Một số lưu ý trong chăn nuôi gia súc gia cầm mùa nắng nóng

Mùa nắng nóng gia súc gia cầm (GSGC) thường ăn kém, sức đề kháng giảm, năng suất thịt, trứng giảm. Các loại dịch bệnh như: tiêu chảy, cảm nóng, cảm nắng, Ecoli, phó thương hàn, viêm phổi, dịch tả, tụ huyết trùng, cầu trùng… dễ phát sinh, lây lan gây thiệt hại lớn về kinh tế cho người chăn nuôi. Để hạn chế những ảnh hưởng xấu của nhiệt độ cao, thời tiết nắng nóng, người chăn nuôi cần lưu ý một số biện pháp kỹ thuật sau:

1. Chọn giống

Chỉ mua con giống tại các cơ sở được nhà nước cấp phép, an toàn dịch bệnh và có kiểm dịch của cơ quan thú y. Con giống phải khỏe mạnh, đặc điểm ngoại hình đạt tiêu chuẩn của từng giống, đã được tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin theo yêu cầu. 

2. Vận chuyển GSGC

- Thời điểm vận chuyển: Nên vận chuyển GSGC vào thời điểm từ chiều mát, đêm và sáng sớm.

- Phương tiện vận chuyển: Dùng phương tiện vận chuyển GSGC chuyên dùng, có bạt che nắng. Tất cả các phương tiện vận chuyển phải được vệ sinh sạch sẽ, khử trùng trước khi sử dụng. Nếu vận chuyển GSGC đường dài cần chuẩn bị thức ăn, nước uống đầy đủ.

- Kiểm tra kỹ sức khỏe đàn GSGC trước và trong suốt quá trình vận chuyển. Nên nhốt với mật độ vừa phải, không nên cho con vật ăn quá no trước khi vận chuyển. Nếu vận chuyển đường dài chú ý cho GSGC nghỉ ngơi hợp lý, vào các thời điểm buổi trưa nên để GSGC vào nơi mát, có nhiều lùm cây để chăm sóc bổ sung thức ăn, nước uống. 

- Khi vận chuyển GSGC về đến chuồng nuôi cần giảm nhiệt cho con vật thích nghi từ từ, không để con vật thay đổi nhiệt độ một cách đột ngột. Với trâu bò, lợn đưa vào nơi mát cho nghỉ ngơi không nên dùng nước tắm ngay để tránh cho trâu bò, lợn bị cảm do thay đổi nhiệt độ đột ngột. Trường hợp trong đàn có GSGC khi vận chuyển về thấy có biểu hiện không bình thường (ủ rũ, thở gấp, ho, sốt, đi đứng không bình thường...) cần tách riêng để theo dõi điều trị đến khi trở lại bình thường mới cho nhập đàn. Cho con vật uống nước sạch, sau đó cho ăn ½ mức ăn so với mức ăn bình thường trong ngày thứ nhất, ngày thứ 2 cho ăn tăng dần mức ăn và  sau 3 ngày mới cho ăn mức đầy đủ theo nhu cầu và cho ăn 3-4 lần trong ngày. 

- Nuôi cách ly 15 ngày, đàn giống hoàn toàn khỏe mạnh mới cho nhập đàn. Nếu đàn giống bị ốm trong thời gian nuôi cách ly cần điều trị khỏi hoàn toàn mới cho nhập đàn.

3. Chuồng trại

- Bà con cần căn cứ vào điều kiện cụ thể của chuồng nuôi để lựa chọn hệ thống làm mát cho phù hợp, có thể sử dụng kết hợp các biện pháp sau:

+ Trồng cây dây leo, phủ bèo tây - rơm rạ hoặc lắp đặt hệ thống phun mưa trên mái chuồng.

+ Thiết kế các hệ thống che chắn bằng liếp, bạt, tấm lưới để chủ động che chắn chuồng trại, diện tích che chắn phải rộng để đảm bảo có độ phủ mát tốt. Lắp đặt thêm quạt điện, hệ thống phun sương hoặc nhỏ giọt trong chuồng nuôi. Lưu ý quạt điện nên treo ngang, hệ thống phun sương vận hành hợp lý để tránh làm độ ẩm chuồng nuôi tăng quá cao.

+ Trồng cây xanh bóng mát xung quanh chuồng nuôi.

- Tăng cường vệ sinh chuồng trại và hệ thống làm mát, chất thải được thu gom và xử lý bằng các biện pháp phù hợp như Biogas, ủ phân, đệm lót sinh học... không để phân và chất thải ứ đọng nhiều sẽ sinh ra khí độc và phát sinh mầm bệnh. Nếu dùng đệm lót sinh học cần giảm độ dày của lớp đệm để tránh làm nhiệt độ tăng cao. Ngoài ra bà con có thể sử dụng thêm các chế phẩm sinh học để hạn chế mùi hôi trong chăn nuôi. Định kỳ 2 lần 1 tuần phun thuốc sát trùng toàn bộ chuồng trại và khu vực xung quanh để tiêu diệt mầm bệnh (một số loại thuốc sát trùng có chất lượng tốt, an toàn khi sử dụng như Vikol, Haniodin, Halamit...).

- Khơi thông cống rãnh, phát quang bụi rậm, vệ sinh bãi chăn thả để hạn chế mầm bệnh.

- Cần thường xuyên kiểm tra các hệ thống làm mát trong chuồng nuôi để kịp thời cải tạo, sửa chữa, nâng cấp đảm bảo cho các hệ thống trên sử dụng tốt. Nên bố trí thêm máy phát điện để đề phòng mất điện.

4. Chăm sóc nuôi dưỡng

- Nuôi nhốt với mật độ vừa phải.

+ Đối với gà: úm 50 - 60 con/m2, gà dò nhốt 20 - 30 con/m2, gà vỗ béo nhốt 7 - 10 con/m2, gà đẻ nhốt 4 con/m2.

+ Đối với lợn: lợn nái, lợn có chửa cần 3 - 6 m2/con; lợn thịt 2 m2/con.

+ Đối với trâu, bò 4 - 5 m2/con, dê 1,8 - 2 m2/con.

- Cho vật nuôi ăn thức ăn sạch, dễ tiêu, đầy đủ chất dinh dưỡng, phù hợp theo lứa tuổi. Nên cho ăn vào sáng sớm và chiều mát. Với trâu, bò, bò sữa cần tăng cường các loại thức ăn thô xanh, thức ăn ủ chua đảm bảo cho con vật đủ no và tăng cường quá trình trao đổi chất. Đối với gà đẻ rất dễ chết vào những ngày nhiệt độ quá cao, nên tránh nuôi quá béo bằng cách giảm bớt hàm lượng đạm trong khẩu phần, cho ăn thêm rau xanh, thả gà ra vườn cây có bóng mát.

- Cho vật nuôi uống nước sạch và mát, tốt nhất là dùng vòi uống tự động. Có thể bổ sung các loại Vitamin tổng hợp, điện giải để tăng sức đề kháng cho vật nuôi vào những ngày nắng nóng kéo dài.

Bà con chú ý: nên dùng vật liệu cách nhiệt để che chăn bồn chứa nước, tránh không cho vật nuôi uống phải nước nóng.

- Chế độ chăn thả: Nên chăn thả vào lúc mát mẻ, buổi sáng đi chăn thả sớm (6 giờ thả, 9 giờ về), buổi chiều chăn thả muộn (4 giờ thả, 6 giờ về). Lúc nắng nóng nên buộc ở những nơi có cây xanh bóng mát cho trâu, bò nghỉ ngơi.

- Chế độ tắm chải: nên tắm cho gia súc 1 - 2 lần/ngày để giảm nhiệt cho cơ thể và phòng chống các bệnh ngoài da, không tắm vào buổi trưa khi thời tiết đang nắng nóng.

5. Phòng bệnh

- Chủ động tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin để nâng cao sức đề kháng cho vật nuôi, đặc biệt là GSGC mới tái đàn. Đối với gia cầm tiêm các loại vắc xin cúm gia cầm, Niu cát xơn, Gumboro, dịch tả vịt, viêm gan vịt, tụ huyết trùng...; đối với lợn tiêm các loại vắc xin: phó thương hàn, dịch tả, tụ dấu, tai xanh, lở mồm long móng (LMLM)...; đối với trâu bò tiêm vắc xin tụ huyết trùng, LMLM...

Chú ý: gia súc, gia cầm khoẻ mạnh mới tiêm phòng. Thời điểm tiêm phòng tốt nhất vào sáng sớm và chiều mát để đảm bảo chất lượng vắcxin, tránh phản ứng, tạo miễm dịch tốt cho con vật.

- Thường xuyên theo dõi sức khỏe đàn vật nuôi, phát hiện sớm những con bị ốm để cách ly, điều trị, xử lý kịp thời, tránh lây lan. Đặc biệt với các bệnh đường hô hấp và tiêu hoá cần chủ động cho GSGC uống thuốc ở liều phòng bệnh khi thời tiết thay đổi.

Khi có vật nuôi bị ốm, chết cần báo ngay cho thú y địa phương để được hướng dẫn xử lý kịp thời.