Trồng mè trên đất ruộng

Những năm qua, mô hình xen canh “2 vụ lúa, 1 vụ màu” được nhiều nông dân triển khai thực hiện, góp phần nâng cao giá trị kinh tế trên cùng một đơn vị diện tích. Trong đó cây mè đen là một trong những loại cây trồng được nông dân ưa chuộng bởi tính chịu hạn cao, hiệu quả kinh tế mang lại khá hơn so với nhiều loại cây trồng khác.

Cây mè thích hợp trồng ở vùng đất khô cằn, thiếu nước

Lợi thế

Tại nhiều địa phương, sau vụ lúa đông xuân, nông dân có thói quen xuống giống, tiếp tục canh tác lúa để nâng cao giá trị kinh tế. Vụ này thường bắt đầu từ tháng 2 đến tháng 5 nên nhiều nông dân gọi là vụ xuân hè. Tuy nhiên, thời điểm này canh tác lúa thường gặp bất lợi của thời tiết như: nắng nóng, thiếu nước tưới, mưa thất thường… dẫn đến năng suất thấp, rủi ro cao. Ông Võ Văn Hiêm (một trong những nông dân đi đầu trong việc phát triển mô hình canh tác mè trên đất ruộng trong vụ xuân hè tại ấp Mỹ Thuận, xã Mỹ Hòa Hưng, TP. Long Xuyên) chia sẻ: “Vụ này, gia đình tôi canh tác 4.200m2 mè, xuống giống từ tháng 2. Năng suất ước đạt 150kg/công. Đầu vụ, thương lái thu mua của một số nông dân lân cận với giá khá cao, từ 45.000 - 50.000 đồng/kg. Nếu mức giá này đến hết vụ không đổi thì sau khi trừ chi phí, nông dân sẽ có lãi khoảng 5 triệu đồng/công”.

Theo ông Hiêm, trước đây, ông cùng đa số nông dân ở cù lao ông Hổ canh tác 3 vụ lúa/năm, nhưng vụ 2 thường gặp khó khăn do cỏ dại, thiếu nước bơm tưới, chăm sóc rất cực công; năng suất vụ này không cao, khoảng 400 - 500 đồng/kg, nông dân không có lãi. Năm 2005, địa phương bắt đầu triển khai mô hình “2 lúa, 1 màu”. Ngoài ra, địa phương còn phối hợp ngành chức năng mở các lớp tập huấn canh tác, chuyển giao khoa học - kỹ thuật trồng mè cho nông dân, từ đây cây mè được nông dân lựa chọn canh tác cho đến nay.

Gần 15 năm canh tác mè, ông Hiêm đánh giá: “Cây mè phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng của địa phương nên sinh trưởng và phát triển tốt. Không phải năm nào cũng trúng mùa, trúng giá nhưng trồng mè luôn đảm bảo lợi nhuận cho nông dân. Tuy nhiên, nông dân cần phải nắm vững kỹ thuật canh tác để đạt năng suất cao nhất. Đồng thời, phải thường xuyên thăm đồng để kịp thời phòng tránh, xử lý các đối tượng dịch hại cũng như những tác động từ môi trường”.

Cây trồng hiệu quả

Cũng như xã Mỹ Hòa Hưng, nhiều hộ dân xã Hòa An (Chợ Mới) tiến hành trồng mè trong vụ xuân hè, trong đó có gia đình ông Nguyễn Văn Giàu (ngụ ấp Bình Thạnh 2). Ông Giàu cho biết, mè đen là loại cây dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, ít chịu sự ảnh hưởng từ sâu bọ nên chi phí thuốc bảo vệ thực vật thấp. Ngoài ra, đây là loại cây trồng có khả năng chịu hạn cao, có thể trồng trên đất cát pha khô cằn và đất ruộng thiếu nước... miễn sao tưới đủ nước là cây phát triển và cho năng suất cao. Tuy nhiên, mè đen không chịu nước, dễ bị chết úng, nên nông dân phải làm đất thật kỹ và bảo đảm thoát nước khi tưới hoặc khi có mưa nhiều. Đặc biệt, mè là loại cây có thể trồng quanh năm, tùy theo điều kiện từng vùng mà chọn thời điểm xuống giống thích hợp. Thông thường, mè được trồng ở vụ xuân hè, từ tháng 2 đến tháng 3 và thu hoạch vào tháng 5, tháng 6, vì lúc này thời tiết thuận lợi cho sự sinh trưởng và phát triển của cây mè.

Sản xuất luân canh giữa lúa và mè, nhất là trong vụ xuân hè không chỉ giúp nông dân tăng lợi nhuận, mà còn có tác dụng hỗ trợ tốt cho các vụ sản xuất sau. Ruộng lúa sau khi sản xuất mè sẽ ít bị sâu bệnh hơn so với sản xuất lúa liên tục, do các mầm sâu bệnh đã bị tiêu diệt. Ngoài ra, nếu canh tác mè trong vụ này sẽ giúp nông dân “né” lũ tháng 7 (âm lịch). Cây mè đã và đang khẳng định hiệu quả kinh tế trong thời gian qua. Diện tích trồng mè hiện đang được mở rộng tại các địa phương. Hiện nay, mè được tiêu thụ mạnh, đầu ra ổn định nên nông dân phấn khởi, không những mang lại hiệu quả cho nông dân, trồng mè còn góp phần tạo việc làm cho lao động thời vụ tại các địa phương, với mức thu nhập từ 150.000 - 200.000 đồng/người/ngày thông qua việc thu hoạch mè.