Sốc vì giá cá ngừ lao dốc

Theo ông Phan Thuẩn - Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá phường 6, giá cá ngừ mua xô hiện chỉ 110.000 đồng/kg, giảm 20.000 đồng/kg so với đầu vụ; loại 2 chỉ 80.000 đồng/kg. Giá cá ngừ giảm, trong khi chi phí sắm chuyến quá cao. Sản lượng cá ứ thừa nên các doanh nghiệp mua cầm chừng, hoặc không mua khiến ngư dân điêu đứng.

Trước thực trạng trên, hiện nhiều tàu câu cá ngừ đang phải nằm bờ hoặc chuyển sang nghề lưới chuồn…

Theo Sở Công thương Phú Yên, xuất khẩu cá ngừ và các loại hải sản khác trong quý I/2015 giảm đến 16,11%. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), sau khi liên tục sụt giảm trong hơn 2 năm qua (năm 2013 giảm 7,2%; năm 2014 giảm 8,1%), xuất khẩu cá ngừ Việt Nam tháng 1/2015 tiếp tục trượt dốc với mức giảm sâu gần 22% cho đến nay. Cũng theo VASEP, xuất khẩu sang hầu hết các thị trường chính như EU, Mỹ… đều giảm, trong đó thị trường Nhật giảm mạnh nhất và tỉ trọng thị trường này giảm từ 8% xuống còn 5% giá trị xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam.

Nguyên nhân, ngoài thị trường xuất khẩu gặp nhiều biến động và chưa phát triển được thị trường mới, do chất lượng nguyên liệu không đảm bảo cho sản phẩm cấp cao, xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản giảm vì đồng yên mất giá và quy định thị trường khắt khe.

Vấn đề mấu chốt là nhu cầu cá ngừ ở các thị trường chính Nhật Bản, Mỹ, EU giảm; yêu cầu đối với sản phẩm cá ngừ ngày càng cao, đòi hỏi tính an toàn, bền vững và dễ truy xuất nguồn gốc đảm bảo quy định khai thác IUU của EU. Trong khi chất lượng cá ngừ đánh bắt được ở Phú Yên thấp, do chuyến biển của ngư dân quá dài và ảnh hưởng của câu đèn, trong khi khâu bảo quản của bà con còn nhiều hạn chế. Thực trạng này dẫn đến cá ngừ bán giá thấp là điều khó tránh khỏi.

Thực tế, Phú Yên có đội tàu hùng hậu gần 1.100 tàu có công suất từ 90CV trở lên chuyên khai thác xa bờ, chủ yếu là câu cá ngừ đại dương với sản lượng khoảng 6.000 tấn/năm, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Nhưng vì sao chất lượng nghề câu cá ngừ Phú Yên lại ngày càng sa sút, tụt hậu và “nhường ngôi” cho các tỉnh lân cận Bình Định và Khánh Hòa?

Chỉ có khai thác và bảo quản cá ngừ đúng kỹ thuật thì mới nâng cao được chất lượng và giá bán cá. Nhưng cũng không thể để dân “tự bơi” mãi theo nghề câu cá ngừ đại dương. Vấn đề này đòi hỏi ngành Nông nghiệp, Hội Nghề cá Phú Yên, doanh nghiệp vào cuộc cùng giúp ngư dân khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ theo chuỗi.