Sống khỏe nhờ nuôi hàu nước lợ

Nằm ở phía hạ lưu rộng mênh mông của dòng Hàm Luông danh tiếng, hàng trăm người dân ở các xã Thừa Đức, Thới Thuận (huyện Bình Đại, Bến Tre) nhiều năm qua đã sống khỏe nhờ nuôi loài hải sản “tăng cường sinh lực phái mạnh”, đó là con hàu sữa. Hàu sữa Bình Đại hiện được coi là đặc sản riêng của khu vực này, cung cấp chủ yếu cho thị trường nhiều thành phố lớn ở khu vực phía Nam.

7 bè nuôi hàu của ngư dân ven cửa Hàm Luông - Ảnh: Đại Trí

Có tiền tỷ nhờ hàu sữa

Chia sẻ về nghề nuôi hàu, ông Nguyễn Văn Hảo, 51 tuổi, ngụ ở xã Thừa Đức thừa nhận, vùng nước ở đây không có loài thủy, hải sản nào thích hợp hơn so với con hàu. “Nông dân không phải mất tiền mua con giống, lại không mất tiền thuê mặt nước, cải tạo ao hồ như nhiều nghề nuôi cua, tôm, cá… khác; chỉ cần làm các giàn nuôi hàu bằng vật liệu cứng, có phao nổi thả xuống nước là có hàu tự nhiên bám vào. Đó là lý do không chỉ riêng tôi mà từng có thời gian, hàng trăm hộ nông dân ở đây đều nuôi hàu. Khắp vùng mặt nước từ cửa biển cho tới sâu trong cửa sông, đâu đâu cũng là các giàn nuôi hàu. Giàn nuôi hàu được dựng bằng cách thùng nhựa cỡ lớn ghép lại, khoảng 15 - 20 thùng, tùy theo kích cỡ giàn; sau đó người dân dùng gỗ, tre buộc lại thành khung; cuối cùng là các dây nhợ có gắn vật cứng, chủ yếu là tấm proximang hay săm lốp… thả xuống nước. Mặc dù có thời gian sinh trưởng lâu, lên đến 6 - 7 tháng mới cho thu hoạch nhưng hàu cũng mang lại lợi nhuận lớn; nhiều hộ nông dân lãi hàng trăm triệu nhờ nuôi hàu”.

Với vốn đầu tư không quá nhiều, chủ yếu nhờ vào nguồn lợi thiên nhiên là hàu giống, những hộ dân nuôi hàu ở Bình Đại nhanh chóng kiếm được khá nhiều tiền từ loài sản vật này. Khác với nghêu, sò có giá bán bình dân, hàu, nhất là hàu sữa có giá trị kinh tế cao hơn; đặc biệt là hàu sữa, loại hàu có tuổi đời chỉ khoảng 4 - 5 tháng là cho thu hoạch. Tuy nhiên, so với hàu thịt, hàu sữa có trọng lượng ít hơn.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nay do số lượng người nuôi hàu nhiều, hiện nay trữ lượng hàu giống tự nhiên nơi đây không đủ cung cấp. Đó là lý do nhiều nông dân ngoài đầu tiên tiền phao, bè còn phải mua thêm hàu giống; một số nông dân nghèo thì làm nghề khai thác hàu giống tự nhiên bán lại. Thậm chí có cả một số công ty nhận cung cấp hàu giống Singapore với chất lượng tốt, nhanh thu hoạch. Tuy nhiên, dù có phải đầu tư nhiều và bỏ vốn chứ không hoàn toàn dựa vào tự nhiên như trước nhưng nghề nuôi hàu của người dân ven biển Bình Đại lại bền vững, chủ động và ổn định hơn. Hầu hết người dân không phải phấp phỏng trông vào những giàn dây thả xuống nước để mong chờ hàu bám vào nữa; thay vào đó, tùy theo lượng hàu giống thả xuống các giàn, sản lượng hàu sữa, hàu thương phẩm thu hoạch cũng được tính toán khá chuẩn xác về thời gian và số lượng.

Đặc sản quê hương

Với điều kiện đặc biệt do thiên nhiên ưu đãi và thói quen nuôi hàu đã nhiều năm, không có gì lạ khi hàu đang là đặc sản riêng biệt của vùng đất ven biển nhỏ bé ở vùng bán đảo Bến Tre này. Ngoài các giàn nuôi hàu san sát nhau ở ven sông, cửa biển thì dọc các tuyến đường quanh chợ Thừa Đức, ngã ba Thới Thuận… là các vựa thu mua, sơ chế hàu của người dân trong vùng. Bà Trần Thị Nhàn, 51 tuổi, chủ một vựa hàu ở xã Thới Thuận cho biết, bà làm nghề này được hơn năm năm. Hàng ngày, bà nhận đơn đặt hàng của khách trên TP Hồ Chí Minh, Tân An hay Bến Tre rồi sau đó mua lại của ngư dân đưa lên. Tuy nhiên, khi mua hàu về, bà phải thuê thêm công nhân sơ chế. “Hầu hết khách hàng trên thành phố cần hàu thành phẩm. Tuy nhiên, nhiều nhà hàng, quán ăn, khách sạn lại cần hàu sơ chế một nửa, nghĩa là hàu chỉ tách vỏ một bên, còn một bên vỏ giữ lại. Dù là thế nào thì cũng cần phải sơ chế và việc sơ chế hàu tốn rất nhiều thời gian, công sức. Bởi con hàu vỏ dày, lại bắm chắc vào nhau. Có lúc chúng bám theo chùm hàng chục con, nhìn như tảng đá; vì vậy công nhân phải dùng búa chuyên dụng, loại búa lưỡi mỏng, sắc để tách hàu làm đôi. Công việc phải thật khéo léo và cẩn thận để hàu không bị hư hỏng phần ruột. Sau khi lấy ruột hàu, chúng được bảo quản và chia thành từng gói do khách đặt sẵn. Hiện nay, giá hàu bán tại khu vực này là 18.000 đồng/kg cả vỏ; nếu hàu tách còn ruột thì giá bán cao gấp 10 lần, là 180.000 đồng/kg. Riêng loại hàu sữa, chất lượng tốt giá thường gấp 1,5 lần so với hàu thịt, tuổi đời cao hơn.

Theo tính toán của người nuôi hàu tại Bình Đại, nuôi hàu thương phẩm lợi nhuận hơn nuôi nghêu, sò vì chi phí ít. Nhiều vụ nuôi, chỉ sau khoảng 5 - 6 tháng khi hàu bám vào, người dân có thể thu ngót nghét 150 triệu đồng với chưa tới 10 giàn hàu.