Mô hình chuẩn nuôi heo sử dụng đệm lót sinh học

Theo Cục Chăn nuôi- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện nay, tỉnh Hà Nam đang đứng đầu cả nước về số lượng mô hình chăn nuôi gia súc gia cầm trên đệm lót sinh học.

Từ năm 2010 đến tháng 4/2013, Hà Nam đã xây dựng được 1.120 mô hình với tổng diện tích đệm lót sinh học là 17.750 m2 cho chăn nuôi heo. Hiện tỉnh đang hỗ trợ 100% chi phí làm đệm lót cho các hộ chăn nuôi áp dụng chế phẩm làm đệm lót sinh học với mức 165.000 đồng/m2 đối với các hộ làm từ 10m2 trở lên và nuôi từ 5- 10 con trên một lứa. Ngoài ra, tỉnh cũng hỗ trợ cho công tác đào tạo, tập huấn về quy trình, kỹ thuật đối với các hộ nuôi.

Chuồng trại nuôi heo đạt chuẩn

Một chuồng, trại nuôi heo được cho là đạt tiêu chuẩn khi có đầy đủ các điều kiện: Chiều rộng 4-5m, dài không hạn chế, mái cao 2,3-2,7m, đỉnh cao 3,8 – 4,5m. Tường bao cao 1-1,2m; diện tích chuồng từ 10m2-20m2. Nuôi khoảng 15 con heo/20m2 là hợp lý nhất.

Vật liệu làm tường bao, tường ngăn, mái tùy điều kiện cụ thể của địa phương. Cấu trúc chuồng hở, mái kép để thoáng. Khi xây mới nền chuồng đất nền phải được nện chặt, không nên láng xi măng. Với chuồng cũ cải tạo, các hộ nuôi cần thiết kế loại đệm lót trên mặt đất, nếu nền cũ bằng nền xi măng có thể giữ nguyên, nhưng phải đục lỗ, mỗi lỗ 4 cm, cách 30 cm đục 1 lỗ. hoặc phá nền cũ để tạo nền chuồng mới.

Máng ăn và vòi uống nước tự động cho heo phải đặt ở 2 phía đối nhau để heo tăng sự vận động, đồng thời làm đảo trộn chất độn giúp cho việc lên men tốt hơn. Máng ăn nên cao hơn bề mặt đệm lót trên dưới 20 cm để tránh chất độn rơi vào thức ăn. Các hộ chăn nuôi heo lưu ý xây máng hứng nước dưới vòi nước tự động để tránh nước chảy vào đệm lót. Thiết kế hệ thống phun nước để làm mát và giữ độ ẩm đệm lót thường xuyên.

Mô hình chuồng heo đạt tiêu chuẩn

Kỹ thuật làm đệm lót sinh học đúng cách

Tại buổi Hội thảo: Giới thiệu kỹ thuật chăn nuôi sử dụng đệm lót sinh học, Trung tâm Giao dịch Thông tin Công nghệ Việt Nam đã hướng dẫn cụ thể bà con cách làm đệm lót sinh học đạt tiêu chuẩn.

Theo tài liệu của Trung tâm, có 3 loại đệm lót chính: Loại đệm lót dưới mặt đất – đào sâu xuống dưới đất đạt độ sâu bằng độ dày của đệm lót; loại đệm lót nổi trên mặt đất – xây cao tường bao với chiều cao cao hơn một chút so với độ dày của đệm lót; loại đệm lót nửa dưới mặt đất – đào xuống đất chỉ cần độ sâu bằng một nửa của độ dày đệm lót.

Tùy thuộc địa thế của chuồng trại, các hộ chăn nuôi heo có thể chọn 1 trong 3 loại đệm lót trên.

Độ dầy đệm lót thay đổi theo mùa, mùa hè là 40 – 60cm; mùa đông là 60 – 90 cm. Độ dầy của đệm lót thường giảm thấp do bị nén khi lên men sinh học và do vật nuôi dẫm đạp nên khi làm mới thường tăng thêm độ dầy lên 20% so với ban đầu. Ví dụ: nếu cần độ dầy đệm lót là 60 cm thì khi làm phải tăng thêm 12cm thành 72 cm.

Nguyên liệu làm đệm lót có thể là mùn cưa (của các loại gỗ cứng), trấu nghiến, vỏ hạt bông, lạc, thân cây bông nghiền, lõi ngô, thân cây ngô nghiền…

Sau khi hoàn thành đệm lót sinh học, các hộ chăn nuôi cần đưa heo vào chuồng đúng cách. Heo phải cùng 1 ổ và trọng lượng tương đồng; phân riêng các con heo khỏe, yếu. Trường hợp khác ổ có thể đánh nhau, nhưng chỉ 2 ngày sau là hết. Nếu cần có thể dùng rượu phun lên mình heo bị cắn và mũi heo hay cắn.

Các hộ chăn nuôi cần chú ý tránh phản ứng strees do heo được thả vào trong môi trường mới làm ảnh hưởng đến công năng tiêu hóa ở dạ dầy ruột, cần chú ý trong ngày đầu chỉ cho ăn một ít rau xanh sau đó cho ăn 1 lượng nhỏ thức ăn, sau đó tăng dần dần lượng thức ăn cho đến ngày thứ 7 thì cho ăn bình thường. Có thể bổ sung thêm premix khoáng vitamin.

Bước cuối cùng là thường xuyên kiểm tra đệm lót bằng cách quan sát bề mặt đệm lót, quan sát độ ẩm của đệm lót (nên duy trì độ ẩm là 40%). Thường xuyên quan sát phân heo, tốt nhất là heo thải phân phân tán (khác với nuôi heo truyền thống là cần heo thải phân tập trung) sẽ có lợi cho lên men phân. Quan sát thực ăn của heo, cho heo ăn một lượng thức ăn thích hợp không dư thừa.

Một yếu tố quan trọng trong kỹ thuật làm đệm lót sinh học là phải duy trì hệ sinh thái vi sinh vật ở đệm lót. Nếu đệm lót kết bánh, thành tảng sẽ làm cho độ phân giải giảm, cần thay thế đệm lót. Cụ thể, nông dân phải hót đi đệm lót tầng mặt khoảng 20- 30 cm, nếu tầng dưới có mùi bình thường, có khi có mùi thơm thì giữ làm nguồn men giống cho lần đệm lót sau nên chỉ cần thay thế tầng mặt. Qua 2 lần sử dụng có thể nghiên cứu thay toàn bộ cả tầng dưới. Lưu ý là có thể nghiên cứu dùng lại độn lót cũ sau khi đã phơi khô, nhưng tối đa chỉ dùng lại 50%. Vào mùa đông có thể tăng nhiệt bằng cách cho thêm 1 lít vi sinh/1m2, hoặc độ ẩm quá cao sẽ cho thêm 1kg bột vi sinh/m2.

Về tình hình sử dụng đệm lót sinh học ở Việt Nam, theo Cục Chăn nuôi, hiện nay, tỉnh Hà Nam đang đứng đầu cả nước về số lượng mô hình chăn nuôi gia súc gia cầm trên đệm lót sinh học. Bởi tỉnh này có nhiều chính sách đi kèm khuyến khích và hỗ trợ tối đa cho các cơ sở chăn nuôi heo áp dụng quy trình chăn nuôi trên đệm lót sinh học, mang lại hiệu quả kinh tế cao.