Sinh Sản Của Heo

Tiêu đề:

Giới thiệu ngắn:Nuôi heo là nghề truyền thống có từ lâu đời của nước ta nên việc sinh sản của heo ra sao chắc nhiều người cũng biết đến. Nhưng những phương pháp mới về việc nuôi dưỡng heo nọc, heo nái, nhất là heo con ngày nay có phần mới mẻ hơn thời xưa: mới đây là sự tiến bộ có tính khoa học đã và đang được nhiều quốc gia trên thế giới, mà nghề nuôi heo của họ vượt tiến đến mức công nghiệp hóa trên thế kỷ nay

Từ khoá: chan nuoi heo, nuoi heo rung, ky thuat nuoi heo, ky thuat nuoi heo rung, cach nuoi heo, nuoi heo thit, ki thuat nuoi heo, chan nuoi lon, ky thuat nuoi lon, trai heo rung, cach nuoi lon, ky thuat chan nuoi lon, ki thuat nuoi lon

Nguồn: Trích lục Sách 101 thắc mắc cơ bản Nuôi heo hướng nạc, Tác giả: Việt Chương

Nội dung:

Nuôi heo là nghề truyền thống có từ lâu đời của nước ta nên việc sinh sản của heo ra sao chắc nhiều người cũng biết đến. Nhưng những phương pháp mới về việc nuôi dưỡng heo nọc, heo nái, nhất là heo con ngày nay có phần mới mẻ hơn thời xưa: mới đây là sự tiến bộ có tính khoa học đã và đang được nhiều quốc gia trên thế giới, mà nghề nuôi heo của họ vượt tiến đến mức công nghiệp hóa trên thế kỷ nay. Thiết nghỉ những điều gọi là mới đó, ta cũng nên tìm hiểu

37. Tuổi động dục của heo đực vào tháng tuổi nào ?

Mới 6 tuần tuổi heo đực con đã bắt đầu… mừng mỡ, biết chồm lên lưng heo cái cùng lứa với nó như muốn phối giống rổi. Thế nhưng, ở tuổi này, số lượng tinh trùng tuy đã có nhưng còn ít lại yếu nên dù có cho phối giống với heo cái đang động dục thì heo cái nó cũng không thụ thai được. Trong đời sống hoang dã bên ngoài, heo đực khoảng 4 tháng tuổi đã phối giống được rồi. Với heo nuôi chuồng, trừ heo đực đạt tiêu chuẩn chọn ra để giống, còn những heo đực còn lại đều phải thiến hết trong thời kỳ chúng còn bú mẹ. Nhờ đó chúng trở nên hiền, cả ngày chỉ biết ăn rồi ngủ mà thôi

38. Tuổi động dục của heo cái vào tháng tuổi nào ?

Tuổi động dục heo cái thường trễ hơn heo đực vài tháng. Thường thì mới ba tháng tuổi nhiều thì heo cái đã đến tuổi động dục. Mỗi khi hưng phấn lên chúng cũng biết chồm lên lưng con khác trong bầy. nhưng phải chờ đến sáu bảy tháng tuổi, khi mọi cơ quan trong cơ thể nó phát triển hoàn thiện, người ta mới cho nó phối giống lần đầu.

39. Chu kỳ động dục của heo cái là bao nhiêu ngày ?

Chu kỳ động dục của heo cái là 21 ngày, nhưng cũng có trường hợp trồi hay sụt xuống một vài ngày. Điều này từ lâu đã có cuộc tranh cãi giữa các nhà khoa học, nhưng đến nay kêt quả vẫn chưa đi đến đâu. Có người cho rằng chu kỳ trồi lên hay sụt là do từng cá thể, nhưng có người cho rằng tại từng giống heo. Có điều khi nuôi nhiều heo nái, ta chịu khó ghi chép rõ ràng chu kỳ động dục của từng con sao tiện theo dõi mà cho nó phối giống đúng ngày. Nếu sau ngày phối giống 21 ngày mà heo cái đó không có hiện tượng động dục trở lại là nó thụ thai.

40. Nghe nói hiện nay đã có phương pháp heo nái động dục đồng loạt ? Cách thực hiện ra sao ?

Phương pháp giúp heo nái động dục đồng loạt là do sáng kiến các chuyên gia chăn nuôi người Bỉ nghĩ ra, đã và đang được nhiều nước áp dụng. Tất nhiên kỹ thuật này áp dụng tốt cho những trại heo công nghiệp, trong chuồng lúc nào cũng có hàng trăm heo nái nuôi con. Cách thực hiện như sau:

- Heo con mới được 34 đến 39 ngày tuổi cho lẻ mẹ để nuôi bộ riêng

- Heo mẹ sau khi vừa lẻ con xong thì bỏ đói liên tiếp hai ngày, không cho ăn bất kỳ một thứ gì, để nguồn sữa của nó bị cạn kiệt, mất khả năng tiết sữa nữa. Việc này kích thích lên giống của heo mẹ.

- Qua ngày thứ ba, tính từ ngày đẻ con, heo mẹ mới được cho ăn chút ít: 1kg thức ăn hỗn hợp

- Qua ngày thứ tư, nó được cho ăn lưng bụng: 2kg thức ăn hỗn hợp

- Đến ngày thứ năm, khẩu phần ăn của con heo mẹ nó được tăng lên 3 kg thức ăn hỗn hợp.

Như vậy là trong suốt 5 ngày bị lẻ con sớm và cho ăn không đủ no , heo nái lúc nào cũng bồn chồn nóng nảy, đứng nằm không yên…dẫn đến việc lên giống bất thường.

- Vào giữa ngày thứ 6, tính từ ngày bị lẻ con sớm là thời điểm chín muồi cho heo nái đó phối giống. Và tỉ lệ đậu thai có thể lên tới hơn 80%

- Người ta nhận thấy rằng, sau khi bỏ đói 2 ngày, heo nái có hiện tượng động dục: âm hộ nó trở nên hồng hào hơn, qua ngày sau sưng to hơn, và đến ngày thứ tư âm hộ xuất hiện nhiều nước nhờn

41. Có những điều lợi gỉ khi áp dụng phương pháp cho heo nái động dục đồng loạt?

Tất nhiên là có điều điều lợi như:

- Kiểm soát dễ dàng số lượng heo nái lên giống và phân phối giống đúng thời điểm nên đạt tỷ lệ đậu thai cao ( do nhiều heo nái lên giống đồng loạt nên phải vừa cho phối trực tiếp lại vừa gieo tinh nhân tạo).

- Phát giác để loại thải hững heo nái bị nân hay bị bệnh đường sinh dục.

- Loại thải hay tiếp tục bồi dưỡng nhưng heo nọc có khả năng phối giống không hiệu quả lắm.

-Tiêm phòng đồng loạt các bệnh truyền nhiễm cho các bầy heo con bị lẻ mẹ sớm.

-Có dịp tốt để tổng vệ sinh và sát trùng đồng loạt các ngăn chuồng heo đẻ để ngăn dịch bệnh tấn công.

- Điều lợi còn kể đến nữa là sau mấy ngày ngày đầu bắt heo mẹ nhịn đói ta được lợi một khoản…chi phí thức ăn cũng đáng kề!...

42. Hiện tượng gì cho ta biết heo nái đang ở vào thời điểm phối giống có kết quả?

Hiện tượng heo nái động dục ra sao chắc quí vị cũng đã biết: Nái tỏ ra buồn bực, ưa gây sự với đồng lo chung chuồng, miệng kêu nho nhỏ và liên tục, âm hộ sưng to va ửng đỏ. Nái thường chồm lên lưng heo khác hoặc nó chịu để cho heo khác chồm lên lưng…

Thời gian lên giống dài hay ngắn tùy thuộc vào giống heo, nhưng thuòng 4 đến 5 ngày. Nhưng không phải trong thời gian dài đó, thẻ nọc vào chuồng lúc nào nái cũng cho phối đâu ! Phải chờ đúng thời điểm mà kinh nghiệm dân gian cho là "muồi" nhất thì nái mới cho nọc phủ, và chỉ đúng vào thởi điểm đó nái mới thụ thai thôi. Cái thời điểm gọi là muồi thì kéo dài từ một ngày rưỡi đến hai ngày! Với người kinh nghiệm trong nghề, chỉ khi phát âm hộ của heo nái từ màu đỏ tươi trở nên tái, và âm hộ không còn sưng mà trở nên mềm, xệ xuống, đồng thời nước nhờn bên trong xuất hiện …đó là đúng thời điểm cho phối giống có kết quả tốt. Nếu lúc này ta dùng tay ấn vào mông heo nái, nó sẽ chôn chân tại chỗ, dù xô cũng không chịu đi. Lúc này thả heo nọc vào nái sẽ chịu đúng yên cho phối. Thường cho neo nọc phối hai lần: chiều hôm truóc và sáng hôm sau, hay hôm trước tối cùng ngày, hoặc mờ sáng hôm sau. Trong thời gian phối giống , dù chỉ năm mười phút, nhưng cũng để cho chúng yên tĩnh, không để đông ngươi lai vãng…

43. Cách cho heo nọc phối trực triếp ra sao ?

Khi heo nái có hiện tượng "muồi" sẵn sàng cho việc phối giống thì nên lùa heo nọc vào chuồng heo nái, và việc phối giống sẽ xảy ra ngay sau đó. Không nên lùa heo nái sang chuồng heo nọc, mà lúc này dù có lùa, thậm chí đánh đập xua đuổi heo nái cũng không chịu đi. Nếu không nuôi heo nọc thì liên lac trước với nhà có heo nọc phối cho thuê để họ chở heo nọc đến đúng lúc.

44. Muốn gieo tinh nhân tạo cho heo phải làm sao ?

Thường ỏe nước ngoài, những cơ sơ nuôi heo công nghiệp có hàng trăm, hàng ngàn heo nái mới bộ phận chuyên lo sản xuấ tinh dịch heo giống riêng để cung ứng cho các trại nái của

họ. Ở nước ta, nhiều trại heo chưa đủ khả năng thực hiện việc này. Muốn được gieo tinh thì phải chờ heo nái đến giai đoạn động dục, ta đến trạm gieo tinh heo gần nơi cư ngụ của mình để báo tin. Các chuyên viên ở đây đến tại chuồng , và kinh nghiệm trong nghề sẽ giúp họ biết thời điểm gieo tinh thích hợp. Để gieo tinh nhân tạo các kỹ thuật viên có sẵn nhiều dụng cụ chuyên dùng để hỗ trợ như ống bơm, ống cao su…và tất nhiên có lượng tinh heo đông lạnh đúng giống mà ta yêu cầu.

Cách thao tác là rót tinh dịch vào ống bơm, rồi tinh dịch sẽ theo ống cao su (tiếng trong nghề gọi là dẫn tinh quản) qua cổ tử cung qua áp lực từ ống bơm. Độ năm đến mười phút sau đó, khi số lượng tinh dịch đã vào hết đến nơi nó cần đến thì kỹ thuật viên gieo tinh sẽ rút nhẹ ống dẫn tinh ra ngoài… Thế là xong việc.

45. Xin cho biết sự lợi ích của việc gieo tinh nhân tạo ?

Gieo tinh nhân tạo có rất nhiều điều lợi như được gieo tinh rặc dòng heo cao sản nổi tiếng trên thế giới( ta yêu cầu tinh giống heo gì sẽ được cung cấp đúng tinh heo giống đó ) mhờ đó mà có đàn heo giống tốt để gầy giống sau này. Điều lợi thứ hai là nhờ có việc gieo tinh nhân tạo mà "giải quyết " được cùng lúc hàng loạt heo nái lên giống một lần.

46. Hiện tượng gì cho ta biết được heo nái đã đậu thai ?

Sau khi được phối giống heo nái nếu không còn hiện tượng rạo rực trong người để đi tới đi lui nữa, mà tỏ ra miệt mỏi thích nằm yên để nghỉ ngơi, Và những ngày sau đó, heo nái ăn nhiều và ngủ nhiều hơn trước, đủ cho ta biết có nhiều hy vọng đậu thai. Với người kinh nghiệm, ngay sau khi heo phối giống xong người ta có thể biết heo nái có đậu hay không rồi. Nếu heo nọc phối giống xong mà heo nái vẫn cứ đứng ì ra tại chỗ một lúc lâu là có thể đoán được lần phối đó có kêt quả tốt. Ngược lại, sau khi phối xong mà heo nái đã rời chỗ đứng lại gần hơn con đực hay đi vẩn vơ trong chuồng thì coi như … phải phối lại vào chu kỳ kế tiếp.

Thế nhưng chắc ăn hơn hết phải chờ 21 ngày sau khi được phối giống, nếu heo nái đó không có hiện tượng đòi nọc trở lại thì chắc chắn nó đậu thai.

47. Phương pháp nuôi heo nái mang thai ra sao ?

Trong suốt thời gian mang thai của heo nai 114 ngày ta phải lo chăm sóc và nuôi nấng kỹ để bảo vệ tốt sức khỏe của heo mẹ và nuôi bào thai hàng chục heo con trong bụng nó. Vì điều ai ai cũng biết nếu nuôi heo nái mạnh khỏe thì ổ con trong bụng nó mạnh khỏe, vì vậy cần phải chăm sóc đặc biệt loại heo mang thai này.

* Việc ăn uống: Nên cho heo néo ăn đẩy đủ những chất bổ dưỡng cần thiết, nhưng để tránh heo quá mập, để tránh việc ảnh hưởng sinh sau này. Hằng ngày nên cho hoe nái ăn nhiều rau cỏ tươi để không bọ táo bón. Tuần lễ trước khi đẻ, nên giảm bớt tối đa chất đạm trong thức ăn để ngăn ngừa viêm vú. Sau khi đẻ xong heo sẽ được ăn nhiều đạm trở lại để đủ sữa nuôi con.

* Nuôi cách ly: Nái có chữa nuốt chuồng riêng vừa được yên tĩnh nghĩ ngơi, vừa tránh những heo khác làm xảy thai do cắn lộn nhau hay trửng g iỡn nhau.

* Cho heo nái chữa vận động nhiều: Trong thời gian mang thai heo nái được thả ra sân nắng nhiều giờ hơn để được tự do vận động nhiều hơn. Nhờ vào việc vận động này giúp bào thai phát triển tốt và heo nái đẻ dễ dàng hơn. Không được rượt đuổi hay đánh đập, nạt nộ heo đang chữa, vì những hành động của ta có thể làm cho heo xảy thai.

* Tắm heo: Heo đang mang thai vẫn cần được tắm chải bình thường có điều phải nhẹ nhàng tránh cho heo phải sợ hải, hoảng loạn … Nếu vào mùa nắng nóng nên tắm heo một ngày hai lần, nên kết hợp việc tắm với vệ sinh chuồng cho sạch sẽ. Ban đêm, nên lót nhiều rơm khô, sạch một góc chuồng cho heo chữa nằm, đồng thời luôn theo dõi sức khỏe của nó xem như ăn uống ngon miệng không, ngủ có yên giấc không , da lông có bóng mượt không, phân có lục cục lòn hòn không …

48. Những hiện tượng báo hiệu nái sắp đẻ như thế nào ?

Những hiện tượng báo hiệu nái sắp đẻ hiện ra trước ngày đẻ bốn năm ngày, do đó ta đủ thời gian chuẩn bị mọi việc cần thiết đê hỗ trợ cho việc sinh con của nó. Chúng ta cũng biết heo nái có chữa là 114 ngày, nhưng có nhiều trường hợp chúng đẻ trước hay sau một hai ngày. Và điều đó xem là bình thường. Chỉ trường hợp đẻ trước hay trễ một vài tuần chưa đẻ mới đáng lo. Dù sao, nuôi ít hay nuôi nhiều nái, chủ nuôi dưỡng phải có sách ghi chép cẩn thận ngày giờ phối giống của heo nái để biết trước được ngày "để bầu " cho nó..

Còn vài ngày nữa sinh con, bụng heo nái sà xuống nên đi đứng khó khăn, nặng nề miệt nhọc. Âm hộ heo sưng to và mộng đỏ. Bộ vú bắt đầu căng lớn và nếu dùng ta nặn nhẹ ta thấy sữa non xuất hiện … Trước giờ sinh heo nái thường bồn chồn, thỉnh thoảng đứng lên di quanh quẩn năm ba bước nằm xuống cắn phá máng ăn, cắn phá và hất tung rơm rạ lót trong chuồng. Heo bắt đầu ỉa đái lắc nhắc. Âm họ heo tuy sưng to nhưng đẫ mềm xệ và nước nhờn ri rỉ chảy ra…

49. Trước giờ heo đẻ, ta nên có những bước chuẩn bị gì ?

Khí thấy nái bắt đầu ỉa đái lắc nhắt ta liền gấp rút quét dọn chuồng cho sạch sẽ, sau đó lót một lớp rơm khô vào một góc chuồng để làm ổ đẻ cho heo. Mặt khác, phải chuẩn bị sẵn những đồ nghề y tế cần thiết đã mua sắm từ trước như kéo dùng cắt cuống rốn cho heo con, kềm bấm dùng cắt rănh nanh heo con, chai thuốc đỏ, thuốc sát trùng, cuộn chỉ cột cuống rốn một số khăn hay giẻ lau sạch và khô dùng lau nhớt trong miệng và mình heo con. Những dụng cụ như kéo, kềm phải được sát trùng kỹ. Ngoài ra, khu vực heo đẻ phải đèn đủ sáng, và giải tán hết những kẻ hiếu kỳ, nhất là trẻ con ra ngoài khu vực heo đẻ… Tất nhiên, phải có một người nhiều kinh nghiệm đỡ đẻ cho heo đến túc trực tại chỗ …

50. Nhiệm vụ của người đỡ cho heo ra sao ?

Nhiệm vụ của người đỡ cho heo là phụ giúp "rước" heo con ra được an toàn, và có cách xử lý khôn mgoan và đúng phương pháp trong trường hợp heo nái khó đẻ.

Nhiệm vụ của người đỡ cho heo là người thường xuyên lui tới chăm sóc cho heo nái đó nên nó biết mặt quen hơi, như vậy nó mới để yên chăm sóc. Vì đa số heo đẻ đều ham con nên tính dữ dằn tấn công những người lạ mặt đến gần nó. Người đỡ đẻ trước đó phải rữa sạch chân tay sạch sẽ bằng xà bông và quần áo sạch, các móng tay chân cũng được cắt ngắn.

51. Heo đẻ như thế nào ?

Trước khi heo đẻ, heo đứng lên quần ổ rơm nhiều lần, sau đó nằm nghiêng xuống rồi gò mình rặn nhẹ từng hơi. Cho đến khi heo con gần ra nó bắt đầu rặn mạnh, rặn thúc để "tống" con ra ngoài. Heo đẻ từng con, nếu con đầu ló ra trước thì con kế tiếp lại ló hai chân sau ra trước, và cứ đổi đầu như vậy cho tới khi con cuối cùng . Một lứa heo có thể chỉ một vài con, nhưng cũng có thể nhiều đến mười lăm con … Có con đẻ ra trong bọc nước, có con ra mình trần. Nhau thai có thể theo từng con mà ra, mà cũng có trường hợp sau khi đẻ hết lứa con nhau mới ra một lần… Thời gian heo đẻ con nhanh lắm là nữa giờ, và trễ có thể cả buổi hoặc cả ngày, tùy vào việc nó để đẻ thuận hay đẻ ngược (khó đẻ)…

52. Thế nào gọi là heo đẻ thuận ?

Như chúng tôi vừa trả lời heo con lọt ra khởi lòng mẹ có hai cách: một là đầu ra trước, hai là chân ló ra trước. Cả hai cách đẻ này được gọi là đẻ thuận. Khi gọi là đẻ thuận heo con ra rất dễ dàng , mau heo mẹ không thấy đau đớn.

53. Thế nào gọi là heo đẻ ngược ?

Heo đẻ ngược (hay gọi là đẻ khó) là heo con không ra theo thế thuận mà có nhiều thế nghịch khác nhau khiến nó không tự lọt được qua khỏi xương chậu:

- Có con đầu ra trước nhưng hai chân trước không xuôi hết theo đầu, mà một chân xuôi, một chân lại bắt ngoặt về phía sau nên mới bị kẹt lại.

- Có con đầu lại ngoẹo ngược ra phía sau để phần ức cổ chui ra phía trước nên mớ bị kẹt lại.

- Có con thay vì hai chân ló ra trước thì chỉ một chân sau ló ra cửa mình thôi. Chân còn lại gập ngược ra phía trước bụng.

- Có con thay vì hai chân ló ra trước thì cả hai chân sau lại quặc ngược ra phía bụng để mông chui ra ngoài nên mới kẹt lại…

Trong một lứa heo con, không phải con nào cũng ngược ra vậy, mà thỉnh thoảng mới đổi một con. Nhưng chính vì nhũng con đẻ ngược này nếu không cứu vãn để rước ra kịp thời thì không những con heo đó bị chết ngạt, những còn còn lại trong bụng có thể chung số phận. Heo mẹ cũng vậy, do đó, gặp trường hợp heo đẻ khó, người có nhiệm vụ đỡ đẻ cho heo phải thi thố hết kinh nghiệm của mình mới hy vọng cứu vãn tình hình.

54. Trong trường hợp đẻ thuận, công việc phụ giúp của người đỡ đẻ ra sao ?

Nếu đẻ thuận, heo có thể tự đẻ không cần có sự trợ giúp của người. Hễ con đầu lòng lọt thì khoảng năm bảy phút con thứ hai sẽ ra tiếp.. và cứ thế heo mẹ đẻ hết bầy con. Trừ tường hợp con nào ra trong bọc thì người đỡ đẻ nhanh chóng xé rách bọc để đem heo con ra ngoài, nếu chậm trễ con heo đó có thể bị chết ngộp, công việc của người đỡ đẻ là chờ sẵn một bên heo mẹ, hễ heo con vừa lọt lòng nhanh tay hớt lấy, dùng khăn lau sạch móc hết chất nhớt trong miệng trong mũi ra để giúp đường hô hấp của heo con được thông thoáng. Sau đó, lâu khô chất nhờn trên thân mình heo con, trước khi dùng kéo cắt cuống rốn và sát trùng cuống rốn cho nó. Việc sau cùng là dùng kềm cắt ngắn hết răng nanh để heo con khỏi nghiến làm đau vú mẹ nó. Công việc đó tuy nhẹ nhàng không nhiều, nên chỉ làm gấp gáp nên chỉ có người nhiều kinh nghiệm, rành việc mới thực hiện nỗi. Mọi việc đòi hỏi phải nhanh tay, phải biết việc nào cần làm trước, việc nào cần làm sau mới tranh thủ hoàn tất mọi việc cho nhanh để còn kịp "rước"và chăm sóc con kế tiếp…Và chỉ khi nào thấy nhau thai ra hết mới được coi xong việc.

55. Trong trường hợp đẻ khó, công việc phụ giúp của người đỡ đẻ ra sao ?

Có nhiều heo nái đẻ mấy con lần đầu rất dễ dàng vì thai nừm theo thế thuận, bỗng dưng lại có con đẻ ngược, hoặc khó đẻ, khiến heo mẹ đau đớn và miệt lã do gò mình rặn mãi mà không "tống" được heo con ra ngoài. Và, trong trường hợp này người có nhiệm vụ đỡ đẻ cho heo cũng phải vô cùng vất vả và căng thẳng thần kinh nên cũng miệt không kém!

- Trong trường hợp đầu heo con đã ló ra tới của mình nhưng chỉ có một chân trước xuôi theo ra, còn chân kia quặc vào trong, thì chỉ có cách dùng dầu ăn bôi trơn bàn tay rổi láchvào của mình heo mẹ cố tìm cho được cái chân đặt sai chỗ của heo con, sắp nó lại theo vị trí thuận chiều. Sau đó, nương theo đà rặn heo mẹ để nhẹ tay lôi ra ngoài.

- Gặp trường hợp hai chân trước heo con đã lấp ló ở của mình heo mẹ, nhưng cái đầu heo con lại ngữa ra phía sau khiến cả thân mình heo con không thể lọt qua của tử cung, thì chỉ có cách cho tay vảo rồi đẩy cái thai sâu vào trong, sau đó ngữa lại đầuvà cả hai chân trước của heo con nằm đúng thế thuận để heo mẹ rặn thúc "tống" heo con lọt ra ngoài.

- Trong trường hợp heo mẹ rặn mãi mà không thấy thai ra, ta đút bàn tay vào thăm dò chỉ "gặp" cái mông heo to tướng nằm chắn ở của giữa tử cung, thì việc nên làm là đẩy cái thai sâu vào trong sau đó lôi hai chân sau duỗi theo thế thuận, và nương đà rặn của heo mẹ mà rước con ra ngoài …

Thường những ca đẻ ngược như vậy, heo con vừa lọt lòng đã bị ngộp. Ta nên nhanh tay "móc miếng " rồi lâu khô thân mình cho nó. Việc kế tiếp hô hấp nhân tạo may ra mới cứu kịp.

Có những trường hợp khó đẻ như thai quá to trong xương chậu heo mẹ lại hẹp: Bác sỹ thú y sẽ mổ heo mẹ bắt heo con ra ngoài.

Có trường hợp thai không to, nhưng tử cung co bóp yếu thì phải chích thuốc dục Oxytoxin với liều lượng 10 đến 20 đơn vị tùy trọng lượng heo mẹ nhỏ hay lớn để kích thích tử cung co bóp mạnh hơn …

Heo để thuận cần một đôi giờ là xong, nhưng heo đẻ khó nhiều khi kéo dài đến mười giờ, hoặc hơn. Trong trường hợp này người phụ trách đỡ đẻcho heo lúc nào cũng phải túc trực bên cạnh, đến nỗi quên cả ăn uống, nghỉ ngơi…

56. Tại sao heo mẹ sát con ?

Sát con ở đây có ý nới là cắn chết con nó và đè nó chết. Quả thật cả hai trường hợp cũng thường xảy ra. Có nhiều heo mẹ vừa sinh con xong là quay lại cắn chết con (có trường hợp heo mẹ ăn thịt con của nó) hoặc nằm xuống đè chết con mà không hay biết. Việc này do nhiều nguyên nhân gây ra:

- Do sau khi đẻ con xong heo mẹ quá khác nước, nên khi liếm khô lông heo con nó cảm thấy khát nên liếm đi liếm lại đến nỗi làn da mỏng tanh của con nó rách toang hồi nào không hay. Hễ da rách máu trào ra và heo mẹ coi đó là dịp tốt để ăn thịtcon cho đỡ khát (Ở thỏ và chuột ta thường gặp trường hợp đau lòng này).

- Do đẻ khó nên heo mẹ quá đau đớn khiến nó đổ quạu, mất cả sự phán đoán khôn ngoan, do đó gặp người đến gần cũng rượt cắn, gặp heo con nó cũng không từ.

- Do bầu sữa quá căng, heo con thúc bú khiến heo mẹ quá đau đớn nên lại quạu cắn con chết.

- Cũng có trường hợp trong thời gian ngắn heo mẹ mang thai, bị chủ cho ăn uống quá kham khổ, thiếu đạm nên heo mẹ khiến ăn nhau thai và ăn luôn cả con nó cho thỏa cơn thèm.

Còn trường hợp heo mẹ đè chết con thì thường do hai nguyên nhân sau:

- Heo mẹ đẻ xong thường mệt lã, nhất là đẻ khó nên miệt mỏi lăn ra ngủ. Trong khi đó heo con sơ sinh nhiều con quá lại khờ khạo, không biết tránh né nên mới bị mẹ đè chết, hay bị thương tật.

- Do mẹ có thân xác quá to, xoay trở nặng nề chậm chạp, trong khi heo con thì khờ nên mới bị mẹ nằm đè lên..

Trong những trường hợp trên có thể tránh được, nếu từ đầu người đỡ đẻ cho heo biết cẩn thận cách ly heo con ra khỏi bị heo mẹ úm.Và những ngày sau đó, mỗi lần thả con vào chuồng để bú, ta nên túc trực canh chừng nếu gặp sự cố vừa nêu thì can thiệp kịp thời. Khi heo con được vài tuần tuổi, những tai nạn "chết người" sẽ không xảy ra nữa, vì chúng đã khôn ngoan, nhanh nhẹn..

57. Cách chăm sóc heo mẹ sau khi đẻ xong bầy con ra sao ?

Nếu đẻ thuận, đa số heo mẹ sau khi đẻ xong bầy con không quâ miệt. Chúng đủ sức tìm đến gần con để liếm láp khắp mình cho khô lông. Và sau đó chúng nằm xuống khẽ gọi con đến bú. Chỉ nái khó đẻ, do thời gian sinh con quá lâu mới làm cho chúng miệt mỏi, đau đớn quá sức chịu đựng của chúng nên lăn ra ngủ … như chết!

- Dù heo mẹ sau khi đẻ xong khỏe hay miệt, ta cũng nên chăm sóc chúng chu đáo:

- Dặt sẵn một thau (hay sô, chậu) nước uống có pha chút muối và cám cho heo mẹ uống thỏa thích. Vì tất cả loài vật nào đẻ xong đều khác nước cả.

- Chờ heo nằm xuống, ta dùng khăn hay giẻ sạch nhúng vào nước ấm để lau sạch bộvú và âm hộ, mình mẩy của heo.

- Nếu heo mẹ đòi ăn, ta cho ăn cháo thịt, cháo đậu xanh trộn chút đường để chúng ăn thỏa thích.

- Canh chừng nhau thai ra nhiều hay không. Thường nhau ra hết sau khi heo đẻ được vài ba giờ trễ lắm là một buổi. Nếu nhau còn sót hoặc nhau ra quá chậm, cần phải nhờ sự can thiệp của bác sỹ thú y.

- Theo dõi xem heo mẹ có bị viêm vú hay không, nếu chúng bị viêm vú phải kịp thời chữa trị.

- Theo dõi xem (liên tiếp vài ngày đầu) heo mẹ có bị viêm tử cung hay không. Thường những heo đẻ lứa so, nhất là heo đẻ khó, đẻ ngược thường bị rách âm đạo, hoặc viêm tử cung.

Các bệnh sinh sản này cần phải chữa trị kịp thời, để lâu sẽ khó trị tốn kém nhiều. Can thiệp bằng cách chích các loại thuốc trụ sinh như Peniciline, Terramycine, Septotryl

… Đúng liều lượng cho đến khi hết bệnh. Với viêm vú ngoài chích thuốc còn kết hợp bôi thuốc mỡ … Với bệnh viêm tử cung, ngoài chích thuốc còn phải bơm rữa thuốc hằng ngày cho đến khi thực sự lành bệnh..

Việc cần lo sau cùng là theo dõi tính nết của heo mẹ đối với đàn con của nó ra sao. Vẫn biết đây là việc lo xa, thiết nghỉ lo như vậy cũng không phải là vô bổ…