Trồng cây chùm ngây cho hiệu quả kinh tế cao

Chùm ngây là loài cây có khả năng thích ứng với nhiều điều kiện sinh thái khác nhau, không chỉ mang lại hiệu quả về kinh tế, cải thiện đời sống người dân, mà còn góp phần phủ xanh những vùng đồi khô hạn, cải tạo đất, bảo vệ môi trường. Không những vậy, đây là cây dễ trồng và chăm sóc nên việc tiếp cận của người dân dễ dàng. Ở Việt Nam, cây chùm ngây được trồng ở các tỉnh phía Nam từ nhiều năm trước, đặc biệt là ở tỉnh An Giang, Bình Dương… Ở phía Bắc cây mới chỉ được trồng thí điểm tại Hà Nội, Ninh Bình, Thanh Hóa. “Với hiệu quả cao về kinh tế, đặc biệt là những giá trị đối với sức khỏe, sau khi khảo sát điều kiện đất đai, thổ nhưỡng, tôi và một số đồng nghiệp thuộc Trung tâm thực hành Thực nghiệm đã tiến hành lập dự án “Ứng dụng KHCN xây dựng mô hình trồng cây chùm ngây (Moringa oleifera. Lam 1785) có giá trị kinh tế cao tại tỉnh Thái Nguyên”. Tổng kinh phí thực hiện dự án trên 700 triệu đồng, trong đó vốn sự nghiệp khoa học công nghệ của tỉnh hỗ trợ là 260 triệu đồng” - KS Vũ Trung Thành, Chủ nhiệm Dự án chia sẻ.

Tại tỉnh ta, Dự án đã tiến hành trồng thử nghiệm 2 ha cây chùm ngây tại các hộ dân địa bàn phường Lương Châu (T.X Sông Công); 2 xã Hóa Trung, Hóa Thượng (Đồng Hỷ). Các hộ tham gia dự án được hỗ trợ 60% giá cây giống và 40% giá trị phân bón, được tập huấn quy trình trồng, chăm sóc, thu hoạch, bảo quản…

Cùng cán bộ kỹ thuật Trung tâm Thực hành thực nghiệm, chúng tôi đến thăm mô hình trồng chùm ngây của gia đình anh Hà Duy Văn, tổ 6, phường Lương Châu (T.X Sông Công). Nhờ trồng cây chùm ngây, gia đình anh Văn đã có thêm nguồn thu nhập đáng kể và nguồn thực phẩm “tự cung tự cấp” giàu dưỡng chất mà an toàn. Anh Văn chia sẻ: “Được sự hỗ trợ của Trung tâm Thực hành thực nghiệm, gia đình tôi trồng 1ha cây chùm ngây. Đây là loại cây chịu hạn tốt và rất dễ trồng, tỷ lệ cây sống đạt trên 90%. Cây trồng được 2 tháng là có thể thu hoạch lá, một cây có độ tuổi từ 6 tháng đến 1 năm cho thu hoạch 0,5kg đến 1kg lá. Sản lượng lá tươi trung bình một năm từ 800 - 1.000kg/sào (360m2), giá bán tại các siêu thị là từ 80 - 100 nghìn đồng/kg, trừ chi phí cho thu nhập từ 50 - 70 triệu đồng/sào. Như vậy, nếu tính trên diện tích 1ha, cây chùm ngây sẽ cho sản lượng trung bình một năm từ 22 - 27 tấn, giá trị ước đạt từ 1,5 - 1,9 tỷ đồng. Hiện tại, thông qua Trung tâm Thực hành thực nghiệm, rau chùm ngây của gia đình anh Văn đã có trong thực đơn của Nhà hàng Cây Xanh, Nhà hàng cá hồi Chợ Đồn và Nhà hàng Dũng Minh của T.P Thái Nguyên.

Tiến sĩ Vũ Văn Thông, Giám đốc Trung tâm thực hành Thực nghiệm cho biết thêm: Cây chùm ngây rất dễ trồng, không kén đất, có thể trồng từ hạt, hom cành, hom củ và trồng được quanh năm. Cây chuộng đất ráo nước, nhiều cát, chịu được hạn hán, ưa nắng và hầu như không bị sâu bệnh hại, do đó chăm sóc cây không cần điều kiện gì đặc biệt về phân bón và nước tưới. Nếu trồng cây lấy lá thì nên trồng với mật độ 360 - 500 cây/sào và tốt nhất mỗi năm nên trồng lại một lần để đảm bảo năng suất. Nếu trồng lấy củ thì nên trồng với khoảng cách 3m/cây, được khoảng 18 tháng thì bắt đầu tỉa củ, trên 36 tháng thì thu hoạch và trồng lại. Thân cây chùm ngây khá mềm, giòn, nên dễ bị gãy trong mưa bão. Do đó nếu trồng cây để khai thác sử dụng, người trồng nên cắt ngọn khi đạt độ cao nhất định, vừa tiện thu hái; vừa kích thích cây đâm chồi, nảy cành và hạn chế thiệt hại do gãy đổ. Hiện nay, ngoài triển khai mô hình trên địa bàn tỉnh, Trung tâm còn sản xuất và cung ứng giống cây này cho các tỉnh lân cận như: Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Quảng Ninh. Năm 2014, Trung tâm bán được 1,5 vạn cây giống, từ đầu năm đến nay cung ứng trên 6.000 cây giống.

Từ kết quả mô hình thử nghiệm ban đầu cho thấy, đây là dự án có tính khả thi cao xét cả về hiệu quả kinh tế - xã hội và môi trường. Thành công của Dự án sẽ là tiền đề cho việc mở rộng quy mô trồng cây chùm ngây trên địa bàn tỉnh. Thông qua Dự án đã góp phần nâng cao trình độ kỹ thuật, các biện pháp kỹ thuật cho cán bộ và nông dân trong tỉnh trong việc trồng cây chùm ngây.

Cây chùm ngây được trồng và sử dụng phổ biến ở gần 90 nước. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Nông lương Thế giới (FAO) đều đề cao cây chùm ngây. Một số nguồn nghiên cứu cho biết, chùm ngây chứa hơn 90 chất dinh dưỡng tổng hợp, bao gồm 7 loại vitamin, 6 loại khoáng chất, 18 loại acid amin, 46 chất chống ôxi hóa, liều lượng lớn các chất chống viêm nhiễm, các chất kháng sinh, kháng độc tố, các chất giúp ngăn ngừa và điều trị ung thư, u xơ tiền liệt tuyến, giúp ổn định huyết áp, hạ cholesterol, bảo vệ gan.