Khai thác rệp: Khai thác tiềm năng của bột côn trùng trong nuôi trồng thủy sản

Các nhà đầu tư, nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi xem ruồi lính đen là thành phần thay thế bột cá hợp pháp

Bột côn trùng làm từ ấu trùng ruồi lính đen cho thấy đây là một thành phần thay thế bột cá đầy hứa hẹn đối với thức ăn chăn nuôi thủy sản. Ảnh minh họa của Entofood được chụp bởi Cheryl Hoffman.

Cuộc chạy đua tìm kiếm một giải pháp khả thi dành cho ngành nuôi trồng thủy sản phụ thuộc vào thức ăn cho cá. Nhu cầu ngày càng tăng đối với nguồn tài nguyên hữu hạn này có nghĩa là thời của bột cá và dầu cá giá rẻ đã qua lâu rồi.

Rất nhiều ứng cử viên đang chạy nước rút để hướng tới một giải pháp. Đậu nành đang có sự ủng hộ rộng rãi. Một số người khác cho rằng thành phần thay thế hứa hẹn nhất là vi tảo, rong biển hay vi khuẩn hoặc một số hợp chất chưa được phát triển. Nhưng một số người trong ngành đang đặt cược lớn vào những con rệp và họ có lý do chính đáng để đặt hy vọng.

“Chúng tôi đã theo dõi tất cả các công ty côn trùng trên hành tinh và chúng tôi thực sự rất phấn khởi,” ông Amy Novogratz - đối tác quản lý của AquaSpark (một quỹ đầu tư “có sức ảnh hưởng” tại Hà Lan đang tìm kiếm những hoạt động kinh doanh có lợi ích về mặt kinh tế, môi trường và xã hội) cho biết.

Các công ty như Enterra, Entofood, AgriProtein, Ynsect và EnviroFlight đang hy vọng trở thành đơn vị đầu tiên chắp cánh cho ý tưởng này. Dế, mọt, sâu bọ và sâu bột đều đang được nhắm tới nhưng hầu hết mọi cặp mắt đều tập trung vào những lợi ích của ruồi lính đen.

“Ruồi lính đen là câu trả lời,” giám đốc điều hành của Entofood - ông Franck Ducharne cho biết. “Chúng lớn rất nhanh. Thời gian từ lúc nở cho đến lúc thu hoạch chỉ từ 10 đến 12 ngày.”

Tuy các từ “con ruồi” và “con giòi” có thể mang yếu tố không sạch sẽ đối với những người tiêu dùng, nhưng những côn trùng này không nên bị nhầm lẫn với những con ruồi nhà thông thường. Ruồi lính đen không cắn, chích hay truyền bệnh. Chúng có hàm lượng protein cao, có thành phần axit amin mạnh và dễ tiêu hóa. Novogratz không hề là lo lắng về phản ứng trên thị trường.

“Chúng tôi nghĩ rằng nó sẽ là một thông điệp dễ hiểu dành cho những người thích cho cá ăn thức ăn tự nhiên chứ người tiêu dùng không muốn nhận một tấn thông tin,” Novogratz nói.

Cho đến nay, các thử nghiệm trên cá hồi, cá đuôi vàng, cá bơn, cá rô vàng và các loài khác đã cho thấy kết quả đầy hứa hẹn. Rick Barrows là một nhà dinh dưỡng nghiên cứu trực thuộc Dịch vụ Nghiên cứu Nông nghiệp của Sở nghiên cứu nông nghiệp Hoa Kỳ đã thử nghiệm bột ruồi lính đen trong chế độ ăn của cá hồi cầu vồng.

“Chúng tôi vừa kết thúc giai đoạn tăng trưởng của nghiên cứu nuôi dưỡng bằng bột [ruồi lính đen] mà không có bột cá. Và cá hồi phát triển nhanh như nhóm đối chứng được cho ăn bột cá,” ông Barrow nói. “Có một thứ gì đó ở trong những con ruồi lính đen mà lại rất ngon miệng làm cho cá hồi rất thèm ăn chúng.”

Sử dụng chất thải thực phẩm

Ấu trùng ruồi lính đen được sấy khô và sử dụng làm nguyên liệu thức ăn. Các nhà sản xuất tự tin rằng họ có thể vượt qua mọi sự do dự trên thị trường về việc sử dụng giòi trong thức ăn cho cá. Ảnh của Cheryl Hoffman, minh họa của Entofood.

Hiện nay, các nhà sản xuất cá chủ yếu dựa vào bột cá và bột đậu nành để đáp ứng nhu cầu thức ăn. Đậu nành đã làm giảm áp lực lên nguồn thức ăn thô xanh cho cá, nhưng sản xuất đậu nành đòi hỏi nhiều đất đai và hầu hết đậu nành được trồng ở Hoa Kỳ, Brazil, Argentina, Trung Quốc và Ấn Độ. Phần còn lại của thế giới bao gồm các quốc gia có ngành nuôi trồng thủy sản phát triển mạnh như Việt Nam, Bangladesh, Indonesia và Na Uy đều phụ thuộc vào đậu nành nhập khẩu.

Đối với những người đang tìm kiếm một giải pháp để lại dấu vết sinh thái nhẹ nhàng hơn thì hóa ra ruồi lính đen không chỉ là nguồn protein tiềm năng dành cho cá. Chúng là nguồn thành phần đầy hứa hẹn có thể được sử dụng để giúp chuyển đổi 1,3 tỷ tấn chất thải thực phẩm được tạo ra mỗi năm - một vấn đề làm gia tăng gánh nặng trên toàn cầu. Chất thải ruồi lính đen (được sản xuất sau khi nghiền nát tất cả những mảnh vụn thức ăn đó) có giá trị như phân trộn, một tùy chọn khác trong cột giá trị của nó.

Ducharne cho biết “mọi quốc gia trên thế giới đều có nhu cầu về protein và tạo ra chất thải thực phẩm.” Trong khi đó Entofood hiện có trụ sở tại Malaysia, Ducharne cho biết kế hoạch của họ là đưa công nghệ đến nơi đang diễn ra hoạt động sản xuất cá. “Chúng tôi có một nhiệm vụ rất quan trọng đó chính là tìm ra giải pháp bền vững để mang nó đến cho ngành công nghiệp.”

Nhưng hãy hỏi thăm xung quanh rồi bạn sẽ thấy có một vài trở ngại lớn mà ruồi lính đen vẫn phải giũ sạch. Hai trong số lớn nhất? Khả năng mở rộng và phê duyệt theo quy định.

Các nhà máy chúng tôi ghé thăm thì an toàn, sạch sẽ và có quy mô. Những mặt hạn chế ư? Nếu họ có thể mở rộng đủ nhanh. Các công ty lớn nhất tập trung vào ruồi lính đen đang sản xuất 5,000 tấn mỗi năm. Hầu hết không đạt hết công suất ngay cả khi trong khả năng. Khi bạn nói đến nhu cầu hàng trăm triệu tấn thì bạn cần phải đầu tư và hợp tác nhiều hơn nữa,” ông Novogratz cho biết.

“Từ năm đến sáu năm qua, chúng tôi đã tập trung vào sinh học của động vật,” Ducharne nói thêm. “Làm thế nào để nhân giống chúng và sản xuất một lượng lớn trứng.”

Ruồi lính đen sẽ không bao giờ dồi dào được như đậu nành (nguồn protein dồi dào nhất trên trái đất). Nhưng chúng tôi cần một thành phần thay thế chất lượng cao mà cục bộ.

Ông nói rằng đó là vấn đề tương tự đối với ngành chăn nuôi tôm khi nó còn ở giai đoạn sơ khai.

“Vấn đề chính sau đó là trại ươm giống. Người chăn nuôi tôm đã dựa vào hậu ấu trùng tự nhiên cho đến khi công nghệ được nắm vững,” ông nói. Vấn đề ở đây cũng giống như vậy. Bí quyết là phải đạt hiệu quả và hoạt động mạnh mẽ trong lĩnh vực sản xuất giống.

EnviroFlight có trụ sở tại Ohio có công nghệ để mở rộng quy mô và đang tập trung vào nhà máy thương mại lớn đầu tiên của mình, theo người sáng lập công ty - ông Glen Courtright.

“Chúng tôi đã phải phát minh lại bánh xe để mở rộng quy mô công nghệ và làm cho nó trở nên khả thi về mặt thương mại,” Courtright cho biết. “Có rất nhiều thử thách,” trong đó có một trận hỏa hoạn đã phá hủy phòng giao phối của công ty và gây mất điện trong thời gian nhiệt độ ở dưới 0 độ C giết chết phần lớn cá sinh sản (cá bố mẹ) của ông.

Vào tháng 2, công ty đã được Intrexon Corporation mua lại. Công ty này đã liên doanh với Darling Ingredients để được cung cấp sự hỗ trợ tài chính mà công ty cần.

EnviroFlight không phải là cơ sở duy nhất được trang bị đầy đủ sẵn sàng phát triển sản phẩm từ rệp. Theo ImpactAlpha thì nhà máy Enter Feed Corp của Canada sẽ có “khả năng biến đổi 36,000 tấn chất thải thực phẩm mỗi năm thành 2,500 tấn protein và dầu và 3,000 tấn phân hữu cơ.”

Tuy vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu của ngành thức ăn chăn nuôi toàn cầu trị giá 60 tỷ đô la nhưng đây là một khởi đầu đầy hứa hẹn.

Còn omega-3 thì sao?

Một trở ngại lớn hơn khả năng mở rộng có thể được phê duyệt theo quy định. Hiện tại, việc sử dụng bột côn trùng trong nuôi trồng thủy sản và thức ăn chăn nuôi vẫn chủ yếu bị cấm ở Hoa Kỳ và Châu Âu. (Vào tháng 10 năm 2015, Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu đã công bố bảng đánh giá rủi ro đầu tiên của côn trùng trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi.)

Tại Hoa Kỳ, Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) sẽ không phê duyệt cho một thuật ngữ khái quát mà không xác định như “bột côn trùng”. Mỗi sản phẩm có thành phần chính từ côn trùng sẽ phải được xem xét bởi các nhà quản lý riêng lẻ - một quy trình dài hạn và thường rất phức tạp. Ví dụ, một con sâu bột và một con ruồi lính đen có thể có mức độ protein khác nhau. Chúng có ăn những thứ mà có thể tích tụ độc tố mà có thể gây hại cho một số động vật không? Có phải chúng đang được cho ăn chất thải thực phẩm trước khi tiêu dùng, chất thải động vật hoặc chất thải sau tiêu dùng hay không? Đây là vấn đề then chốt.

“Những gì mà côn trùng tạo ra đều quan trọng. Rất nhiều công ty lập các kế hoạch để xử lý chất thải và hạ giá chất thải,” ông Richard Ten Eyck - thành viên của hội đồng quản trị thức ăn chăn nuôi Hoa Kỳ (AAFCO) cho biết. “FDA đang tìm kiếm nguyên liệu nâng cấp thức ăn, một thứ gì đó ổn để nuôi vật nuôi. Nhưng họ không thực sự hoạt động tích cực trên những thứ khác có thể chứa thuốc trừ sâu, kim loại nặng hoặc những thứ có thể tích lũy sinh học.”

Thành phần gần nhất để có được sự chấp thuận theo quy định là ấu trùng ruồi lính đen khô.

“Một trong số đó đã sẵn sàng cho một cuộc bỏ phiếu của hiệp hội vào tháng 8 và một khi hiệp hội chấp nhận chúng (nếu họ làm như vậy) thì sẽ ổn khi đưa chúng vào thức ăn chăn nuôi bằng cách sử dụng định nghĩa [đã được phê duyệt],” Ten Eyck cho biết.

Courtright bổ sung thêm rằng điều quan trọng cần nhớ là ruồi lính đen không phải là một viên đạn bạc mà nó là một thành phần.

“Nó là một thành phần mà là một phần của một khẩu phần cân bằng tổng thể,” ông nói.

Thu hoạch ruồi lính đen quá muộn và chất ki-tin được tìm thấy trong bộ xương ngoài của côn trùng, có thể chứa nitơ mà không dễ tiêu hóa. Và tuy những con ruồi chứa nhiều chất dinh dưỡng mà loài cá ăn thịt cần, nhưng chúng không có chứa hàm lượng axit béo omega-3 có chứa trong bột cá và dầu cá.

“Bạn có thể tăng hàm lượng omega-3 trong ấu trùng ruồi lính đen nếu bạn cho chúng ăn thức ăn cho vật nuôi có chứa omega-3. Liệu rằng chúng có mang lại lợi nhuận hoặc không phụ thuộc vào chất nền mà chúng ta sử dụng hay không – ví dụ như hải sản cắt nhỏ,” Courtright cho biết.

Barrow không bị thuyết phục rằng việc thiếu omega-3 tự nhiên là một vấn đề.

“Chúng tôi có thể thay thế bột cá bằng các thành phần protein khác. Những gì chúng tôi đang tìm kiếm là protein tốt và các thành phần lipid tốt,” ông nói. “Tuy ruồi lính đen sẽ không bao giờ dồi dào được như đậu nành (nguồn protein dồi dào nhất trên trái đất), nhưng chúng tôi cần một thành phần thay thế chất lượng cao mà cục bộ. Thành phần đó chắc chắn đầy hứa hẹn.”