Cá tra chuyện trong nhà, ngoài chợ

Tuy vậy, có vẻ tin vui đó rơi lọt thỏm giữa nhiều tin không vui đối với cá tra Việt Nam, cả “ngoài chợ” và “trong nhà”.

Một chuyên gia về thủy sản nhận xét: Năm 2015, kim ngạch xuất khẩu cá tra chỉ còn 1,56 tỷ USD, giảm 11,5% so với năm 2014. Trừ thị trường Trung Quốc tăng 43%, xuất khẩu cá tra sang hầu hết các thị trường đều giảm, trong đó, EU giảm 17%, Mỹ giảm 6,3%, Mexico giảm 17%, Brazil giảm 37%... Trong 5 tháng đầu năm 2016, xuất khẩu cá tra đạt gần 650 triệu USD, tăng chút ít ở thị trường Mỹ, Trung Quốc, Braxin, nhưng các thị trường EU, Arab Saudi, ASEAN, Colombia, Mexico... đều giảm mạnh. Đáng lưu ý, giá xuất khẩu cá tra teo tóp dần, từ hơn 4 USD/kg năm 2003, nay chỉ còn khoảng 2,5 USD/kg. Dù “một mình một chợ”, cá tra Việt đã và đang gặp khó trên thị trường thế giới.

Nhìn vào “trong nhà”, một tờ báo chia sẻ những thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Sản xuất cá tra 6 tháng đầu năm 2016 chưa có dấu hiệu phục hồi. Sự tiêu thụ bấp bênh, giá không ổn định, dịch bệnh... đã làm cho diện tích nuôi cá tra của các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long chỉ khoảng 3.757ha, giảm 5,5%, sản lượng 526.683 tấn, xấp xỉ cùng kỳ năm 2015. Một số tỉnh trọng điểm nuôi cá tra có sản lượng giảm: Vĩnh Long 38.000 tấn (giảm 4%), Bến Tre 82.575 tấn (giảm 12%), An Giang 121.437 tấn (giảm 7%), Đồng Tháp 184.004 tấn (giảm 1%)...

Thị trường cá tra nguyên liệu vẫn trầm lắng. Giá cá tra giảm xuống 18.000 - 19.000 đồng/kg, dù nông dân chịu lỗ 1.000 - 2.000 đồng/kg, nhưng vẫn khó bán. Giá cá tra nguyên liệu giảm do ảnh hưởng bởi giá xuất khẩu thấp và sự “lừng khừng” của doanh nghiệp, chứ không phải do lượng nuôi tăng.

Có một câu chuyện “nói mãi biết rồi khổ lắm... vẫn thế”: Tính liên kết của các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cá tra của Việt Nam còn kém, chưa có chế tài xử lý các doanh nghiệp vi phạm cam kết. Thậm chí, giá cá tra giảm một phần do doanh nghiệp xuất khẩu tự phá giá. Phải chăng đây chính là nguyên nhân chủ yếu khiến cá tra Việt chưa đủ sức mạnh trên con đường chinh phục thị trường thế giới dù “một mình một chợ”?

Chỉ có doanh nghiệp mới cải thiện được tình hình, song sẽ vô cùng khó nếu “mạnh ai nấy làm”!