Vỡ quy hoạch nuôi thủy sản trên sông Chà Và (Bà Rịa Vũng Tàu)

Phát triển ồ ạt, lấn luồng, vi phạm hành lang an toàn cầu

Từ cầu Gò Găng và cầu Chà Và nhìn xuống sông Chà Và, đoạn ngang qua địa bàn thôn 9, xã Long Sơn (TP.Vũng Tàu), có thể dễ dàng nhận thấy các bè nuôi cá lồng trên sông ken kín dọc 2 bên cầu và chồm ra cả tim luồng giao thông đường thủy. Luồng bị thu hẹp và bị cản trở bởi ghe, bè, nhà nổi rải đầy khắp mặt sông. Đi trên đoạn sông này, chiếc ghe máy chở chúng tôi phải lạng lách y hệt như chạy xe máy trên đường bộ.

Ông Trần Văn Cường, Phó Giám đốc Sở NN-PT NT cho hay, từ giữa cuối năm 2015 và đầu năm 2016, Sở NN-PTNT phối hợp với UBND TP.Vũng Tàu, UBND xã Long Sơn đã tổ chức các đợt khảo sát thực địa, nắm bắt tình hình NTTS bằng lồng bè trên sông Chà Và, nhất là đoạn đi ngang qua địa bàn xã Long Sơn (TP.Vũng Tàu). Kết quả mới nhất từ báo cáo của Sở NN-PTNT cho thấy, dọc theo sông Chà Và, có 99 hộ và cơ sở NTTS lồng bè vi phạm hành lang cầu và luồng. Trong đó, có 19 cơ sở vi phạm hành lang cầu từ 20m – 118m; 33 cơ sở vi phạm hành lang luồng từ 35m – 75m, 39 cơ sở vi phạm hành lang luồng dưới 35m và đặc biệt có 8 hộ lấn cả vào tim luồng. Tổng số lồng bè trong khu vực lấn chiếm là 2.697, diện tích NTTS cũng vượt 110,708m2 so với quy hoạch. “Luồng hẹp không chỉ ảnh hưởng tới an toàn giao thông đường thủy mà còn tác động nhiều mặt tới chất lượng nước vùng nuôi, vì đi kèm với lồng nuôi là lượng thức ăn đưa xuống dòng sông, là rác thải, nước thải sinh hoạt…”, ông Bùi Đức Bình, Phó Chủ tịch UBND xã Long Sơn lo lắng.

Đa số các hộ dân NTTS vùng này cũng công nhận, mật độ nuôi trong lồng dày và khoảng cách giữa các bè san sát đã hạn chế sự phát triển của hàu, cá. Chị Nguyễn Thị Thanh Thúy, chủ 30 bè nuôi ở khu 2 kể lại: “Có đợt các bè nuôi từ sông Dinh kéo về khu 2 này để né nguồn nước ô nhiễm đổ ra từ cống số 6 (Tân Hải, Tân Thành) khiến bè tụ dày quá. Cá bớp to bơi lừ đừ; cá chim, chẽm thì nổi cả lên, phải bán tháo bán đổ. Vậy là các nhà hò nhau thuê ghe đạp nước, đẩy lồng bè ra giữa dòng để lấy nước sạch, nước nhiều oxy để cứu cá. Biết là làm vậy ảnh hưởng đến lưu thông, nhưng không làm thì coi như mất hết cả vốn”.

Hỏi 10 hộ dân NTTS dọc theo 2 bên cầu Chà Và thì đều nhận được câu trả lời: “Tự đóng bè thả xuống sông và nuôi, chưa xin phép ai hết”. Chính việc nuôi tự phát và không đăng ký theo vùng quy hoạch đã dẫn đến yếu tố kỹ thuật nuôi trồng không đảm bảo, mật độ nuôi trong mỗi lồng nhiều gấp 2 – 2,5 lần quy định; khoảng cách giữa các bè cách nhau 0,5m - 1m, trong khi quy định phải đạt từ 30 - 40m.


Mật độ lồng bè ngày càng dày đặc trên sông Chà Và gây nên những khó khăn trong công tác quản lý và bảo vệ nguồn nước đạt chất lượng nuôi trồng.

Ông Lê Tòng Văn, Chi cục trưởng Chi cục NTTS cho hay, từ 13 DN với 13 bè nuôi vào năm 2006, số cơ sở và số lượng bè nuôi gia tăng không ngừng: Năm 2012 có 81 cơ sở với 81 bè (2.670 lồng); năm 2013: có 119 cơ sở với 119 bè (3.059 bè); năm 2014: có 193 cơ sở (trong đó có 6 DN) với 4.615 lồng; và vào tháng 10-2015, có 250 hộ cá thể và 11 DN tham gia NTTS với 7.942 lồng. Nhưng từ trước tới nay, mới chỉ có 2 DN và 2 hộ có giấy phép sử dụng mặt nước, số còn lại chưa được cấp phép.

Ngoài ra, hiện trong vùng quy hoạch NTTS lồng bè còn tồn tại 10 hàng đáy với 45 miệng đáy. Đây cũng là một trong những tác nhân gây mất an toàn giao thông và choán nhiều diện tích trong các khu quy hoạch NTTS lồng bè.

Kiên quyết di dời các cơ sở NTTS vào khu quy hoạch

Ông Nguyễn Ngọc Trường, Trưởng Phòng kinh tế TP.Vũng Tàu cho hay, đoàn kiểm tra gồm Sở NN-PTNT, Phòng Kinh tế TP.Vũng Tàu, UBND xã Long Sơn đã gặp gỡ trực tiếp các hộ nuôi, trao đổi, chỉ rõ mức độ sai phạm của từng hộ và yêu cầu chuẩn bị phương án di dời bè nuôi vào đúng vị trí theo quy hoạch NTTS trên sông Chà Và, xã Long Sơn (được phê duyệt tại Quyết định 167/QĐ-UBND, ban hành ngày 26-1-2015). Ông Trường cho biết thêm, Phòng Kinh tế đã cử chuyên viên phối hợp với Phòng TNMT đến xã Long Sơn hướng dẫn các hộ nuôi thực hiện thủ tục cần thiết để xin thuê mặt nước cho mục đích NTTS. Hiện nay, đã có 123 hồ sơ xin thuê mặt nước nộp tại UBND xã Long Sơn.

Ghe chở thức ăn cho cá ra vào tấp nập khu vực chân cầu Gò Găng.

Mặt khác, BCĐ thực hiện công tác quy hoạch khu NTTS và sắp xếp lồng bè cũng đã nhiều lần tổ chức họp dân, thông báo rộng rãi các nguyên tắc cụ thể về sắp xếp, di dời. Cụ thể là, các cơ sở NTTS lồng bè đã được UBND tỉnh cấp giấy phép giao hoặc cho thuê mặt nước thì phải nằm đúng vị trí tọa độ đã được cấp phép. Những cơ sở vi phạm hành lang cầu, lấn vào tim luồng giao thông, vi phạm hành lang luồng giao thông trên 35m thì buộc phải di dời về các khu vực còn trống tại các tiểu khu 1, 5, 6, 7. Các cơ sở vi phạm hành lang luồng giao thông từ 35m trở xuống thì có thể dịch chuyển về khu vực còn trống; những khu vực có lượng lồng vượt quy hoạch thì phải tháo dỡ hoặc giảm lồng. Các bè nuôi chưa thẳng lối thì phải chỉnh nắn lại để bảo đảm mỹ quan và an toàn cho toàn khu vực. Các cơ sở nuôi tự bố trí, di dời về các khu còn trống theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn trong khoảng thời gian 2 tháng (tháng 4 và 5-2016). Nếu quá thời gian trên mà cơ sở chưa chịu di dời thì sẽ buộc phải cưỡng chế tháo dỡ (bắt đầu từ tháng 7-2016). Sau khi hoàn thành công tác sắp xếp và di dời lồng bè, các cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành cấp giấy phép thuê mặt nước theo quy định.