi tìm mồi mới. Nhiều nghiên cứu cho thấy, rắn tiêu hóa con mồi trong môi trường nước nhanh hơn trên cạn, vì vậy khi nuôi rắn ri voi cần hạn chế nhốt chúng ở trên cạn. Rắn ri voi thường bắt mồi về đêm, chúng cũng dễ dàng thích ứng với điều kiện cho ăn vào ban ngày khi nuôi nhốt. Thức ăn chính của rắn ri voi là các loại cá da trơn. Đôi khi, do quá thiếu thức ăn, rắn ăn cả các loại cá có vẩy.

Ở miền Nam nước ta, rắn ri voi hoạt động mạnh vào mùa hè và mùa thu. Mùa này chúng ăn rất khỏe, lớn nhanh. Nhưng tới mùa đông và mùa xuân thì chúng ăn ít đi hoặc không ăn, loài rắn này có thể nhịn ăn tới 9 tháng (nhưng phải có nước uống đầy đủ). Tuy nhiên, chúng vẫn sống bình thường do cơ thể sử dụng lượng mỡ tích lũy được từ mùa hè.

- Trong quá trình sinh trưởng và phát triển, rắn phải lột xác để lớn lên. Lúc nhỏ, rắn lột xác định kỳ khoảng 28 - 30 ngày một lần. Sau 2 tuồi, chu kỳ lột xác của chúng dài hơn, khoảng từ 35 - 45 ngày/lần. Mùa hè và mùa thu, rắn lột xác đều đặn. Nhưng vào mùa đông và mùa xuân, chúng lột xác thất thường hơn. Trước lúc lột xác, rắn bỏ ăn, lầm lì, hung dừ. Da của chúng chuyển sang màu trắng đục. Mất rắn mờ dần đi, nhìn kém, ít hoạt động hơn và loanh quanh tìm chỗ để lột xác.

- Sau khi lột xác xong, rắn mang trên mình một bộ da mới sáng bóng và mềm mại. Nó thích leo lên bờ để sưởi nẳng vào đầu giờ sáng (từ 7 - 9h). Khoảng 7-10 ngày sau da của chúng mới trở lại bình thường. Lúc này, chúng bắt đầu ăn mạnh, lớn nhanh. Nhiệt độ, thời tiết và thức ăn ảnh hưởng lớn tới tốc độ lớn của rắn. Rắn ri voi có thể sống được 10 năm. Nếu nuôi tốt, rắn có thê nặng tới 7 - 9kg/con.

- Rắn ri voi là một loài động vật sống hoang dã rất phổ biến ở đồng bằng sông Cửu Long. Nhưng từ khi mọi vùng đất nông nghiệp chuyên sang trồng 2 - 3 vụ lúa/năm cộng với việc săn bắt quá mức của người dân thì số lượng rán giảm đi rất nhanh.

- Thịt rắn ri voi rất ngon, có thể chế biến nhiều món ăn bổ dường, giá rắn ri voi hiện nay trên thị trường khá cao. Chính vì vậy mà mấy năm gần đây nghề nuôi rắn ri voi phát triển khá mạnh trong các hộ gia đình ở các tỉnh Vĩnh Long, Sóc Trăng, Hậu Giang... Rắn ri voi rất dễ nuôi, có thể nuôi trong ao, trong vèo, trong bể hay lu khạp.

KỸ THUẬT NUÔI RẮN RI VOI

I. Chọn Con Giống

- Chọn loại con giống nhỏ, mới đẻ cỡ 50 con/kg, thường có vào khoảng tháng 3 Âm lịch.

- Có thể bắt giống rắn con tự nhiên vào đầu mùa mưa. Rắn con được chăm sóc riêng với mật độ 30 - 40 con/m .

- Chọn rắn Ri voi cha mẹ cỡ 0,4 - 0,6 kg/con trở lên. Mật độ nuôi từ 5 - 10 con/m2 . Nuôi dườns, chủng từ mùa khô, đầu mùa mưa rắn mang bầu, vào thảng 4 - 5 dương lịch rắn mẹ đẻ ra rắn con, khoảng 50 con.

- Lưu ý: chọn rán phải đồng cờ, khoẻ mạnh, khôns có sẹo vết, loại bỏ nhừng con bị gãy xương sống.

II. Hình Thức Nuôi

Rắn Ri voi tương đối dễ nuồi, có thể nuôi trong ao, mương vườn, bể, lu hay khạp... Tùy vào điều kiện sẵn có để chọn cách nuôi và biện pháp chăm sóc, nuôi dưỡng thích hợp nhất.

Bà con có thể tham khảo một số cách nuôi sau:

- Nuôi rắn trong bể xi măng, lu, khạp:

+ Đáy bể vả thành bể được trát láng xi măng.

+ Trong bể cho vào 0,1 - 0,2m đất thịt, đất bùn. Diện tích Vi bể được thả ỉục bình, diện tích còn lại để trống là bãi để mồi cho rắn ăn, trong bể tùy nơi rộng hẹp mà cho một số đống lá chuối khô, lá chuối có thể thả lên bè tre hoặc can nhựa để lá chuối không bị ngập sâu vào nước.

+ Cho nước vào bể 0,2-0,3m, thả rắn vào nuôi. 

- Nuôi trong ao:

+ Diện tích ao nên từ 50m trở lên. Sâu 1,3 - l,5m. Ao cần phải dọn bớt bùn sình, cây cỏ thối mục. Lớp bùn đáy ao dày 10 - 20cm. Mặt ao, thả bèo hoặc lục bình, rau muống, rau ngổ. Diện tích thả, chiếm không quá 4/5 diện tích mặt ao. Bít chặt các hang mọi.

+ Dùng tấm chắn bọng thoát nước, bịt lưới kỹ, đặt cách đáy ao 0,3 m. Cặp mé ao có thể dùng Fibroximăng phang khép khít vào nhau bao vòng quanh mé ao. Tấm Fibroximang phải được cắm sâu dưới đáy ao, phía trên còn lại so với mặt bờ mực nước cao nhất tối thiểu 0,5m. Tường Fibroximang được cắm thẳng đứng, phía trên tường có lưới rộng 0,3m, dầy, chắn độ nghiêng 25° về phía trong để rắn không bò ra ngoài được.

+ Cần lưu ý không để bờ đất còn lại nhiều, rắn sẽ vào trú trong hang không ra ăn, rắn chậm lớn. Thả lá chuối khô thành đống cao khỏi mặt nước 0,3 - 0,5m, lá chuối thả mé bờ. Neu mé bờ bị nước ngập, đóng bè chuối bè tre, thả từng đống tàu lá chuối khô vào để rắn trú sau khi ăn, ít đánh nhau gây thương tích, khoảng trống còn lại là nơi làm bãi cho rắn ăn, cho vào ao 0,5 - 0,8m.

- Nuôi thương phẩm (nuôi vồ béo): Cách nuôi này được nhiều hộ áp dụng, thời gian nuôi ngán, lãi cao, mau thu đồng vốn.

+ Thu mua rắn Ri voi, trọng lượng từ 200 - 300g/con mang về để nuôi vỗ.

+ Nuôi khoảng 2-3 tháng, trọng lượng trung bình của rắn đạt 600 - 800kg/con, thậm chí lkg/con nếu người nuôi theo dõi chăm sóc và quản lý tốt.

+ Tiến hành thu tia bán rắn thương phẩm (nếu chăm sóc tốt cỏ thể bán đồng loạt) và chuẩn bị nuôi vụ kế.

III. Thức Ăn

Rắn Ri voi thích ăn nhất là động vật tươi sống, không ương thôi như nòng nọc, ếch nhái, lươn con, trùng, các loại cá không vảy hoặc vảy nhỏ. Cứ bình quân 3-4 kg thức ăn, rắn tăng trọng 1 kg.

Lượng thức ăn hằng ngày khoảng 3 - 5% trong lượng rắn trong ao, cho ăn hàng ngày. Tùy theo khả năng tăng trọng của rắn mà tăng hoặc giảm khẩu phần thức ăn. Không nên để thức ăn dư thừa, làm thối nước.

Cần chuẩn bị nguồn thức ăn sẵn từ các ao mương hiện cỏ. Có thể nuôi thêm lươn, cá sặc, cá trê, nhái... trong ao, vừa tận dụng thức ăn thừa, bớt ô nhiễm, vừa làm thức ăn tại chỗ cho rắn. Thức ăn được làm vừa cỡ cho rắn ăn, rải đều nơi có ran. cần cho rắn ăn đủ và đều để rắn mau lớn.

IV. Chăm Sóc

- Khoảng 1-2 tuần, thay nước một lần.

- Rắn sắp lột da cá thì màu vảy trắng và đục.

- Bổ sung ủ lá chuối khô để sau khi ăn xong rắn vào trú, ít đánh nhau và rắn mau lớn.

- Rắn bệnh hay bị thương tích được nuôi chăm sóc riêng, khi khoẻ nuôi chung.

- Rắn biếng ăn, cặn thay đổi thức ăn và bổ sung kích thích tăng trưởng như B complex, vitamin c để kích thích rắn ăn.

V. Phòng Và Trị Bệnh Rắn

- Rắn có thể bị xây xát hoặc lở miệng do vi khuẩn tấn công. Dùng Streptomycine pha với nước cất bôi vào vết thương cho rắn. Xử lý nguồn nước bằng mụối. Rắn bị đường ruột sình bụng, bỏ ăn thì dùng Sulfa Guanidin tán vào nồi để khô rồi cho rắn ăn.

- Rắn bị nấm miệng, dùng Mycostatine, sử dụng theo hướng dẫn ừên nhãn thuốc.

VI. Thu Hoạch

Khi rắn nuôi đượe 6 tháng đến 1 năm tuổi, có thể thu hoạch. Rắn 6 tháng tuổi, đạt trọng lượng từ 500g/con trở lên (loại 1). Khi thu hoạch, rắn cái để lại, tiếp tục gây giống.

NUÔI RÁN RI VOI VỎ BÉO VÀ SINH SẢN

Để chủ động mùa vụ nuôi, chủ động nguồn rắn con, bà con nên nghĩ đến hướng nuôi vỗ béo và sinh sản rắn ri voi để có thể bán với giá cao nhất, chủ động nguồn rắn bố mẹ và rắn con sạch bệnh cho mùa sau.

I. Nuôi Rắn Ri Voi Vỏ Béo

Bắt đầu từ tháng 8 âm lịch khi nguồn rắn ri voi con đã hết, cũng là mùa vụ nuôi vỗ béo và nuôi hậu bị bắt đầu để cung cấp cho thị trường mùa đông của Trung Quốc, thời điểm này giá rán ri khá cao nhất.

Chọn con giống:

- Chọn con giống từ 200g trở lên, ở cỡ này con rắn táng trọng nhanh nhất.

- Con giống phải sạch bệnh, không bị đẹn miệng.

- Nên chọn theo tỉ lệ 1 đực 1 cái hay 1 đực 2 cái đê khi nuôi lớn ta có thể chọn lại một số con thật sự khỏe mạnh làm con giống bố mẹ cho mùa sinh sản năm sau.

- Có thể nuôi vỗ béo trong bể xi mãng hay lu khạp để dễ thúc, dễ theo dõi.

II. Nuôi Rắn Sinh Sản

Bắt đầu từ tháng 9-11 âm lịch khi đa số rắn cái lớn đều đã giao phối và dễ dàng nhận biết rắn nào đã có thai, là mùa thích hợp để nuôi rắn bố mẹ sinh sản cho mùa sau, bằng cách này có thể chủ động nguồn răn con cho năm sau một cách an toàn và tiết kiệm chi phí đầu tư con giống. Một con rắn mẹ sinh ra ít nhất là 10-15 rắn con ở đợt đầu Và tăng lên 30- 40 rắn con vào những mùa sau.

- Chọn rắn bố mẹ không bị bệnh, dị tật, thân hình cân đối, không quá mập hoặc quá ốm.

- Rắn mẹ có dấu hiệu cấn thai rõ ràng.