Trồng rong biển, ngành công nghiệp đầy hứa hẹn

Trang trại rong biển hữu cơ Zeewaar ở Hà Lan là một ví dụ điển hình cho ngành công nghiệp ven biển hứa hẹn sẽ bùng nổ trong tương lai không xa.

Công nhân trang trại Zeewaar  thu hoạch rong biển. Ảnh: ERN

Thị trường nhiều tỷ USD

Thoạt nghe việc trồng rong biển có thể xa lạ với hầu hết người dân châu Âu, nhưng khi đi sâu tìm hiểu thì hiện loại thực vật này đang phát triển âm thầm và hứa hẹn mở ra thị trường thực phẩm hữu cơ nhiều tỷ euro.

Ý tưởng đầu tiên được “nảy mầm” vào năm 2012, do nữ doanh nhân người Hà Lan Rebecca Wiering và luật sư người Mỹ Jennifer Breaton và họ chính thức bắt tay vào dự án với sứ mệnh đem lại một ngành công nghiệp thực phẩm lành mạnh và ít lãng phí hơn.

Trong những năm qua, trang trại quy mô nhỏ Zeewaar đã đạt được nhiều tiến triển qua nhiều phương pháp ứng dụng và thử nghiệm nhằm cải thiện quy trình sản xuất của mình.

Ước tính, ngành công nghiệp rong biển thế giới hiện mới có sản lượng trên 30 triệu tấn mỗi năm và thị phần mới nằm ở châu Á. Trong khi đó, châu Âu mới chỉ đóng góp khoảng 1% sản lượng toàn cầu và tỷ lệ đó không phải đến từ hoạt động canh tác mà là từ thu hoạch tự nhiên.

Chuyên gia Denis Loctier nhận xét: “Vẫn là bộ rễ hữu nhưng bây giờ rong biển ở Zeewaar đã lớn gấp năm lần kích thước ban đầu của nó. Khi chúng tôi đến thăm, nhân viên đang thu hoạch hàng tấn rong biển thương phẩm bằng cần cẩu thủy lực do họ tự thiết kế”.

Doanh nhân Wiering giải thích: "Lý do không có ai canh tác là bởi nếu bạn muốn bắt tay vào làm nông nghiệp ở châu Âu, bạn phải xác định làm một cách bền vững. Bạn không thể ném thuốc trừ sâu hay những thứ độc hại xuống nguồn nước mà phải thực sự có trách nhiệm với môi trường”.

Thực tế tại trang trại Zeewaar đã chứng minh và luôn dẫn dắt cho triết lý sản xuất bền vững này. Không giống với hàng nhập khẩu giá rẻ hơn, rong biển của họ được trồng tại địa phương trong một khu vực tự nhiên và được bảo vệ không bị nhiễm phụ gia hóa chất. Chúng sống theo con nước thủy triều cung cấp các chất dinh dưỡng từ Biển Bắc và các trang trại nuôi cá xung quanh.

"Điều quan trọng nhất đối với tảo biển chính là ánh sáng mặt trời và các chất dinh dưỡng tự nhiên", Matthijs Stroosnijder, Giám đốc trang trại Zeewaar nói.

Ông Mattthijis giải thích, ngược lại cá và các sinh vật khác sống ở đây cũng sống tốt nhờ  vào rong biển, đặc trưng của mô hình cộng sinh tự nhiên nên mọi thứ đều cho mùa vụ tốt.

Đại diện hợp tác xã địa phương Saccharina latissima hay còn gọi với tên giao dịch khác là Royal Kombu chuyên phân loại, chế biến các sản phẩm đại dương, bao gồm từ mỹ phẩm đến phân bón và nhiên liệu sinh học đánh giá, rằng hương vị và độ tươi ngon của loại rong biển đặc biệt này thậm chí còn giá trị hơn một loại thực phẩm.

"Thật là tinh tế, bạn không thể nào mô tả nổi hương vị của nó nên hãy trải nghiệm để tự cảm nhận mà thôi. Tôi không thể giải thích. Nó hơi ngấy và gần giống như một món salad!", bà Wiering nói.

Trang trại Zeewaar cho biết, không tự sản xuất ra cây giống mà mua từ một công ty giống chuyên biệt có tên là Hortimare, nhà cung cấp cây giống Hà Lan này hiện đã phát triển chi nhánh ở nhiều quốc gia.

"Chúng tôi nhân giống loại rong biển có nguồn gốc từ Na Uy, nơi rong biển phát triển rất tốt về mặt sinh thái. Và chỉ từ một mẫu rất nhỏ hiện chúng tôi có thể phát triển thành hàng km diện tích trong tương lai gần và liên tục thử nghiệm để cải thiện chất lượng giúp các trang trại nâng cao hiệu quả sản xuất", Jessica Schiller, chuyên gia thực vật biển của Hortimare cho hay.

Với một loạt các chủng rong biển đáng tin cậy đang được ươm tạo và cải tiến công nghệ canh tác để vươn ra canh tác xa bờ, Hortimare đang hy vọng sẽ cải thiện năng lực sản xuất rong biển của châu Âu tăng gấp 10 lần trong thời gian tới.

Rong biển cứu thế giới?

Trong khi những rào cản pháp lý chưa thể dỡ bỏ trong ngày một ngày hai, có thể gây khó khăn cho việc xin giấy phép canh tác, những người trồng rong biển đang trông đợi cả vào chiến lược mới của Liên minh châu Âu mang tên Farm to Fork (từ trang trại đến bàn ăn). Đây là một phần của Thỏa thuận Xanh mới của châu Âu, nhằm mục đích đẩy nhanh quá trình chuyển đổi kinh tế sang các hệ thống thực phẩm công bằng, lành mạnh và thân thiện với môi trường.

"Chúng tôi đang thấy một sự thay đổi, mặc dù nó diễn ra rất chậm như bạn biết đấy. Nhưng tôi đảm bảo với bạn rằng, chúng ta sẽ nói lại chuyện này sau 13 năm nữa. Khi ấy tôi sẽ già và có thêm nhiều nếp nhăn, nhưng lúc đó chắc chắn là bạn sẽ thích những món ăn nhẹ kèm với rong biển!", bà Wiering khẳng định.

Với việc thay thế thịt ngày càng trở nên phổ biến, người tiêu dùng châu Âu có thể sớm quen thuộc hơn với hương vị và lợi ích dinh dưỡng của rong biển cũng như cách trồng bền vững.

Rong biển sẽ cứu thế giới bởi do những tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu dẫn đến các nguồn tài nguyên trên đất đang phải chịu áp lực ngày càng tăng. Theo nhận định của Chương trình Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp quốc (FAO), thủy hải sản, bao gồm rong và tảo biển chính là nguồn dinh dưỡng quý và sẽ ngày càng quan trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu.

Đáng chú ý là với những phương pháp canh tác bền vững, chúng ta có thể tăng sản lượng rong biển mà không gây hại cho môi trường biển. Nghiên cứu khoa học chứng minh rong biển sẽ là một nguồn vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa và protein của tương lai nên đây chính là lý do để các nhà hoạch định chính sách ở châu Âu đưa nó vào lộ trình xây dựng hệ thống thực phẩm bền vững.

Không nững thế, các trang trại rong biển còn góp phần cô lập carbon, giảm thiểu biến đổi khí hậu. Rong tảo biển trong cơ cấu thức ăn chăn nuôi cũng có thể làm giảm sự phụ thuộc của châu Âu vào lượng đậu nành nhập khẩu, góp phần vào cuộc chiến chống phá rừng, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững, việc làm và kinh tế sinh học ở các khu vực ven biển.