Triển vọng giống lúa chịu mặn

Với cái nắng hạn gay gắt của tháng 4, chúng tôi về vùng đất xã Vĩnh Viễn, Vĩnh Viễn A, Lương Nghĩa và Lương Tâm, huyện Long Mỹ, dễ dàng nhận ra những cánh đồng trơ rạ với một lớp phèn vàng óng, còn nước dưới kênh thì trong xanh vì mặn. Điều kiện khắc nghiệt này khó có cây trồng nào tồn tại được. Để tìm phương án giải quyết trước mắt, nhiều chuyên gia đã đem trồng khảo nghiệm và trình diễn các giống lúa đầy triển vọng, có khả năng phát triển tốt trong môi trường đất nhiễm phèn, mặn như là OM 3673; OM 4488; OM 8108. Đây là những giống lúa có tiềm năng cho người trồng lúa tỉnh nhà trong bối cảnh hiện nay.

Ông Nguyễn Văn Re, ở ấp 5, xã Lương Tâm, huyện Long Mỹ, phấn khởi chia sẻ: “Lúc gieo sạ giống lúa mới, tôi cũng lo lắng lắm. Nhưng vụ lúa Đông xuân 2015 - 2016, gia đình tôi đăng ký làm giống lúa trình diễn OM 3673 mà việc xâm nhập mặn vừa qua vẫn an toàn. Còn những ruộng lúa làm kế bên bị cháy lá và giảm năng suất”. Qua tham quan thực tế, 13 công ruộng giống OM 3673 của ông Re vẫn phát triển bình thường và khoảng 10 ngày nữa là bắt đầu thu hoạch. Theo ông Re, việc gieo sạ giống lúa OM 3673, ông chỉ sạ bằng tay và khoảng 12 kg giống/1.000m2. Trong quá trình theo dõi và chăm sóc cũng giống như các loại giống lúa khác, đặc biệt là giống này ít nhiễm bệnh. Từ khi gieo sạ đến gần chín, ông chỉ phun xịt thuốc phòng ngừa dịch hại gây bệnh trên lúa. Riêng phân thì bón đúng liều lượng, góp phần hạn chế chi phí sản xuất hơn các vụ trước.

Nhiều người dân tham quan trình diễn giống lúa đều đánh giá giống OM 3673 nở bụi tốt, cứng cây, ít đổ ngã, nhiều bông, sáng và tỷ lệ hạt chắc cao. Nếu so với giống lúa mà người dân thường làm là OM 5451 và IR 50404 thì bộ rễ phát triển khỏe và màu lá cuối vụ tốt, đẹp nên khả năng nuôi hạt mạnh hơn. Riêng giống OM 4488 và OM 8108 cũng được đánh giá khá cao, vì trổ đều, bông đẹp, kháng rầy nâu và đạo ôn... Tuy nhiên, 2 giống này bị nhiễm một số dịch hại thường gặp trong quá trình sinh trưởng và phát triển. Hơn hết là hạt gạo đục, xuất bán ra thị trường không mạnh bằng giống OM 3673.

Vừa lấy tiền lúa cho 5 công lúa giống OM 3673, ông Nguyễn Văn Sự, ở ấp 10, xã Vĩnh Viễn A, huyện Long Mỹ, tâm sự: “Mặc dù tôi có trồng khảo nghiệm giống lúa OM 3673 ở vụ Hè thu 2015, thấy bông thưa nhưng khi sạ vụ Đông xuân 2015 - 2016 nhìn cây phát triển tốt, năng suất không thua gì làm giống chất lượng cao khác. Tuy chưa thu hoạch, nhưng nhìn lúa có thể ước đoán sản lượng vụ này khoảng 800 kg/công”. Theo ông Sự, với năng suất như trên là động lực và niềm tin cho ông tiếp tục phát triển cây lúa quanh năm, góp phần ổn định kinh tế gia đình. Điều đáng mừng là hiện giống OM 3673 các thương lái thu mua bằng với giá giống lúa OM 5451 ngoài thị trường, vì phẩm chất hạt gạo tốt. Có thể nói hạn, mặn vừa qua, những nông hộ gieo sạ giống lúa trình diễn đều giữ vững năng suất, không bị thua lỗ. Trong khi vụ lúa Đông xuân 2015 - 2016, có không ít nông hộ ở địa phương thu hoạch chỉ khoảng 6 - 7 bao lúa/công, không đủ tiền trả cho cửa hàng bán vật tư nông nghiệp.

Theo ông Phạm Hoài An, Giám đốc Ban quản lý Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (NNƯDCNC) Hậu Giang, việc trồng khảo nghiệm và trình diễn các giống lúa có phẩm chất tốt, thích nghi với đồng ruộng với mục đích làm nền tảng phục vụ cho việc phát triển sản xuất của Khu NNƯDCNC tỉnh. Qua thực tế khảo nghiệm, cũng như đánh giá của người dân thì các giống lúa này có đặc tính là khả năng chống chịu với điều khiện bất lợi tốt. Riêng việc sản xuất đại trà còn tùy thuộc vào người dân lựa chọn giống phù hợp với nhu cầu của thị trường, thời tiết, hạn chế rủi ro... Đơn vị sẽ tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật, giúp người dân nâng cao năng suất khi sản xuất giống này, nhất là những vùng bị mặn. Quan trọng là Sở NN&PTNT tỉnh lập kế hoạch, tìm thêm một số giống lúa khác trồng khảo nghiệm ở các địa phương còn lại trên địa bàn tỉnh có điều kiện sinh thái tương tự. Mong rằng trong điều kiện thay đổi khí hậu như hiện nay, các giống lúa được đưa vào trình diễn phát huy hiệu quả tốt vừa làm nền tảng phục vụ nông nghiệp tỉnh nhà, vừa giúp người dân vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống gia đình.

Thông tin từ Ban quản lý Khu NNƯDCNC tỉnh, dự án “Trình diễn và xây dựng quy trình kỹ thuật phù hợp cho các giống lúa có năng suất chất lượng cao làm nền tảng phục vụ cho phát triển sản xuất của Khu NNƯDCNC Hậu Giang”, đơn vị đã kết hợp với Viện Lúa ĐBSCL cung cấp 15 giống lúa cho người dân ở xã Vĩnh Viễn, Vĩnh Viễn A, Lương Tâm, Lương Nghĩa, huyện Long Mỹ trồng khảo nghiệm trong vụ Đông xuân 2014 - 2015 và vụ Hè thu 2015. Sau đó, qua đánh giá khách quan của người dân chọn ra 3 loại giống có năng suất cao, phẩm chất gạo tốt, thích nghi với đồng ruộng là OM 3673, OM 4488, OM 8108.