Lưu ý sử dụng thuốc, hóa chất trong thủy sản

Hỏi: Các loại hóa chất thường sử dụng trong NTTS và công dụng? (Trần Duy Đức, xã Đức Hợp, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên)

Trả lời:

Vôi là tác nhân chính dùng xử lý đất và nước ao nuôi cũng được xem như chất diệt tạp và khử trùng trước khi thả giống, ngoài ra còn có tác dụng giảm độ chua (axit) trong đất, tăng kiềm, hòa tan các chất hữu cơ, kích thích tảo phát triển.

Chlorine có 2 dạng là Calci hypochloride và Natri hypochloride là hợp chất ôxy hóa mạnh, có tính độc với tất cả các sinh vật dùng khử trùng nước, ao nuôi, bể ương dụng cụ. Chlorine có thể diệt tất cả các vi khuẩn, virus, tảo, phiêu sinh động vật trong nước. Với hàm lượng Chlorine 60%, có thể dùng từ 50 – 100 ppm để khử trùng đáy ao và 20 – 30 ppm để khử trùng nước ao. Trong ao có tôm thì hàm lượng dùng từ 0,08 – 0,1 ppm.

Formaldehyde (Formalin, Formol) sử dụng như chất khử trùng trong trại giống và ngoài ao nuôi, diệt nấm, vi khuẩn, ngoại ký sinh trùng trên tôm, cá. Lượng dùng từ 10 – 25 ppm khi bệnh bùng nổ nhưng phải có sẵn nước để thay để tăng cường ôxy trong ao. Khi sử dụng trong ao nuôi thì ngưng cho tôm cá ăn và sau 24 giờ phải thay nước. Trong trại giống có thể dùng từ 200 – 300 ppm từ 30 giây đến 1 phút để phòng bệnh MBV trên ấu trùng tôm sú.

Benzalkonium Chlorine (BKC) cũng là chất độc đối với vi khuẩn, virus, nấm… hiệu quả nhanh hơn Formaldehyde. Liều dùng khi cải tạo ao 3 – 5 ppm ở mực nước 10 – 30 cm và để kiểm soát mầm bệnh từ 0,3 -1 ppm ở mực nước 1m.

Iodine cũng tương tự như Chlorine là chất ôxy hóa mạnh để diệt sinh vật, virus. Thuốc tím (KMnO4) là chất có khả năng ôxy hóa chất hữu cơ, vô cơ và diệt khuẩn được sử dụng với nồng độ 1 – 2 ppm có tác dụng tăng hàm lượng ôxy hòa tan, giảm chất hữu cơ trong ao.

Rotenone, Saponin được chiết từ rễ dây thuốc cá (Rotenone) và có nhiều trong bã hạt trà (Saponin) là chất độc với cá nhưng không với loài giáp xác. Được dùng để diệt cá tạp trong ao tôm hoặc ức chế hô hấp của cá, ngoài ra còn có thể xử lý bệnh mảng bám trên tôm.

Hỏi: Các phương pháp sử dụng thuốc, hóa chất trong NTTS? (Phan Thanh Bình, xã Hoằng Phụ, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa)

Trả lời:

Hiện nay có 4 phương pháp sử dụng thuốc để áp dụng trong NTTS, cụ thể:

Phương pháp tắm: Dùng thuốc với nồng độ tương đối cao cho động vật thủy sản theo thời gian quy định (tương ứng với nồng độ thuốc cho phép). Lưu ý rằng cách này chỉ áp dụng trong các trại giống hoặc môi trường nuôi có diện tích nhỏ.

Phương pháp ngâm: Thuốc được sử dụng với nồng độ thấp và thời gian kéo dài, áp dụng cho các đầm ao có diện tích lớn. Để giảm lượng hóa chất sử dụng cần hạ thấp mực nước trong ao nuôi, đồng thời phải chuẩn bị một lượng nước sạch để chủ động cấp vào ao đề phòng khi có sự cố xảy ra.

Phương pháp uống: Dùng thuốc hoặc các chế phẩm trộn vào thức ăn, cách này thường kém hiệu quả đối với một số bệnh vì khi đối tượng nuôi bị bệnh khả năng hoạt động sẽ kém, đôi khi bỏ ăn nên hiệu quả không cao. Do vậy khi áp dụng cần bổ sung thêm dầu gan mực, dầu thực vật bao bên ngoài viên thức ăn để hạn chế thuốc, hóa chất bị mất đi do hòa tan trong môi trường nuôi.

Phương pháp tiêm: Dùng thuốc tiêm trực tiếp vào cơ thể động vật thủy sản, nhưng chỉ áp dụng cho loài quý hiếm hoặc đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao.