Nên Chủ Động Nguồn Thức Ăn Nuôi Dông

Xưa nay, bất cứ nuôi một con vật gì, nếu giá con giống có đắt, phí tổn dành cho khoản làm chuồng trại có nhiều, chủ nuôi thường không mấy ngại, mà chỉ ngại khoản chạy thức ăn để nuôi con vật đó.

Bởi vì giá con giống có đắt thi sau nầy các lứa con nóị sinh ra cũng bán được giá cao, giúp mình thu nhanh được đồng vốn. Còn chuồng trại làm có tốn kém nhiều tiền thì cũng không mất mát vào đâu, vì cũng nhờ đóị mình mới chăn nuôi kiếm ra đồng lời được. Hơn nữa, chuồng trại chỉ một lần làm nhưiig sử dụng được nhiều! năm, thiệt vào đâu mà ngại! Duy chỉ có khâu phải lo cái ăn hàng ngày cho vật nuôi mới là điều khiến cho đa số người chăn nuôi phải đắn đo, lo nghĩ!

Xem ra, họ lo lắng như vậy cũng không hẳn đã là thừa.

Nếu thức ăn nuôi con vật đó rẻ tiền lại không khan hiếm thì không nói làm gì. Ngược lại, nếu thức ăn vừa đắt, vừa hiếm, tháng có tháng không, hoặc phải mua nơi xa, vận chuyển khó khăn, tốn kém thi., ai dại gì lại dốc vốn vào đầu tư?

Ở đây, may một điều là thức ăn nuôi Dông vừa rẻ, vừa nhiều, quanh năm lúc nào cũng sẵn.

Nuôi Dông nếu chỉ nuôi một vài trăm con để làm cảnh cho vui thì khâu chạy thức ăn không đáng lo, có thể nói là... quơ quào ở đâu cũng được, vì Dông ăn rất ít Nhưng, nếu nuôi để kinh doanh với số lượng nhiều hàng ngàn, hoặc bôn năm chục ngàn con trở lên thì việc lo cái ăn hằng ngày cho chúng... không lo không được!

Nuôi Dông với số lượng lớn như vậy ai cũng phải lo chủ động nguồn thức ăn ngay từ đầu, chứ không thể dễ dãi để sự việc tới đâu hay đó được!

Như trên chúng tôi đã nói đến, thức ăn của Dông vừa rẻ tiền, vừa dễ kiếm, tỉnh thành nào ở nước ta cũng có quanh năm, đừng nói chi là ở nông thôn, nguồn lương thực nuôi Dông lại càng phong phú do sản lượng rau củ quả quá nhiều...

Người nuôi Dông ở vùng thành thị thì... dựa vào các chợ lớn nhỏ. Còn ở nông thôn do có đất đai rộng rãi ta có thể tự trồng rau cải, củ quả để nuôi Dông, mà ngay cỏ đồng cũng là thức ăn Dông ưa thích...

Thức ăn xanh của Dông như ta đã biết rất đa dạng miễn là mềm mại, sạch sẽ, không sâu rầy, úng thúi là được.

Có nhiều cách để tạo nguồn thức ăn dồi dào nuôi Dông:

Đừng nói chi chợ búa ở vùng nông thôn, mà ngay tại các thành phố lớn nhỏ ở nước ta, các chợ cũng có nhiềul loại rau cải, củ quả hạng phế phẩm., dành cho người nuôi Dông. Đó là điều ít người ngờ tới. Nhiều khi “mặt hàng” này ở chợ thành phố lại còn nhiều hơn gấp nhiềul lần ở các chợ nông thôn, vì vậy mới có câu thành ngữ “Ế chợ đắt đồng”. Xưa nay, nông thôn là nơi tạo ra nhiềuỉ mặt hàng nông sản, nhưng thị trường lớn ở nông thôn lại là thành thị nên những sản vật có xuất xứ từ đồng ruộng đều chở gần hết về vùng thành thị cả. Tất nhiên, trong đó có cả mặt hàng rau củ quả...

Chợ ở thành phố tuy có những gian hàng sang trọngị bày bán những thứ quí giá đắt tiền, nhưng chợ nào cũng chừa ra một khu riêng biệt để bày bán các mặt hàng nông sản như các loại rau cải, củ quả gần như không thiếu thức gì.

Lượng hàng nông sản này hằng ngày được chở đến từ các nương rẫy, vườn tược ở các vùng ngoại thành và các tỉnh xa đến.

Do phải vận chuyển đường xa, có khi phải mất nhiều Ịigày đi đường nên dù có được bảo quản kỹ cách mấy cũng không tránh được có một số bị hư hao, úng giập. Lý do nữa cũng do đi đường xa bị dằn xóc, rồi bốc vác lên xe xuống vựa nhiều lần nên mới bị hư hao, vì điều này đã được giới con buôn dự trù trước.

Chúng ta cũng biết, rau cải là thứ... sáng tươi chiều héo; trái cây khi chín để lâu ngày cũng dễ bị úng thúi. Các loại củ quả nói chung đều là vậy cả nên việc hư hao là việc đương nhiên... Thứ hàng phế phẩm nầy đem bán giữa chợ đâu có ai mua, nên các vựa, các chợ phải đổ bỏ....

Rau củ quả đã hư giập, úng thúi thì người không thể dùng, nhưng nếu đem về chịu khó cắt tỉa, gọt bỏ các phần hư thúi, giập nát rồi giữ lại phần còn tươi tốt, sau đó đem rửa sạch nhiều lần, trước khi dùng làm thức ăn nuôi Dông thì còn gì lợi bằng:

Nếu ở gần các chợ đầu mối nông sản thì loại rau củ quả phế phẩm nầy lại quá nhiều, tha hồ cho ta hằng ngày đến đó thu gom nhặt nhạnh... Mà nếu có mua cũng chỉ với giá... rẻ như bèo, gần như cho không. Nên liên hệ trước với các vựa và các gian hàng nầy để họ ưu tiên dành riêng cho mình.

Nhiều người chăn nuôi gia súc, gia cầm ở khu vực nộịB thành đã biết tận dụng đến nguồn thức ăn phế phẩm nầy.

Nước ta là nước chuyên về nông nghiệp nên thường địa phương nào cũng có một số mặt hàng nông sảnl riêng, như có nơi chuyên trồng rau cải, có vùng chuyên! canh bầu bí, mướp, dưa leo.. Nông sản của địa phương! sản xuất bao giờ bán ra tại chỗ cũng có giá rẻ hơn, so với cùng mặt hàng nầy mua từ nơi khác.

Đó là nói đến hàng thương phẩm. Còn hàng phế phẩm như củ quả bị đèo dẹt, hư giập thì dù có bán chắc cũng với giá rẻ mạt, chẳng khác gì cho không. Điều lợi đáng nói đến nữa là hàng mua tại địa phương gần như khỏi tốn kém đến chi phí vận chuyển, vì gần nhà, gần khu vực chăn nuôi.

Ở vùng nương rẫy nông dân cũng trồng đậu xanh, đậu phộng, đậu nành. Sau mùa thu hoạch xong, thân vàỊ lá các loại đậu nây do có hàm lượng protein khá cao nên cho Dông ăn rất tốt.

Dông rất thích ăn các thứ cỏ lá, miễn là cỏ lá đó tươi xanh, mềm mại. cỏ đồng tức thứ cỏ tự nhiên khắp nước ta gần như đâu đâu cũng có, không ít thì nhiều.

Dọc theo các tỉnh thuộc duyên hải miền Trung, và miền Đông Nam Bộ, nơi loài Dông sinh sống, gần như nơi đâu cũng có nhữĩig cánh dồng cỏ hoang hóa tự nhiên rộng rãi bao la, thích hợp cho việc chăn thả hằng đàn trâu bò, dê cừu...

Cỏ tự nhiên gồm có cỏ hòa thảo và cỏ họ đậu, mọc nhiều trên các bờ ruộng, trong các nương rẫy, trong vườn nhà, vườn cây ăn trái, và có cả trong công viên... cỏ tự nhiên thường đa dạng, mỗi loại mọc riêng từng vùng, nhitag nhiều nơi chúng cũng mọc lẫn lộn với nhau, như cỏ gà, cỏ chỉ, cỏ mật, cỏ nhung, cỏ ống, cỏ lá tre, cỏ họ đậu.. Ta cứ thu cắt về để nuôi Dông, miễn là thứ cỏ đó có thân lá mềm mại là được.

Dông còn thích ăn các thứ lá cây như lá rau lang, rau muống, lá so đũa, cải ngọt, lá vông, lá chuối và lá các cây họ đậu như đậu xanh, đậu phộng, đậu nành, đậu ma..

Vào mùa mưa, các loại cỏ tự nhiên rất tươi non, mềm mại nên Dông rất thích ăn. Vì vậy, vào mùa này ta nên tận dụng nguồn thức ăn vô tận do trời ban tặng nầy để nuôi Dông. Với nguồn lợi nầy ta chỉ tốn công thu cắt rồịl chở về, chứ không phải bỏ tiền mua.

Có điều nên thu cắt cỏ đồng ở những nơi mà ta biết chắc là không bị nhiễm thuốc bảo vệ thực vật hay có hóa chất độc hại khác. Tốt nhất là nên tránh xa cái nương rẫy trồng tỉa hoa màu và các khu công nghiêp nhà máy... những nơi nào dù cỏ có nhiều, có tốt hơn những nơi khác cũng không nên cắt.

Cỏ đồng cắt về, trước khi bỏ vào chuồng cho Dông ăn ta cần phải rửa sạch để loại bỏ hết đất cát, các chất đôj hại và các tạp chất, nếu có.

Nếu sẵn đất đai rộng rãi, hoặc tận dụng những miếng đất “đầu thừa đuôi thẹo” trong vườn nhà không thể trồng cây gì khác sinh lợi, để trồng một số loại rau củ quả này đó mà Dông thích ăn để tạo nguồn thức ăn nuôi chúng.

Như thế đất nào cao ráo thì ta trồng rau lang, cải ngọt, cải củ hoặc làm giàn trồng bầu bí, dưa leo... Nơi nào đất trũng sâu thì trồng rau muống...

Như quí vị dã biết, loài Dông rất thích ăn lá và đọt rau lang. Rau lang rất dễ trồng, trồng bằng hom va không mấy kén đất. Nếu chỉ cần thu hoạch lá và ngọij thì ta giâm hom xuống đất, có bón sẵn ít phân chuông thì độ hơn tháng sau đã cho kết quả. Trừ trường hợ trồng lấy củ thì phải trồng trên vồng (luống) đất cao; vào mùa khô phải tưới nước thì khoảng ba tháng sau dã đến kỳ thu hoạch củ.

Củ khoai lang có chứa nhiều đường và tinh bột, có nguồn năng lượng khá cao nên cũng cần bổ sung vào khẩu phần ăn của Dông. Có điều khi cho ăn, ta phải bằm xắt nhỏ củ khoai lang ra thành từng miếng nhỏ cho Dông dễ ăn.

Dông cũng thích ăn rau muống. Rau muống cũng rất dễ trồng và thu hoạch cũng mau như rau lang. Rau muống có thể trồng trên cạn (bằng hột). Rau muống tuy nghèo protein nhưng lại nhiều chất khoáng nên cũng cần cho Dông ăn với sô lượng nhiều.

Các loại quả như bầu, mướp, bí đỏ, bí đao, dưa leo trồng bằng hột giống, chịu phân chuồng. Khi cây lên cao chừng một mét thì phải làm giàn cho cây leo lên... và tùy giống, nhưng ít nhất cũng vài ba tháng sau khi gieo hột mới đến kỳ thu hoạch trái...

Các loại quả này bên ngoài có lớp vỏ dày và cứng nên cần phải gọt bỏ, phần ruột bên trong tuy mềm nhưng cũng nên xắt nhỏ mới cho Dông ăn được. Các thứ quả trên có chứa rất nhiều nước, chất bột đường, mùi vị thơm ngon lại có giá trị dinh dưỡng cao và là thức ăn thích khẩu của Dông.

Ngoài ra, các loại cỏ họ đậu như cây bình linh, đậu ma (mọc hoang), lá cây đậu nành, đậu xanh, dậu phộng đều có hàm lượng protein cao hơn cỏ đồng gấp vài ba lần, năng lượng và canxi cũng cao hơn nên thứ nào trồng được cho Dông ăn cũng rất tốt.

Khi nuôi Dông, không thể thiếu thức ăn có nguồn gốc động vật dành cho chúng. Thức ăn này so với rau cỏ củ quả thường có giá đắt hơn gấp cả mấy mươi lần, có khi gấp cả trăm lần. Do đó, nếu phải bỏ tiền ra mua thì sẽ nặng phần chi phí thức ăn, nên người nuôi Dông nào cũng ngán ngại. Mặc dầu mọi người đều biết rõ rằng khẩu phần ăn của Dông mà đầy đủ thức ăn có nguồn gốc dộng vật này thì chúng sẽ tăng trưởng nhanh, sống sởn sơ khỏe mạnh.

Chính vì giá mua thức ăn nầy quá đắt nên phần đông các chủ nuôi Dống chỉ cho Dông ăn... cầm chừng, như cách vài ba ngày hoặc cả tuần mới cho Dông ăn một lần mà thôi. Trong khi đó, đúng ra mỗi ngày đều cho Dông ăn đúng khẩu phần đã định là tốt.

Thứ côn trùng mà nhiều người thường cho Dông nuôi ăn hiện nay là trùn đất và dế.

Để có đủ nguồn thức ăn nầy nuôi Dông, cách tốt nhất là nuôi các giống côn trùng nầy.

Như quí vị đã biết, con Dông thích ăn nhiều loại côn trùng như trùn đất, dế, kiến, gián, cào cào, châu chấu, chuồn chuồn, bướm, và các thứ sâu bọ...

Trong đời sống hoang dã, Dông tìm kiếm được những côn trùng này ở các bờ bụi, ỏ các đám cỏ thưa thớt trên đường đi tìm cái ăn của chúng. Những loại côn trùng nầy tuy mùa nào cũng có nhưng không dễ bắt mà cũng không dễ nuôi. Riêng con trùn, con dế đã từng có người nuôi thành công, và nuôi rất dễ. Tóm lại, khi đã chủ động được nguồn thức ăn nuôi Dông đầy đủ, người nuôi Dông nào cũng cảm thấy được an tâm, như cất được khỏi vai mình một gánh nặng, và từ đó có thể yên tâm tăng bầy đàn theo ý muốn.