Kinh Nghiệm Từ Các Chuyên Gia Đức

Đến từ một đất nước xa xôi nhưng các chuyên gia của Liên đoàn Hợp tác xã Cộng hòa Liên bang Đức (DGRV) có những hiểu biết sâu sắc về tình hình phát triển kinh tế tập thể của Việt Nam nói chung và Thái Nguyên nói riêng. Đặc biệt, họ đã chia sẻ những kinh nghiệm rất thiết thực về phát triển kinh tế tập thể, nhất là khu vực hợp tác xã (HTX) nông nghiệp.

- Cộng hòa Liên bang Đức nằm trong số các nước có phong trào HTX phát triển sớm và rất thành công. Quốc gia này hiện có hơn 7.000 HTX hoạt động trên nhiều lĩnh vực với khoảng 20 triệu thành viên.

- DGRV có chương trình hợp tác chiến lược và hỗ trợ toàn diện cho khu vực kinh tế HTX của Việt Nam. Từ năm 2003 đến nay, DGRV đã hỗ trợ, phối hợp tổ chức hơn 200 hội nghị, hội thảo, lớp đào tạo, tập huấn về nhiều nội dung liên quan đến phát triển HTX. Các chuyên gia của DGRV còn trực tiếp đến tư vấn, hỗ trợ hàng trăm HTX.

- Thái Nguyên là một trong số ít tỉnh được DGRV hỗ trợ toàn diện từ năm 2003, với nhiều nội dung hỗ trợ, tập huấn, đào tạo cho cán bộ Liên minh HTX tỉnh và các HTX thành viên.

Mới đây, trong chuyến công tác tại Việt Nam, 2 chuyên gia của DGRV gồm ông Christian Albrecht và Uwe Schoene cùng với ông Phạm Quang Vinh, Giám đốc Dự án hỗ trợ phát triển HTX của DGRV tại Việt Nam đã đến khảo sát tình hình phát triển kinh tế tập thể (KTTT) tại tỉnh ta.

Đồng thời chia sẻ, giới thiệu với các cán bộ ở đây nhiều kinh nghiệm về phát triển HTX, công tác triển khai hoạt động hỗ trợ lĩnh vực KTTT. Trước câu hỏi “yếu tố nào quyết định sự thành công và phát triển bền vững của các HTX?”, ông Christian Albrecht nhấn mạnh yếu tố con người.

Ban quản trị các HTX phải là những người có trình độ (thông qua tự học hỏi thường xuyên và được đào tạo, tập huấn), có tinh thần trách nhiệm cao, năng động, nhạy bén và nhiệt tình vì việc chung; thường xuyên tiếp xúc và lắng nghe ý kiến của các thành viên; xây dựng được kế hoạch, chiến lược phát triển HTX một cách bài bản, đồng thời quan tâm đến việc đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ kế cận…

Ngoài ra, các thành viên HTX cần phải thể hiện tinh thần, ý thức tập thể, đóng góp cho sự phát triển chung (như xây dựng, bảo vệ thương hiệu hoặc góp vốn), ngược lại họ sẽ nhận được quyền lợi ngày một lớn từ sự thành công của HTX.

Sau khi nghe lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh thông tin về tình hình phát triển KTTT trên địa bàn, nhấn mạnh một số tồn tại, yếu kém của các HTX, nhất là HTX nông nghiệp, các chuyên gia cho rằng đó là điều dễ hiểu, bởi khu vực KTTT của Cộng hòa Liên bang Đức trước khi phát triển mạnh mẽ như ngày nay cũng có giai đoạn trì trệ, khủng hoảng vì nhiều nguyên nhân khác nhau.

Theo ông Uwe Schoene thì với tình hình phát triển KTTT ở Việt Nam hiện nay, các cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước đối với lĩnh vực này là cần thiết.

Nhưng các đơn vị KTTT nên hiểu rằng sự hỗ trợ đó không thể là vô hạn, vì vậy cần phát huy nội lực để vươn lên, tránh tâm lý trông chờ, ỷ lại. Ở Đức, Nhà nước không hỗ trợ cho các HTX mà hỗ trợ theo ngành, HTX hoạt động trong lĩnh vực nào sẽ nhận được hỗ trợ theo ngành đó. HTX cạnh tranh bình đẳng với các thành phần kinh tế khác. Mỗi HTX cần xác định mục đích rõ ràng, các thành viên HTX cũng vậy.

Nói về việc đánh giá hoạt động của HTX, các chuyên gia cho biết, ở Đức một HTX được coi là hoạt động hiệu quả phải mang lại lợi ích thiết thực cho thành viên thông qua các dịch vụ ưu đãi (về tín dụng, giá bán, chia lợi nhuận…).

Đó là mục tiêu hàng đầu cũng là điểm khác biệt căn bản giữa HTX và doanh nghiệp. HTX phải cho các thành viên thấy rằng họ luôn được bảo vệ, nhận được lợi ích thiết thực khi tham gia. Tiêu chí tiếp theo là HTX phải có lợi nhuận, vì như vậy mới duy trì hoạt động tốt và có thể giúp đỡ cho các thành viên.

Ngoài ra, hoạt động của ban quản trị HTX luôn phải minh bạch, phát huy được tính dân chủ trong nội bộ. Nhận xét về tình hình phát triển KTTT của Việt Nam nói chung và Thái Nguyên nói riêng, ông Uwe Schoene cho rằng, tuy trong bối cảnh khó khăn nhưng vẫn có không ít HTX hoạt động thực sự hiệu quả, là những mô hình điển hình rất cần nhân rộng.

Tham quan HTX chè Tân Hương (xã Phúc Xuân, T.P Thái Nguyên), các chuyên gia của DGRV bày tỏ sự tâm đắc đối với mô hình này. Dù quy mô còn nhỏ nhưng hoạt động của HTX đã đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho xã viên (phối hợp tổ chức nhiều lớp tập huấn cho xã viên, xây dựng thương hiệu, bao tiêu sản phẩm chè…).

HTX là đơn vị đầu tiên trong cả nước được cấp chứng nhận Tiêu chuẩn Quốc tế UTZ Certifed cho sản phẩm chè. Đây không phải là lần đầu tiên ông Christian Albrecht đến Thái Nguyên và tham quan HTX chè Tân Hương (ông hiện là Giám đốc DGRV khu vực Đông Nam Á, thường đến Thái Nguyên khoảng 4 lần mỗi năm).

Theo ông Christian Albrecht và ông Phạm Quang Vinh thì HTX chè Tân Hương có được thành quả như hiện nay là do có một ban quản trị năng động và hết mình vì việc chung, HTX đã chọn được hướng đi đúng đồng thời luôn nỗ lực vì quyền lợi của xã viên. Các HTX nông nghiệp như mô hình HTX chè Tân Hương có nhiều triển vọng phát triển vì hiện phần lớn dân số Việt Nam sống tại khu vực nông thôn và làm nông nghiệp…

Rời Thái Nguyên với những ấn tượng tốt đẹp, các chuyên gia của DGRV tỏ ra lạc quan về tương lai phát triển khu vực KTTT của tỉnh, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động hỗ trợ trong khuôn khổ hợp tác.

Ông Lê Huy Nhỡn, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh bày tỏ: Những kinh nghiệm mà các chuyên gia của DGRV chia sẻ rất thiết thực và ý nghĩa với Liên minh cũng như khu vực KTTT. Chúng tôi cảm kích và cảm ơn các chuyên gia đến từ nước Đức, mong muốn tiếp tục được hợp tác với DGRV, học hỏi kinh nghiệm thành công của các HTX Cộng hòa Liên bang Đức.