Xử lý nước trong nuôi lươn không bùn

Nuôi lươn không bùn cần phải thay nước hàng ngày và có thể sử dụng nhiều nguồn nước khác nhau như: nước sông, nước máy, nước giếng… nhưng tất cả cần phải được xử lý trước khi cấp vào hệ thống nuôi ít nhất 24 giờ. Do đó, người nuôi cần nắm được quy trình chính xác để giúp lươn phát triển khỏe mạnh.

Nguồn nước cấp

Một số chỉ tiêu chất lượng nước cơ bản cho nuôi lươn trên bể không bùn: Ôxy hòa tan: >2 mg/l, nhiệt độ 25 – 32 độ C, NH3/NH4 <2 mg/l, pH 6,5 – 8.5. Trên thực tế hiện nay có rất nhiều nguồn nước nuôi lươn không bùn như nguồn nước mưa, nước sông, nước máy.

Nguồn nước mưa: Là nguồn nước tự nhiên nhưng không khả thi do phụ thuộc vào lượng mưa tùy theo từng vùng. Dự trữ nước mưa cũng là một vấn đề khó khăn vì trong nước mưa có một lượng lớn asen là nguyên nhân xuất hiện rêu làm ảnh hưởng đến nguồn nước. Ngoài ra, khi hứng nước mưa bằng các mái ngói sẽ vô tình làm tăng hàm lượng tạp chất có hại trong nước không phù hợp cho việc nuôi lươn.

Nguồn nước máy: Là nguồn nước phổ biến ở thành thị, tại các vùng nông thôn nước máy vẫn còn khá khan hiếm, nên đây không phải là nguồn nước phù hợp đối với các hộ muốn nuôi lươn. Chưa kể, trong nước máy tuy đã qua xử lý nhưng thành phần Clo vẫn rất cao nên PH không phù hợp để nuôi lươn.

Nguồn nước sông: Có thể là nguồn nước tự nhiên hoặc nguồn nước có pha lẫn tạp chất, hoặc bị ô nhiễm do quá trình xả thải.

Phương pháp xử lý

Hiện nay với tình trạng hạn mặn việc sử dụng chế phẩm sinh học để xử lý nước ao, mương vườn, sông để cấp nước cho lươn được xem là xu thế thích ứng. Hệ thống xử lý nước bằng phương pháp sinh học với nuôi lươn không bùn bao gồm ao chứa, ao lắng và bể lọc cơ học. Tùy theo nhu cầu lượng nước cần dùng cho bể lươn mà diện tích diện tích ao chứa, ao lắng và bể lọc cơ học có thể tích chứa nước phù hợp nhưng phải đảm bảo đủ nước cấp cho bể lươn từ 7 – 10 ngày sau một lần xử lý. Công dụng của từng bể:

+ Ao chứa dùng để cấp nước cho bể lươn;

+ Bể lọc cơ học để lọc vật chất hữu cơ, vi khuẩn trong nước từ ao lắng lên và cấp cho bể chứa;

+ Ao lắng để chứa nước thải từ bể lươn và cấp nước qua bể lọc cơ học. Ao lắng có thể tận dụng để nuôi thủy sản ăn lọc như cá sặc rằn, cá rô phi.

Ao chứa là ao đất được lót bạc hay xây dựng bể nổi trên mặt đất có lót bạt. Ao chứa phải che chắn ánh sáng, tránh lá cây, bụi rơi vào. Nước trong ao chứa được xử lý bằng Iodine hoặc thuốc tím (KMnO4) trong 24 giờ với liều khuyến cáo của nhà sản xuất. Trong trường hợp cần nước gấp có thể xử lý nước bể chứa bằng Chlorine với nồng độ 30ppm sau đó sục khí ngoài nắng trong 12 giờ có thể sử dụng nước cấp cho lươn.

Bể lọc cơ học: Sử dụng phi nhựa có thể tích từ 300 lít được bố trí gồm 4 lớp: lớp sỏi, cát mangan (có thể thay thế bằng than hoạt tính), cát xây và lớp sỏi. Bể này chỉ có tác dụng lọc các chất hữu cơ trong nước được lấy từ ao lắng, kênh, rạch, hay sông. Nên lấy nước từ ao lắng để kiểm soát hóa chất độc hại từ hoạt động sản xuất nông nghiệp, nếu vào mùa khô ao lắng bị giảm lượng nước do bốc hơi có thể cấp nước từ sông, kênh, rạch những lúc nước lớn.

Ao lắng được lót bạt hay lót tấm lợp Fibro xung quanh mé bờ có thể tích tùy theo lượng nước cần dùng, có độ sâu >1,5 m. Thiết kế ao lắng thường có diện tích ao lớn hơn ao chứa 1,5 lần, vì sau 7 – 10 ngày nước trong ao chứa cấp cho bể nuôi không hết có thể xả xuống ao lắng để phòng ngừa nước bị nhiễm khuẩn hay lên tảo. Nước ao lắng được xử lý Iodine, vôi bột 15 ngày/lần sau 24 giờ xử lý thêm chế phẩm vi sinh để xử lý nước.

Lưu ý khi cấp nước: Lươn rất mẫn cảm với môi trường, dễ sốc nhiệt; tùy theo thời tiết, độ tuổi để có sự điều chỉnh hợp lý khi xả nước bẩn từ trong bể nuôi ra ngoài và bơm nước sạch vào trong bể. Thông thường thực hiện cùng lúc vừa xả nước bẩn, vừa bơm nước sạch. Cùng đó, nên thay nước sau khi đã cho lươn ăn. Mực nước bơm vào bể theo sự trưởng thành của con lươn. Khi lươn còn nhỏ, mực nước tối thiểu ngập đàn lươn là trên 10 cm; lươn nhỡ trên 20 cm; lươn thương phẩm (loại 300 g/con) khoảng 35 cm nước trở lên.

Với công nghệ hiện nay có rất nhiều phương pháp để xử lý nước giếng khoan để nuôi lươn không bùn nhưng phổ biến và đơn giản nhất là phương pháp sử dụng hệ thống xử lý nước giếng khoan. Hệ thống bao gồm các thiết bị có thể điều chỉnh pH phù hợp với môi trường sinh trưởng lươn mà không cần bùn. Chức năng của hệ thống lọc là lọc các tạp chất có hại, loại bỏ kim loại và các vi khuẩn trong nước liên tục do đó mà lươn luôn được sống trong điều kiện lý tưởng nhất.