Cá nâu mùa biển động

Đông chùng chình qua ngõ. Thuyền về đậu bến quê. Nhớ nghề, chiều chiều, ba thường xách giỏ đi câu. Thả neo, buông cần bên những ghềnh đá cạnh bãi, chẳng mấy chốc ba đã bắt được những con cá nâu vào theo từng con nước giựt ròng. Bữa ăn ngày biển động, nhờ thế, không còn thiếu món cá tươi…

Cá nâu nấu khế - món ngon mùa biển động của người dân miệt biển. Ảnh: K.L 

Cá nâu còn được người dân quê tôi gọi là cá dĩa beo vì trên mình có nhiều hoa văn như da con beo. Thân cá dẹp, hình hơi tròn, đầu nhỏ, ngắn, vảy phủ khắp thân. Loài cá này thích ăn rong, tảo trong thiên nhiên nên thịt cá ít tanh. Đặc biệt cá trống, mình có nhiều hoa văn trông rất ấn tượng.

Cũng như các loại cá khác, cá nâu có nhiều cách chế biến khác nhau. Đơn giản nhất là cuốn lá chuối, nướng ngay trên bếp than hồng của mẹ; phức tạp hơn thì có nấu lẩu, cá nâu kho cà… Nhưng để giữ trọn hương vị thơm ngon, béo ngầy ngậy mà ngọt lịm của cá tươi, ba thường dùng để kho ngọt. Nghĩa là, khi nước vừa sôi, thả cá đã làm sạch vào, chỉ nêm một chút muối, mì chính và vài ba trái ớt, đợi cá chín là có ngay món ngon.

Những ngày biển động kéo dài, chợ bỗng thênh thang hơn thường ngày, cá tươi dần thưa thớt. Để những bữa ăn ngày bão không còn nhàm chán, các bà các mẹ thường chế biến cá thành nhiều món bằng cách gia giảm thêm các loại rau, quả khác nhau và thay đổi cách nấu, kho hoặc nướng. Cá nâu nấu thơm, cá nâu kho rau răm, cá nâu nấu khế… là những khúc biến tấu mới lạ mà vô cùng thơm ngon.

Để món cá nâu nấu khế không bị đắng, khi làm cá, ba không cho tôi cắt vào phần vây mà phải xẻ theo chiều dọc phần bụng cá để lấy ruột ra. Rồi dặn thêm, cá nâu phải kho cho thật thấm, mềm con cá, nước kho vừa lạt vừa ngọt, ăn không quá mặn mới là thiện nghệ của tay nghề người đầu bếp.

Và khi nồi cá kho đã được nêm nếm đạt yêu cầu nhắc xuống bếp mới cho khế vào, vì khế chín sẽ quá sẽ bị mềm. Chọn khế không quá non cũng không quá già, như vậy mới có độ giòn, vị chua không quá gắt. Thưởng thức cá nâu kho là ngon hơn hết vì nó thể hiện đầy đủ cái sự béo ngon và chắc thịt của con cá.

Cá nâu nấu cách gì ăn cũng đem lại hương vị đặc biệt. Bên trong lớp vảy nhỏ có màu nâu xanh là lớp thịt trắng dày hai bên xương sống. Ngon nhất là chỗ thịt ở phần lườn và đầu, ăn chỗ này béo ngậy.

Trong những bữa ăn đầu mùa, nồi cá nâu nấu khế nóng hổi, thơm lừng vị quê làm ấm lòng bao người con xa xứ. Về với biển những ngày đầy gió, chứng kiến những vất vả nhọc nhằn của các chú, các ông; tận mắt thấy những chiếc thuyền nan vượt sóng trở về sau hàng giờ lênh đênh trên biển, mang theo những giỏ cá đầy ắp, có như thế mới quý lắm những món ăn đơn giản mà thơm thảo, còn tanh ngai ngái nhưng mặn mòi mồ hôi…