Gặp Vua gà Tiên Yên

Anh Lý Văn Diểng (bên phải) giới thiệu trại gà của Công ty Phúc Long với đồng chí Trần Đức Lương, nguyên Chủ tịch nước nhân chuyến thăm và làm việc với huyện Tiên Yên tháng 7-2014. (Ảnh: do Công ty CP Phát triển chăn nuôi và Nông lâm ngư nghiệp Phúc Long cung cấp)

Theo đuổi đam mê

Sáng 21-8, sau khi đợi anh Diểng cùng công nhân trong Công ty CP Phát triển chăn nuôi và Nông lâm ngư nghiệp Phúc Long tiến hành xuất bán 1.200 con gà giống đầu tiên bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo cho 3 hộ dân xã Phong Dụ, chúng tôi đã có dịp trò chuyện với anh về cơ duyên đến với việc hình thành và phát triển trại gà. “Đam mê chăn nuôi gà, vịt từ nhỏ, nhưng phải đến sau 2 lần thất hứa với một người thầy và một người bạn trong việc tìm giúp 300 con gà Tiên Yên giống, ý định thụ tinh nhân tạo cho giống gà quý này mới xuất hiện.

Cách đây một năm thôi, bạn bè, gia đình ai cũng bảo tôi khùng khi cứ suốt ngày chạy theo mấy con gà. Giờ nghĩ lại cũng thấy mình khùng thật, nhưng nếu không như vậy, thì chả có đam mê nào đi đến được thành công!” - Anh Diểng tâm sự.

Nhận thấy vẻ thắc mắc của tôi, anh Diểng giải thích: Mọi người bảo tôi khùng là vì ý tưởng không tồi nhưng lại không tưởng. Bởi lẽ, khác với trâu, lợn, bò, thậm chí là ngan, vịt, bộ phận giao cấu của chúng có thể nhìn thấy và dễ dàng tìm được. Thế nhưng, bộ phận giao cấu ở gà chỉ là một cái gai nhọn và lại không thò ra ngoài. Làm thế nào để kích thích con đực rồi lấy tinh trùng của nó đã trở thành mục đích lớn nhất của tôi trong suốt gần 3 năm trời (2010 - 2013).

Mang nỗi thắc mắc ấy, anh Diểng đã tìm đọc tất cả tài liệu trên mạng rồi lên Trung tâm nghiên cứu vịt Đại Xuyên (Hà Nội) xem họ thao tác trên con vịt và sang tận Trung Quốc để xem họ thao tác trên con ngan, với hy vọng có thể tìm ra điểm chung hoặc gợi mở ra phương thức mới.

Chỉ tiếc là những kiến thức đã học lại không thể về áp dụng được cho mấy con gà ở nhà vì bộ phận giao cấu giữa chúng khác nhau hoàn toàn. Không nản lòng, 3 năm đó, cứ có thời gian anh Diểng lại bắt con gà đực đè lên con gà mái để xem thử phản ứng của chúng, hoặc ngồi hàng tiếng đồng hồ theo dõi chúng trong vườn.

Sau một thời gian áp dụng, nhận thấy những cách trên đều không hiệu quả, anh Diểng tìm cách thực nghiệm trực tiếp trên con gà đực. “Đến giờ tôi vẫn nhớ như in ngày 18-6-2013, sau khi vuốt nhiều lần phần dưới lưng gà và vô tình chạm được đúng dây thần kinh sinh sản của chúng, con gà đực đã có phản ứng hưng phấn y hệt như đang làm nhiệm vụ với con gà mái. Nhà báo muốn “mục sở thị” thì cùng tôi xuống khu nhà sinh sản”. Nói rồi, anh Diểng nhanh chóng đứng dậy dẫn đường.

Công nhân trang trại đang tiến hành các thao tác kỹ thuật để thụ tinh nhân tạo cho gà.

Nghe anh Diểng kể về phương pháp lấy tinh gà đã khiến chúng tôi vô cùng tò mò, đến lúc quan sát thực tế mới nhận thấy, công việc thụ tinh nhân tạo khá thú vị. Anh công nhân của trại tên Thọ phụ trách nắm con gà trống và vuốt rất thiện nghệ phần dưới lưng gà để chạm đúng vào dây thần kinh sinh sản, sau đó lượng tinh trùng màu trắng đục được phun ra chén thuỷ tinh mà chị Thuỷ đã đứng sẵn bên cạnh để hứng.

Phần tinh trùng này sẽ được pha loãng và dùng ống hút có đầu để bơm vào lỗ huyệt của con gà mái. Các thao tác trên được thực hiện chỉ chưa đầy 1 phút nhưng cho kết quả rất tốt so với áp dụng phương pháp phối giống tự nhiên như: Tỷ lệ có phôi đạt 81,3%; tỷ lệ ấp nở trên trứng có phôi đạt 88,5%; tỷ lệ gà sống đến 21 ngày tuổi đạt trên 94%. Điều đặc biệt hơn cả mà theo anh Thọ tiết lộ, một gà đực có thể phục vụ cho 70 - 80 chị gà mái, trong khi tỷ lệ này ở phương pháp truyền thống là 9. Điều đó có nghĩa là chỉ cần 20 - 30 con gà đực nhưng vẫn bảo đảm có đủ phôi cho hàng nghìn con gà mái.

Nuôi gà ta bằng công nghệ tây

Tìm được điểm mấu chốt nhất trong hành trình thụ tinh nhân tạo cho gà, tháng 7 - 2013 anh Diểng quyết định thành lập Công ty CP Phát triển chăn nuôi và Nông, lâm, ngư nghiệp Phúc Long. Theo đó Công ty sẽ vừa cung cấp gà giống, gà thương phẩm, vừa hỗ trợ tư vấn kỹ thuật chăn nuôi, cung cấp thức ăn và thuốc phòng bệnh cho gà.

Không chỉ được đầu tư quy mô, một trong những điều ấn tượng khác với chúng tôi ở trại gà là sự sạch sẽ và thoáng mát. Trong khuôn viên rộng 5ha, các khu nhà sinh sản, nhà nuôi gà hậu bị, nhà úm gà, khu ấp trứng đều được thiết kế riêng biệt. Một tuần 2 lần toàn bộ khu chuồng trại sẽ được công nhân tiến hành vệ sinh chuồng trại. Riêng khu vực ấp trứng đều được thực hiện bằng máy móc hiện đại.

Chính vì thế nên trại gà rộng lớn nhưng chưa đầy 10 cán bộ, công nhân. Một điều thú vị nữa mà chúng tôi quan sát được ở trại gà là tại khu vực chuồng gà hậu bị và nhà sinh sản, gà được cho nghe nhạc nhẹ, công nhân mặc quần áo tất cả các loại màu để gà làm quen với các màu sắc.

Ngoài ra thì hai bên trang trại đều được che kín bằng vải nhựa, một đầu có nước giếng khoan mát lạnh chảy từ từ qua những lớp ngói xếp khít vào nhau. Đầu kia của trại là 4 cái quạt lớn chạy bằng mô tơ điện. Thế nên nhiệt độ ngoài trời 35 độ C nhưng đứng giữa trại gà cũng không hề có cảm giác nóng nực. Điều đặc biệt nữa là gà ở đây gần như vô nhiễm với bệnh tật.

Chị Sái Thị Lâm (thôn Bản Cải, xã Phong Dụ, huyện Tiên Yên), một trong 3 hộ dân đầu tiên mua gà giống Tiên Yên được thụ tinh bằng phương pháp nhân tạo.

Lý giải kỹ hơn về điều này, kỹ sư Hoàng Thị Dung, Phòng NN&PTNT huyện Tiên Yên cho biết: Không chỉ đảm bảo các quy trình trong vệ sinh chuồng trại, sau khi tiến hành thụ tinh nhân tạo, trứng gà đẻ ra sẽ được phun khử trùng, cho vào máy ấp trứng, máy nở. Đặc biệt, ngay khi gà được 1 ngày tuổi, Công ty sẽ tiến hành tiêm vắc xin phòng bệnh và đến 21 ngày tuổi, trước khi xuất bán, gà con sẽ được tiêm đủ 6 loại vắc xin.

Vừa bắt gà vào lồng, chị Sái Thị Lâm (thôn Bản Cải, xã Phong Dụ, huyện Tiên Yên), một trong 3 hộ dân đầu tiên mua giống gà Tiên Yên bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo vừa hồ hởi cho biết: Mọi năm gia đình nuôi nhiều nhất cũng chỉ được khoảng 1.000 gà thương phẩm, thế nhưng số lượng gà Tiên Yên mang đặc trưng có lông đầu, râu hàm không lớn, tỷ lệ mắc các loại dịch bệnh lại cao.

Đăng ký tham gia dự án, chúng tôi không chỉ được cung cấp gà giống bảo đảm chất lượng mà Công ty còn cam kết sẽ theo dõi, tư vấn miễn phí quy trình, kỹ thuật chăn nuôi, phòng bệnh cho con gà từ lúc xuất bán 21 ngày tuổi cho đến khi gà thương phẩm xuất chuồng. Người chăn nuôi cũng chỉ mong được vậy là yên tâm mở rộng quy mô sản xuất rồi cô ạ!.

Nhìn 1.200 con gà giống cứng cáp, khoẻ mạnh được xuất bán chỉ chưa đầy 1 tiếng đồng hồ, trong khi danh sách đăng ký mua đã lên tới 10.000 con, tin tưởng rằng, chỉ một thời gian ngắn nữa thôi, việc đáp ứng đủ nhu cầu gà Tiên Yên cho thị trường không còn là một bài toán khó giải nữa.

Sau khi phương pháp thụ tinh nhân tạo của anh Diểng thử nghiệm thành công và cho kết quả khả quan, năm 2014, Sở Khoa học - Công nghệ cùng với huyện Tiên Yên đã tin tưởng giao cho Công ty CP Phát triển chăn nuôi và Nông lâm ngư nghiệp Phúc Long triển khai Dự án “Ứng dụng công nghệ thụ tinh nhân tạo sản xuất giống gà Tiên Yên”.

Theo đó, đến hết tháng 5-2015, toàn bộ 1.000 con gà giống với trọng lượng trung bình 1,2kg/con (gồm 950 gà mái và 50 con gà trống), mang các đặc điểm đặc trưng của gà Tiên Yên như: 100% số gà trống được chọn có râu đầu hoặc lông hàm; gà mái có mào phát triển, đỏ tươi, mỏ gà chắc và ngắn... đã được Công ty chuẩn bị đầy đủ.

Toàn bộ số gà này đã được đeo thẻ và xử lý vắc xin phòng bệnh, thuần dưỡng để phục vụ công tác thụ tinh nhân tạo. Với 1.000 con gà sinh sản, hàng năm có thể cung cấp 75.000 gà giống bằng phương pháp nhân tạo.