Nguyên Phó Thủ tướng Nguyễn Ngọc Trìu đặt nền móng cho kinh tế vườn

Nhiều năm làm phóng viên mảng nông nghiệp, tôi có vinh dự được đi công tác cùng các vị lãnh đạo, chuyên gia đầu ngành nông nghiệp và may mắn có một số lần “thâm nhập thực tế” cùng nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Phó Thủ tướng Chính phủ), nguyên Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Ngọc Trìu.

Nguyên Phó Thủ tướng Nguyễn Ngọc Trìu (phải) cùng nguyên Phó Chủ tịch T.Ư Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Duy Lượng thăm trang trại mít Thái Changgai ở Tiên Dược (Sóc Sơn, Hà Nội). Ảnh: I.T

Ông Nguyễn Ngọc Trìu, sinh ngày 2.10.1926, quê quán xã Tây Giang, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Ông nguyên là Ủy viên Trung ương Đảng các khoá IV, V, VI; nguyên: Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Phó Thủ tướng Chính phủ), Bí thư Tỉnh uỷ Thái Bình, Bộ trưởng Bộ NNPTNT, Trưởng ban Nông nghiệp Trung ương (nay là Ban Kinh tế Trung ương); Đại biểu Quốc hội các khoá II, IV, V, VI, VII, VIII; Huân chương Hồ Chí Minh, Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng và nhiều huân, huy chương cao quý khác.

Lần đó (hồi năm 2005), tôi là một trong số ít phóng viên đi cùng ông từ Hà Nội lên dự hội nghị tổng kết công tác của Hội Làm vườn tỉnh Sơn La. Khi đó, ông đang là Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam. Ấn tượng đầu tiên của tôi – một phóng viên trẻ mới vào nghề, đó là một vị Chủ tịch đã ngoài 80 tuổi nhưng sức khỏe vô cùng dẻo dai, am tường về ngành nông nghiệp. Khi đi thăm mô hình trồng cây dó bầu xen sắn ở bản Hìn, phường Chiềng An (TP.Sơn La), mặc dù mô hình ở nơi địa hình đồi dốc, trơn trượt, nhưng ông vẫn phăm phăm leo lên đồi, hăng hái trao đổi với chủ trang trại Lò Văn Pâng để tìm hiểu những khó khăn, vướng mắc trong quá trình trồng cây dó bầu – một loại cây rất mới ở Sơn La thời điểm đó. Qua câu chuyện với Chủ tịch, tôi phần nào hiểu được những tâm huyết, mong muốn của ông đối với lĩnh vực kinh tế trang trại và mô hình VAC (vườn – ao – chuồng), với khát khao mong muốn bà con nông dân có thể làm giàu từ nghề vườn, bắt vườn tạp phải cho hoa thơm trái ngọt, bắt từng ao hoang, bờ giậu, đồi núi trọc phải “đẻ” ra tiền…

Từ hơn 20 năm trước, khi đó ông Nguyễn Ngọc Trìu đang là Bộ trưởng Bộ NNPTNT, rồi Phó Thủ tướng Chính phủ, ông đã ấp ủ ý tưởng thành lập một tổ chức hội nghề nghiệp để tập hợp những người có đam mê làm nghề vườn. Về ý tưởng này, ông Trìu cho biết xuất phát từ mô hình “vườn cây – ao cá” của Bác Hồ, ông muốn cùng nhiều chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực nông nghiệp phát triển thành một mô hình đa dạng hơn, đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn: Vườn – ao – chuồng (VAC). Theo đó, mô hình này không chỉ giúp nông dân đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng, tự cung tự cấp thực phẩm cho gia đình, mà còn có sản phẩm đưa đi tiêu thụ. Đặc biệt, mô hình VAC có thể giải quyết tốt bài toán về an toàn vệ sinh thực phẩm và vệ sinh môi trường, khi toàn bộ chất thải trong quá trình chăn nuôi có thể dùng bón cho rau màu, cây ăn trái. Và qua thực tế sản xuất hiện nay, người ta càng thêm khâm phục trí tuệ, đầu óc nhìn xa trông rộng của ông khi vấn đề an toàn thực phẩm vẫn luôn “nóng” trong từng bữa ăn của mỗi gia đình…

Khi Hội Làm vườn Việt Nam được thành lập (năm 1986), ông Nguyễn Ngọc Trìu đã luôn theo sát từng bước đi của Hội và kịp thời phát hiện những khó khăn, gian khó, động viên những nhân tố, điển hình mới trong phong trào phát triển kinh tế VAC, kinh tế trang trại và tham gia vận động nhiều chính sách, cơ chế có lợi cho hoạt động của Hội. Nhờ đó, tổ chức Hội Làm vườn Việt Nam đã dần lớn mạnh, vươn tỏa khắp cả nước với gần 1 triệu hội viên.

Với mục tiêu ban đầu là đảm bảo dinh dưỡng trong bữa ăn của mỗi gia đình, giờ đây mô hình VAC đã vượt ra khỏi những mảnh vườn, vuông ao chật hẹp, trở thành một loại hình kinh tế có đóng góp quan trọng trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, giúp nhiều nông dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu và mang về nhiều ngoại tệ cho đất nước. Khi nền kinh tế đất nước chuyển sang kinh tế hàng hóa, ông Nguyễn Ngọc Trìu lại đi khắp nơi chỉ đạo các cấp hội, vận động bà con hội viên phải mở rộng quy mô VAC, đầu tư tiến bộ khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa, chuyển sang sản xuất hàng hóa theo hướng an toàn, GAP để có thu nhập cao hơn…

Trên khắp mọi miền đất nước giờ đây, đi đến đâu cũng thấy những mô hình kinh tế VAC do hội viên, nông dân xây dựng và phát triển. Mỗi lần hái quả ngọt từ mảnh vườn của gia đình, hẳn nhiều người sẽ nhớ đến vị Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, “thủ lĩnh” của ngành nông nghiệp giàu tâm huyết, một đời đau đáu với nông nghiệp, nông dân, nông thôn…