Phát Triển Vùng Nuôi Tôm Công Nghiệp Tập Trung Nhiều Khó Khăn Cần Tháo Gỡ

Trong tiến trình phát triển nghề nuôi thuỷ sản, tỉnh Cà Mau đã quy hoạch 2 vùng nuôi tôm công nghiệp tập trung (NTCNTT). Tuy nhiên, sau một thời gian quy hoạch được thông qua, hiện nay hai vùng NTCNTT vẫn chưa có nhiều chuyển biến. Việc triển khai quy hoạch như mục tiêu ban đầu đang gặp phải nhiều khó khăn cần tháo gỡ.

Hai vùng NTCNTT đã được tỉnh phê duyệt thuộc xã Hoà Tân, TP Cà Mau và xã Tân Trung, huyện Đầm Dơi, quy mô gần 2.000 ha. Đây được xem là hai vùng nuôi tạo sự đột phá cho con tôm Cà Mau từ nay đến năm 2015. Tuy nhiên, dù được phê duyệt khá lâu nhưng việc triển khai thực hiện vẫn giậm chân tại chỗ.

Vẫn còn nằm trên giấy

Xác định tôm công nghiệp là ngành kinh tế mũi nhọn, huyện Đầm Dơi đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2015 đạt 5.000 ha. Từ đó, vào tháng 9/2010, huyện phối hợp Phân viện Nghiên cứu thuỷ sản Minh Hải tiến hành quy hoạch dự án vùng NTCNTT tại 2 ấp: Trung Cang và Thành Vọng, xã Tân Trung, với tổng diện tích hơn 650 ha.

Tuy nhiên, theo ông Võ Thanh Tòng, Chủ tịch UBND huyện Đầm Dơi, quy hoạch đã được phê duyệt khá lâu nhưng đến nay không có doanh nghiệp nào chấp nhận vào đầu tư. Hiện hơn 432 hộ sinh sống trong khu vực này chủ yếu là nuôi tôm quảng canh tự nhiên.

Đây là vùng đất gò cao, lâu nay sản xuất kém hiệu quả, thu nhập bình quân của người dân thấp hơn rất nhiều so với các vùng khác trong xã. Sản xuất lạc hậu, đất đai phân tán nhỏ lẻ, cơ sở hạ tầng thấp kém, đời sống vật chất, tinh thần của bà con còn nhiều khó khăn. Tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo cao là những rào cản trong việc vận động sự đầu tư của doanh nghiệp vào vùng nuôi.

Theo ông Tiết Tiến Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng thuỷ sản, với hiện trạng các vùng NTCNTT đã được phê duyệt thì mục tiêu vận động doanh nghiệp đầu tư theo quy hoạch là không thể làm được.

Để thúc đẩy sự phát triển ngành kinh tế thuỷ sản từ nay đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020, vùng NTCNTT được xem là một điểm nhấn và nhận được nhiều sự quan tâm.

Tuy nhiên, theo ông Châu Công Bằng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, đây là một trong những mục tiêu rất khó đạt được. Một trong những rào cản vẫn là cơ sở hạ tầng vùng nuôi và việc thoả thuận lợi nhuận giữa doanh nghiệp và người dân.

Ông Bằng cho rằng, vấn đề đáng lo ngại nhất hiện nay là đất thì đất của dân, quy hoạch của Nhà nước, lại nằm trên giấy tờ, do đó, khi triển khai sẽ rất khó trong việc giải phóng mặt bằng, đầu tư cơ sở hạ tầng và càng khó cho việc tổ chức sản xuất bên trong.

Tương tự như ở Đầm Dơi, vùng NTCNTT tại xã Hoà Tân, TP Cà Mau cũng còn khá hoang sơ và chưa thấy được bóng dáng của doanh nghiệp như mục tiêu ban đầu.

Theo quy hoạch, nguồn vốn để phát triển cụm nuôi tôm công nghiệp của Hoà Tân là 1.564 tỷ đồng. Trong đó, vốn của dân 1.512 tỷ đồng, vốn từ ngân sách Nhà nước 52 tỷ đồng. Tuy nhiên, việc cụ thể hoá quy hoạch trên là điều vô cùng khó khăn cho chính quyền địa phương.

Thí điểm từ diện tích nhỏ

Ông Dũng còn cho biết, việc triển khai phát triển quy hoạch vùng NTCNTT khó khăn còn xuất phát từ tập quán sản xuất của người dân. Đất đai phần lớn là do ông bà để lại nên đa phần người dân có tâm lý chỉ muốn tự mình sản xuất trên đất của mình.

Vì thế, việc thoả thuận giữa người dân và doanh nghiệp khó đạt được. Một phần do tình hình dịch bệnh hiện nay đang diễn ra trên diện rộng trong khi cơ sở hạ tầng của vùng quy hoạch NTCNTT vẫn còn khá thấp.

Vốn đầu tư lớn, rủi ro lại cao nên rất khó vận động sự đầu tư của doanh nghiệp cho các vùng nuôi.

Ngoài ra, một vấn đề không nhỏ ngành chuyên môn cần quan tâm khi triển khai vùng NTCNTT là môi trường nuôi.

Nguyên Bí thư Huyện uỷ Đầm Dơi Nguyễn Văn Lưu (Phi Hùng), người có 14 năm kinh nghiệm trong nghề nuôi tôm công nghiệp, cho rằng, muốn phát triển vùng nuôi bền vững, trước tiên phải quan tâm đến môi trường. Khâu cải tạo môi trường bằng những loại cây trồng xung quanh vùng nuôi phải được quan tâm đầu tiên nếu muốn phát triển lâu dài.

Đồng thời, phải thay đổi quan niệm của người dân và doanh nghiệp trong vùng nuôi. Tuy nói là vùng nuôi tôm công nghiệp nhưng không thể chỉ độc canh con tôm mà phải tiến hành xen canh và đa canh.

Trước những khó khăn trên, giải pháp hiện nay của Sở NN&PTNT là chọn thí nghiệm trên tiểu vùng nhỏ hơn, sau đó mới nhân rộng.

Ông Bằng cho biết, cùng với quy hoạch tổng thể, trước mắt Sở đã lập đề cương chi tiết phát triển thí điểm vùng nuôi nhỏ khoảng 100 ha, thậm chí nhỏ hơn, trong vùng NTCNTT, tạo điều kiện đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật như: điện, đường, thuỷ lợi. Sau khi có sự thành công sẽ mời gọi các công ty, doanh nghiệp xúc tiến hợp tác với bà con nông dân cùng thực hiện mô hình NTCNTT

Tuy hiện nay việc triển khai thực hiện vùng NTCNTT đang gặp phải nhiều rào cản nhất định, nhưng nếu có sự chỉ đạo quyết liệt và từng bước vững chắc thì những quy hoạch hiện còn trên giấy ấy sẽ được hiện thực hoá bằng các vuông tôm trù phú.

Một tín hiệu vui cho 2 vùng NTCNTT của tỉnh theo ông Châu Công Bằng là hiện nay Sở đã tranh thủ được dự án đầu tư nước ngoài với tổng số vốn khoảng 4 triệu USD.

Thời gian tới, Sở sẽ dành toàn bộ số tiền này để đầu tư cho hai vùng NTCNTT đã được quy hoạch.

Nhưng để quá trình triển khai được thuận tiện nhất, chính quyền địa phương nơi có quy hoạch cần phải quyết liệt vận động nhân dân đồng thuận trong việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cũng như tổ chức sản xuất bên trong.