Nuôi tôm càng xanh, tôm sú ghép với lúa, nên áp dụng ở những vùng nào?

Nhờ chuyển đổi từ đất chuyên lúa sang mô hình trồng lúa kết hợp nuôi tôm càng xanh hay tôm sú, nông dân ở nhiều địa phương của tỉnh Kiên Giang đã ăn nên làm ra, có thu nhập cao.

Người dân thu hoạch tôm càng xanh nuôi ở ruộng lúa tại ấp Hòa Thành, xã Vĩnh Bình Nam (huyện Vĩnh Thuận). Ảnh: N.Q

Có thể khẳng định cây lúa và con tôm hiện là hai mặt hàng chủ lực của Kiên Giang, mang lại sinh kế ổn định cho nhiều nông dân. Trong đó, mô hình tôm lúa kết hợp đã mang lại kết quả tích cực, đặc biệt sau khi tỉnh thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp năm 2018.

Tăng lợi nhuận gấp 2-3 lần

Trong nhiều năm qua, tỉnh Kiên Giang đã mạnh dạn khuyến khích bà con nông dân chuyển đổi vùng đất trồng lúa kém hiệu quả sang mô hình tôm lúa. Theo đó, diện tích tôm lúa năm 2018 đạt gần 83.500ha (năm 2015 là hơn 77.800ha), tập trung ở các huyện ven biển như huyện An Minh, An Biên, Hòn Đất, U Minh Thượng, Vĩnh Thuận.

Theo định hướng phát triển của tỉnh này, sau năm 2020, Kiên Giang tiếp tục chuyển đổi vùng sản xuất lúa phía Nam Quốc lộ 80 (thuộc Huyện Hòn Đất và Kiên Lương) sang mô hình tôm lúa, diện tích dự kiến khoảng 20.000ha.

Đáng chú ý là đa số các hộ nuôi đều có diện tích trên 1ha và nuôi đạt hiệu quả, năng suất tôm nuôi bình quân đạt khoảng 380 - 500kg/ha. Nếu so với trước đây khi độc canh cây lúa, thì việc chuyển sang nuôi tôm lúa đã giúp người dân tăng lợi nhuận lên gấp 2-3 lần.

Có thể kể đến mô hình trồng lúa mùa chất lượng cao kết hợp với nuôi tôm càng xanh tại ấp Vĩnh Quới, xã Vĩnh Hòa Phú. Mô hình này được Phòng NNPTNT huyện Châu Thành hỗ trợ chi phí giống lúa 3 triệu đồng/ha, 4 triệu đồng/ha nuôi tôm càng xanh. Mô hình sản xuất gồm hơn 30ha với 30 tổ viên, sản phẩm sau thu hoạch được doanh nghiệp bao tiêu đầu ra.

Một trong những hộ được hỗ trợ từ mô hình là ông Cao Văn Tư (ngụ ấp Vĩnh Quới, xã Vĩnh Hòa Phú), cho biết, trước năm 2010, gia đình ông sống chủ yếu nhờ vào trồng lúa, đời sống kinh tế luôn gặp khó khăn. Do đất nằm gần biển, đồng ruộng bị xâm nhập mặn, sản xuất lúa thường xuyên bị thất bát, thu nhập bấp bênh. 

Được chính quyền địa phương vận động chuyển đổi mô hình trồng lúa chuyên canh sang trồng lúa mùa kết hợp nuôi tôm càng xanh và nuôi tôm sú, thích ứng biến đổi khí hậu, có giá trị kinh tế cao, lại được hỗ trợ về con giống, kỹ thuật… nên gia đình ông đã mạnh dạn chuyển đổi.

"Trồng lúa mùa người dân rất khỏe, nhẹ công chăm sóc và không tốn chi phí phân bón. Cây lúa sinh trưởng tự nhiên, sau 6 tháng là thu hoạch. Nhờ được hỗ trợ con giống và đầu ra nên chúng tôi cũng rất yên tâm, có thu nhập ổn định" - ông Tư cho hay.

Từ đó, mỗi năm gia đình ông Tư trồng 1 vụ lúa xen canh với tôm càng xanh và 1 vụ nuôi tôm sú. Mô hình sản xuất lúa hoàn toàn không sử dụng phân bón và thuốc hóa học nên sản phẩm sau thu hoạch được người tiêu dùng tin cậy.

Với gần 3ha, ông Tư gieo 3kg giống lúa Ba Bụi trên 1 công đất. Thay vì cấy lúa, ông gieo sạ trực tiếp trên ruộng, tiết kiệm hơn 700.000 đồng/công. Cuối vụ, ông thu hoạch được 600kg lúa/công, bán với giá hơn 10.000 đồng/kg, thu lãi khoảng 100 triệu đồng, cao gấp 5-6 lần so với trồng lúa thuần.

Song song đó, ông Tư tận dụng mặt nước kết hợp thả tôm nuôi. Năm 2019, tính chung 2 vụ thả tôm càng xanh, tôm sú, sau khi trừ chi phí ông Tư thu lãi 160 triệu đồng. Đặc biệt, nuôi tôm theo mô hình này tôm lớn tự nhiên, không tốn tiền thức ăn và nhẹ công chăm sóc. Tôm nuôi ít bệnh, thịt chắc và ngon ngọt tự nhiên.

"Ở vụ rồi, tôi thu hoạch khoảng 200kg tôm càng xanh, trừ chi phí còn lãi trên 30 triệu đồng. Nhờ mô hình xen canh, gia đình có thu nhập ổn định hơn" - ông Tư chia sẻ.

Phù hợp với địa phương gần biển

Thực hiện mô hình trồng lúa mùa kết hợp nuôi tôm từ năm 2017, ông Huỳnh Văn Bạc (ngụ ấp Vĩnh Quới, xã Vĩnh Hòa Phú) có thu nhập ổn định. Với 3ha trồng lúa mùa, thả tôm càng xanh, sau khi trừ chi phí ông lãi hơn 160 triệu đồng/vụ.

Ông Bạc cho hay: "Trồng lúa mùa giúp nông dân giảm công, tiết kiệm chi phí sản xuất, sản phẩm bán được giá cao. Ngoài ra, tôi còn có thu nhập thêm từ tôm càng xanh nên nguồn thu đảm bảo cho cuộc sống gia đình".

Cũng theo ông Bạc: "Qua nhiều năm nuôi tôm luân canh với trồng lúa, tôi nhận thấy mô hình nuôi này rất phù hợp với điều kiện ở địa phương gần biển. Do đó, việc nhân rộng mô hình cho nhiều người thực hiện là cần thiết. Người nông dân cần sự hỗ trợ của các ngành chuyên môn về kỹ thuật và nguồn vốn vay để thực hiện mô hình".

Trong khi đó, từ mười mấy năm trước, nhận thấy nếu quanh năm chỉ trồng lúa thì hiệu quả kinh tế không cao, ông Mai Văn Phúc (ngụ ấp 13, xã Vĩnh Thuận, huyện Vĩnh Thuận) đã quyết tâm thử nghiệm kết hợp trồng lúa với nuôi tôm. Vụ tôm sú đầu tiên thành công đã mở đường cho con tôm trụ lại trên vùng đất ấp 13. Bây giờ, một năm ông Phúc làm 1 vụ lúa và 3 vụ tôm sú, tôm thẻ, tôm càng xanh và nuôi cua. Hiện tổng lợi nhuận gia đình ông Phúc thu từ 2,3ha nuôi tôm kết hợp trồng lúa đạt hơn 300 triệu đồng/năm.