Những quyết sách lớn cho ngành tôm Việt Nam

Sáng 6/2 tại Cà Mau, đã diễn ra Hội nghị Phát triển ngành tôm Việt Nam. Hội nghị có sự tham dự của hơn 500 đại biểu là đại diện các Sở NN&PTNT, doanh nghiệp và người nuôi tôm vùng ĐBSCL; Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT chủ trì. Mục tiêu là nghe chia sẻ và kiến nghị của doanh nghiệp, người nuôi, nhà quản lý để ngành tôm phát triển bền vững, hiệu quả.

Ảnh: Phan Thanh Cường

Báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám cho biết, tôm nước lợ là ngành hàng có nhiều dư địa và tiềm năng để phát triển; tuy nhiên, thực tế sản xuất của người dân và doanh nghiệp cũng còn nhiều bất cập, như tôm giống giá thành sản xuất cao, việc phân phối và sử dụng thuốc, hóa chất còn tùy tiện; mặt khác, nuôi tôm hiện còn rất manh mún, quy hoạch chưa đồng bộ. Để phát huy những lợi thế và khắc phục khó khăn, Bộ NN&PTNT đã đặt mục tiêu phát triển tôm thành ngành hàng sản xuất công nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu theo 2 hướng: phát triển tôm công nghiệp công nghệ cao, thân thiện với môi trường, hình thành trung tâm công nghiệp tôm tại Bạc Liêu, Sóc Trăng và một số địa phương khác; đồng thời, phát triển tôm sinh thái bền vững tại những địa phương có điều kiện phù hợp.

Về phía các địa phương trọng điểm nuôi tôm cho biết, con tôm đã mang lại nhiều giá trị cho người dân, xuất hiện nhiều mô hình hay và hiệu quả; nhưng để phát triển ở quy mô công nghiệp, thành ngành kinh tế nông nghiệp trọng yếu thì cần giải quyết bài toán về chất lượng con giống, quy hoạch quản lý vật tư đầu vào, giảm giá thành sản xuất. Như chia sẻ của một số doanh nghiệp thì, giá thành sản xuất tôm của Việt Nam còn cao hơn các nước 0,5 - 1 USD/kg; cùng đó vấn đề lạm dụng thuốc, hóa chất hay bơm chích tạp chất vào tôm nguyên liệu đã ảnh hưởng lớn đến chất lượng cũng như thương hiệu của con tôm Việt Nam trên thị trường thế giới. 

Một quan điểm trong nuôi tôm được đưa ra tại Hội nghị đã thu hút sự quan tâm của các đại biểu, đó là công tác xã hội hóa trong nuôi tôm. Ông Lê văn Quang, Chủ tịch Tập đoàn Minh Phú cho biết, lời giải của ngành tôm Việt Nam hiện nay chính là nuôi tôm hữu cơ bằng việc chuẩn hóa các quy trình nuôi đến các hộ nuôi tôm sinh thái (tôm - rừng, tôm - lúa…) đáp ứng được các tiêu chuẩn của quốc tế để xuất khẩu.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, ngành tôm Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển bằng việc phân tích các yếu tố như thị trường, đầu tư, công nghệ và sản lượng mà ngành này đã mang về cho lĩnh vực nông nghiệp thời gian qua. Chính vì vậy, mục tiêu đạt 10 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu của tôm đến năm 2030 mà Bộ NN&PTNT đề ra là khá khiêm tốn; theo đó, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người nuôi cùng nỗ lực, hỗ trợ nhau để phát huy tiềm năng, lợi thế của con tôm. 

Cùng đó, Thủ tướng đã đưa ra tầm nhìn, quan điểm và chiến lược cho phát triển ngành tôm Việt Nam, phấn đấu trở thành công xưởng chế tạo tôm của thế giới. Chìa khóa của vấn đề này chính là khoa học công nghệ điện toán đám mây, thực hiện quy hoạch phù hợp; chủ động về con giống, thức ăn, nguyên liệu đầu vào để giảm giá thành sản xuất, giảm chi phí trung gian, tăng lợi nhuận cho người nuôi. Mặt khác, cũng đưa ra những phân tích về lợi thế của từng loại tôm chính (tôm sú, tôm thẻ chân trắng, tôm càng xanh); xây dựng thương hiệu cho sản phẩm tôm; đa dạng hóa thị trường.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhận định: Ngành nông nghiệp nói chung, trong đó có thủy sản đang chịu tác động rất lớn từ biến đổi khí hậu. Vì vậy, cần lựa chọn mặt hàng có lợi thế và thích ứng với tình hình hiện nay; trong đó, con tôm là đối tượng được xác định hàng đầu. Bộ sẽ tổng hợp những kiến nghị của các đơn vị, địa phương, doanh nghiệp, hiệp hội và người nuôi tại Hội nghị lần này để trình Chính phủ nhằm tháo gỡ vướng mắc, gia tăng thu nhập cho người sản xuất.