Mùa Mía Mới, Nỗi Lo Cũ

Thực hiện chủ trương của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Hiệp hội Mía đường Việt Nam cùng các tỉnh, thành vùng ĐBSCL qui hoạch lại diện tích mía, tuyên truyền, vận động nhân dân chủ động giảm diện tích trồng mía ở những nơi không thuận lợi, sử dụng giống mía năng suất cao, chữ đường tốt, đẩy mạnh các biện pháp chuyển giao kỹ thuật trong chăm sóc nhằm tạo ra hiệu quả trong niên vụ mía đường năm nay. Từ 17-9-2014, các nhà máy đường trong vùng ĐBSCL chính thức khởi động.

Câu hỏi niên vụ mía đường năm nay đắng hay ngọt vẫn còn là ẩn số. Ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch Hiệp hội mía đường Việt Nam (VSSA), cho biết: Quyết tâm của Hiệp hội cũng như đảng bộ, chính quyền các tỉnh, thành vùng ĐBSCL là làm sao không để nông dân bị thiệt đơn, thiệt kép trong sản xuất mía.

Nông dân nhẹ lo lũ...

Về Hậu Giang, tỉnh có hơn 12.559 ha mía, ông Nguyễn Văn Đồng, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang, cho biết: Năm nay, bước vào vụ thu hoạch mía, bà con nông dân các xã vùng nguyên liệu mía Phụng Hiệp không còn lo bị lũ chụp làm giảm chữ đường (CCS) bởi trong gần 3 năm qua, UBND tỉnh đầu tư gần 80 tỉ đồng hình thành đê bao khép kín bảo vệ 5.000 ha mía và vườn cây ăn trái cho bà con các xã trong huyện.

Thật vậy, đi về các xã Hiệp Hưng, Long Thạnh, Tân Long, Hoà Mỹ, Phương Bình, Hòa An, thị trấn Cây Dương của huyện Phụng Hiệp, chúng tôi ghi nhận được nét vui mừng của bà con vùng nguyên liệu mía của tỉnh là năng suất mía năm nay đạt trên 90 tấn/ha, cao hơn các tỉnh khác trong vùng ĐBSCL từ 12 đến 17 tấn/ha.

Tỉnh cũng đã hình thành câu lạc bộ 200 tấn thu hút trên 200 thành viên. Bên cạnh đó, nhờ có đê bao an toàn nên chữ đường của cây mía đạt khá cao nên ngay từ những ngày khởi động máy của 2 nhà máy đường trong tỉnh Hậu Giang là Nhà máy đường Vị Thanh và Phụng Hiệp đã thu mua cho bà con giá từ 880 đến 905 đồng/kg mía 10 chữ đường.

Ông Nguyễn Hoàng Ngoan, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Mía đường Cần Thơ (Casuco), cho biết: Trước khi vào niên vụ ép mía đường năm nay, 2 nhà máy đường thuộc Casuco đã ký kết với bà con nông dân trồng mía ở các huyện trong tỉnh Hậu Giang đảm bảo bao tiêu 1,2 triệu tấn mía bao gồm huyện Phụng Hiệp 454.840 tấn, thị xã Ngã Bảy 52.000 tấn, TP Vị Thanh 171.400 tấn, huyện Long Mỹ 3.240 tấn và một số tỉnh lân cận như: huyện Gò Quao (Kiên Giang) 74.120 tấn, huyện Cù Lao Dung (Sóc Trăng) 416.430 tấn, huyện Tiểu Cần (Trà Vinh) 39.710 tấn.

Giá sàn bao tiêu mía 10 chữ đường (CCS) tại cầu cảng nhà máy/xí nghiệp của công ty là 830 đồng/kg. Giá này cao hơn năm ngoái 50 đồng/kg mía nguyên liệu. Với giá mua mía từ đầu vụ đến nay, bà con nông dân chở mía đến nhà máy đường bán thực sự phấn khởi.

Ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch VSSA, cho biết thêm: Vụ mía đường năm nay, toàn vùng ĐBSCL chỉ gieo trồng 44.506 ha mía, giảm 6.714 ha, tương đương với 13,1% diện tích theo chủ trương của Bộ NN&PTNT và Hiệp hội mía đường.

Năm nay, nông dân nhẹ lo vì không sợ lũ chụp gây thiệt hại đến năng suất, sản lượng mía và giá cả đầu vụ có lãi nên nông dân phấn khởi, nhưng phía các doanh nghiệp thì đang chịu áp lực lớn do mỗi ngày tình hình buôn lậu đường vẫn tuồn vào thị trường nội địa khoảng 1.000 tấn. Chính vì vậy, chưa năm nào khi bắt tay vào niên vụ ép mía mới mà các nhà máy đường còn tồn kho đến hơn 260.000 tấn như năm nay.

Hiện nay, do áp lực đường tồn kho và cạnh tranh với đường nhập lậu từ Thái Lan vào khiến giá đường trong nước giảm bình quân 2.000 đồng/kg. Thêm vào đó, các nhà máy đường đang gặp khó về vốn vì còn nợ đọng lớn. Tuy vậy, giá mua mía nguyên liệu vẫn đang cao hơn 50 đồng so với năm ngoái.

Nông dân có lãi, nhà máy chỉ cần “hòa vốn”

Ông Nguyễn Hoàng Ngoan, Phó Tổng Giám đốc Casuco, cho biết: Quan điểm của ban giám đốc Casuco là làm sao đảm bảo cho nông dân có lãi. Về phía nhà máy chỉ yêu cầu bảo toàn vốn.

Ngay từ đầu vụ mía, Casuco kết hợp với Trung tâm khuyến nông tỉnh và các huyện, thị, thành phố trong tỉnh Hậu Giang cử cán bộ kỹ thuật hướng dẫn cho bà con lựa chọn giống mía năng suất cao, tổ chức chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc mía để tạo ra hiệu quả cao, tổ chức hội thảo đầu bờ, tổ chức tham quan, huấn luyện nên năm nay, năng suất mía ở Hậu Giang đạt trên 90 tấn/ha, cao hơn các tỉnh trong vùng hơn 10 tấn/ha.

Trước khi vào vụ ép mía năm nay, 2 nhà máy đường Phụng Hiệp và Vị Thanh thuộc Casuco cũng đã tiến hành bảo dưỡng, sửa chữa các trang thiết bị máy móc, đã chính thức khởi động nhà máy đường Phụng Hiệp từ ngày 17-9-2014, sớm hơn từ 3-5 ngày so với cùng kỳ năm trước.

Căn cứ vào giá đường trên thị trường, Casuco đã quyết định mức giá thu mua cụ thể trong vụ mía này như sau: giá mía 10 CCS tại cầu cảng Nhà máy đường Phụng Hiệp là 880 đồng/kg và tại Xí nghiệp đường Vị Thanh là 905 đồng/kg. Như vậy, nếu so với giá bao tiêu thì Casuco đã mua cao hơn từ 50 đồng/kg mía. Trường hợp mía trên 10 CCS thì mỗi 1 CCS tăng, Casuco sẽ cộng thêm 10 đồng/kg; ngược lại, đối với mía dưới 10 CCS thì mỗi 1 CCS giảm sẽ trừ 7 đồng/kg.

Ngoài ra, những hộ có phiếu hợp đồng bao tiêu thì công ty sẽ mua cao hơn 5 đồng/kg so với những hộ không có hợp đồng. Như vậy, chỉ trong gần 2 tuần khởi động, cả 2 nhà máy đường Phụng Hiệp và Vị Thanh đã chạy hết công suất trong đó nhà máy đường Phụng Hiệp đạt 3.000 tấn mía/ngày và Nhà máy đường Vị Thanh đạt 3.500 tấn mía/ngày.

Tính đến đầu tháng 10-2014, tất cả 10 nhà máy đường trong vùng ĐBSCL đều khởi động. Theo nhiều hộ trồng mía, năm nay, ở Hậu Giang tuy năng suất có cao hơn các tỉnh quanh vùng nhưng mỗi một ha mía, nông dân thu lợi nhuận chưa đến 10 triệu đồng.

Để vụ mía 2014-2015 hoàn thành theo dự kiến, hạn chế rủi ro, tăng thu nhập cho người dân, Casuco đang phối hợp với chính quyền vùng nguyên liệu mía Phụng Hiệp và các tỉnh lân cận khoanh vùng thu hoạch mía, vận động nông dân ưu tiên thu hoạch các giống mía chín sớm trước như: ROC 16 hay QĐ93-159, sau đó mới thu hoạch các giống chín trung bình và chín muộn, chủ động bơm nước tại các khu vực đã có đê bao nhằm kéo dài thời gian sinh trưởng và có thể lưu gốc vụ sau, giảm giá thành sản xuất, tránh quan điểm thu hoạch mía chạy lũ nên phải bán mía non.

Casuco thực hiện chủ trương khuyến khích người dân bán mía trực tiếp cho nhà máy để giảm bớt khâu trung gian, tăng lợi nhuận; đốn mía theo tiến độ thu mua của nhà máy để bán được mía tươi, chữ đường không bị giảm trong quá trình chờ bến.

Trong tình hình giá đường xuống thấp, việc sản xuất mía của người dân sẽ có lợi nhuận không cao, UBND các tỉnh, thành vùng ĐBSCL cần kiến nghị với Chính phủ, bộ, ngành Trung ương có chính sách hỗ trợ cho nông dân trồng mía. Đồng thời, có giải pháp mạnh hơn trong việc ngăn chặn đường nhập lậu, gian lận thương mại để tạo điều kiện nâng giá đường trong nước và nâng giá thu mua mía cho người dân…