Trung Quốc sắp mở cửa thị trường ngô biến đổi gen trị giá 120 tỷ USD?

Trung Quốc sắp mở cửa thị trường ngô biến đổi gen khổng lồ, do một công ty sinh học trong nước được chính phủ hậu thuẫn để đánh bật các đối thủ nước ngoài.

Một ruộng ngô biến đổi gen (GM) thí điểm của tập đoàn Dabeinong tại Trung Quốc. Ảnh: Asiafinancial

Đó là công ty công nghệ sinh học Dabeinong Biotechnology. Đơn vị này gần như chưa mấy tên tuổi trên thị trường hạt giống, tuy nhiên nó đang được kỳ vọng sẽ thu được lợi ích lớn từ các khoản đầu tư sớm vào công nghệ sinh học.

Nguồn tin này vừa được loan đi trong bối cảnh nhu cầu thương mại hóa ngô biến đổi gen (GM) đã được mong đợi từ lâu ở quốc gia sản xuất ngô số 2 thế giới nhằm giảm lượng ngô nhập khẩu.

Các chuyên gia cho biết, động thái này cũng có thể thúc đẩy hy vọng cải tổ lĩnh vực hạt giống ngô đang hỗn loạn và nguồn cung quá mức, tạo ra một thị trường mới hàng tỷ đô la. Mục tiêu cuối cùng là có thể mở ra cơ hội cho doanh nghiệp giống ngô trong nước sớm trở thành một trong những gã khổng lồ hạt giống toàn cầu.

Trước đó các quy định mới đã được soạn thảo vào tháng 10, lần đầu tiên đưa ra các bước cần thiết ở Trung Quốc để tiến tới phê duyệt các giống ngô tích hợp các tính trạng biến đổi gen, dọn đường cho thị trường ngô GM được đồn đoán là sẽ mở cửa vào đầu năm tới.

Bắc Kinh từng tuyên bố rõ ràng rằng sẽ ủng hộ các doanh nghiệp trong nước phát triển công nghệ hạt giống, và Dabeinong Biotechnology là công ty hàng đầu được “điểm mặt” trong số hai công ty nghiên cứu- phát triển giống ngô kháng sâu bệnh và kháng thuốc diệt cỏ đã được Bộ Nông nghiệp Nông thông phê duyệt là an toàn.

Tổng giám đốc Dabeinong Biotechnology Liu Shi tự tin cho biết: “Trong giai đoạn hai năm đầu tiên, chúng tôi tin rằng sẽ có đủ năng lực chiếm 2/3 thị phần và ước tính đến năm thứ ba có thể tạo ra khoảng một tỷ nhân dân tệ (tương đương 155 triệu USD) tiền bản quyền. Sau đó công ty sẽ dựa vào các đơn vị lai tạo giống ngô mới để tạo ra doanh thu”.

Dabeinong Biotechnology được thành lập vào năm 2011, tiền thân là một đơn vị sản xuất thức ăn chăn nuôi lớn thuộc tập đoàn Công nghệ Dabeinong Bắc Kinh.

Theo Reuters, trước đó công ty mẹ này đã từng gây xôn xao dư luận Mỹ sau khi một giám đốc điều hành nằm trong nhóm người bị buộc tội đánh cắp hạt giống ngô từ các cánh đồng ở hai bang Iowa và Illinois vào năm 2016.

Tổng giám đốc họ Liu, người đã gia nhập công ty vào đầu năm nay, cho biết Dabeinong tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp và đang cố gắng xây dựng lại hình ảnh của mình. Trước đó vào những năm 1990, ông Liu từng làm việc cho gã khổng lồ Monsanto, hiện là một phần của tập đoàn Bayer của Đức, đơn vị tiên phong trong lĩnh vực ngô biến đổi gen.

“Dabeinong, với đội ngũ 160 nhân viên, hy vọng sẽ cạnh tranh với gã khổng lồ hạt giống Mỹ, nhưng trên hết là chúng tôi muốn giúp đỡ những người nông dân”, ông Liu nói.

Hiện tại, các đặc điểm ngô GM của Dabeinong vẫn chưa được cấp bằng sáng chế.  Để đảm bảo lợi thế đi đầu, Dabeinong đang tuyển dụng thêm nhân viên thương mại và trước đó vào tháng 9 công ty đã mời các đại lý hạt giống đến thăm các khu thử nghiệm ở Nội Mông và tỉnh Hà Nam trồng ngô biến đổi gen mang thương hiệu Fengmai.

Trung Quốc đã thu hoạch 261 triệu tấn ngô trong niên vụ 2020/21 từ khoảng 41 triệu ha, phần lớn để cung cấp thức ăn chăn nuôi cho nhu cầu khổng lồ của nước này. Tuy nhiên, mỗi ha ngô hiện chỉ cho năng suất trung bình tương đương khoảng 60% so với các nhà sản xuất ở Mỹ.

Một bài báo số ra tháng 10 đăng trên tạp chí China Seed Industry cho biết, khoảng 70% hạt giống ngô được bày bán tại các sạp bánh mì ở phía đông bắc của Trung Quốc. Hầu hết số giống này là giống được lai tạo bất hợp pháp.

“Mặc dù những gã khổng lồ hạt giống toàn cầu như Corteva và Bayer có trụ sở tại Mỹ không thể thâm nhập thị trường GM của Trung Quốc, tuy nhiên Syngenta- nhà sản xuất hạt giống số 3 thế giới lại đang thuộc sở hữu của Tập đoàn Hóa chất Quốc gia Trung Quốc (Sinochem Holdings), đơn vị đang được kỳ vọng sẽ trở thành người dẫn đầu thị trường”, theo bản cáo bạch cho đợt IPO sắp tới của Dabeinong.

Syngenta là tập đoàn lớn trong lĩnh vực hạt giống GM được chính phủ Trung Quốc mua lại vào năm 2017 và đang trong quá trình chờ được cấp chứng chỉ an toàn sinh học cho các giống GM từ các cơ quan quản lý.

Trong khi đó, hiện thời điểm chính xác của ngô biến đổi gen được chấp thuận vẫn chưa chắc chắn. Theo các quy định mới, các hạt giống tích hợp các đặc điểm biến đổi gen phải trải qua quá trình sản xuất thử nghiệm kéo dài một năm và hiện chưa rõ liệu Bắc Kinh có chấp nhận dữ liệu do Dabeinong thu thập hay không.

Ông Liu nói: “Chúng tôi có hai kế hoạch, một là sản xuất hạt giống thương mại vào năm 2022 và một cho năm 2023. Chúng tôi đang chờ thông điệp của chính phủ".