Kích thích tăng trưởng và miễn dịch cá chạch bùn

Nghiên cứu đánh giá tác động của Chitosan đến tăng trưởng và miễn dịch của cá chạch bùn, đồng thời góp phần tận dụng nguồn phụ phẩm tôm góp phần phát triển ngành tôm ở nước ta.

Sự phát triển nhanh của ngành nuôi, chế biến tôm đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao giá trị xuất khẩu tôm của nước ta. Tuy nhiên, trong quá trình chế biến đã tạo ra khối lượng lớn phụ phẩm. Chitin, Chitosan là sản phẩm được tạo thành từ phụ phẩm được ứng dụng rộng rải trong các lĩnh vực như: thực phẩm, nông nghiệp, đặc biệt là thủy sản.

Chitosan là một polisacarit mạch thẳng, có nguồn gốc tự nhiên, tập trung nhiều trong vỏ các loài thủy sản giáp xác như tôm, cua, mai mực. Nó có khả năng hòa hợp và tự phân hủy sinh học, khả năng kháng khuẩn, kháng nấm cao, tăng cường miễn dịch của cơ thể. Ngoài ra, Chitosan còn được sử dụng như là chất bổ sung vào thức ăn cho động vật thủy sản (chất bao bọc giúp làm chậm quá trình tan trong nước của viên thức ăn, chất mang Vitamin), giúp tăng hiệu quả sử dụng thức ăn, giúp tôm, cá tăng trưởng nhanh; kháng vi khuẩn, kiểm soát bệnh, hấp phụ, tạo phức với các ion kim loại trong nước, khả năng keo tụ, làm trong nước, góp phần xử lý môi trường nước nói chung và trong nuôi thủy sản nói riêng.

Cá Chạch bùn (Misgurnus anguillicaudatus – Cantor, 1842) thuộc giống cá Chạch bùn, họ cá Chạch Cobitidae, bộ cá Chép Cypriniformes. Chạch bùn còn gọi là chạch đồng, là một loài cá kinh tế cỡ nhỏ, sống chủ yếu ở lớp bùn trong ao, hồ, ruộng lúa, kênh mương… Ở Việt Nam, cá Chạch bùn phân bố ở vùng đồng bằng, trung du và miền núi các tỉnh phía Bắc, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Cá Chạch bùn là loài thủy đặc sản có thịt thơm ngon, hàm lượng đạm cao tới 18,43%, chất béo ít chỉ có 2,69% là động vật thủy sản nhiều đạm ít mỡ, dễ chế biến ra các món ăn hấp dẫn; nên được nhiều người ưu chuộng và được đưa vào các nhà hàng, khách sạn, thị trường tiêu thụ lớn. Loài này nuôi được quanh năm, giá cao, ổn định, là đối tượng con đặc sản đang xuất khẩu sang Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… rất được ưa chuộng. Cá Chạch bùn có nhiều ưu điểm vượt trội, sống ở đáy bùn, thích nghi tốt với môi trường xấu và khả năng thích nghi cao với biến đổi khí hậu. Bởi vậy chạch bùn sớm trở thành một đối tượng nuôi

Nghiên cứu này đã điều tra những ảnh hưởng của chitosan đối với hiệu suất tăng trưởng và khả năng miễn dịch không đặc hiệu của cá chạch bùn (Misgurnus anguillicadatus ).

Nghiên cứu ứng dụng Chitosan vào khẩu phần ăn của cá

Nghiên cứu gồm 4 nghiệm thức với các mức chitosan (0, 1, 5 và 10 g / kg) bổ sung vào khẩu phần ăn của cá chạch bùn (3,13 ± 0,02 g) trong 10 tuần và sau đó cảm nhiễm với vi khuẩn Aeromonas hydrophila. 

Kết quả

Sau 10 tuần bổ sung Chitosan vào khẩu phần ăn của cá chạch bùn thì nghiệm thức bổ sung 5 g/kg thức ăn có tốc độ tăng trưởng cao nhất, kế đến là nghiệm thức 1 g/kg và thấp nhất là nghiệm thức đối chứng và bổ sung 10g/kg thức ăn. Đồng thời, sử dụng chitosan làm tăng đáng kể tỷ lệ sống, kích thích hệ thống miễn dịch phenoloxidase, superoxide, glutathione peroxidase, lysozyme, acid phosphatase và kiềm phosphatase kháng lại vi khuẩn Aeromonas hydrophila. 

Những kết quả này chỉ ra rằng Chitosan có tác dụng kích thích tăng trưởng và miễn dịch ở cá chạch bùn và do đó có thể được sử dụng như một chất bổ sung vào khẩu phần ăn, góp phần tận dụng nguồn phụ phẩm tôm để sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao là yêu cầu đối với sự phát triển ngành thủy sản của Việt Nam, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong thời gian tới.