Ngăn Ngừa Việc Bán Cá Rô Phi Đơn Tính Giả

Từ xưa nghề nuôi cá thường gặp một số người bán cá con, đong đếm gian lận. Ngày nay khi chuyển sang kinh tế thị trường, việc sản xuất mua bán hàng giả đã và đang xuất hiện ở nhiều vùng.

Ngành nuôi thuỷ sản ngày nay đang phát triển mạnh ở các vùng trong cả nước. Cá giống yêu cầu ngày càng nhiều đã và đang xuất hiện nhiều đơn vị, cá nhân bán cá giống rô phi đơn tính giả .

Năm tới Ngành Thuỷ sản phát triển rộng khắp trào nuôi cá rô phi đơn tính để xuất khẩu, việc mua bán cá giống giả sẽ phát triển, gây tổn hại cho người nuôi và làm cản trở phong trào, hạn chế đến chủ trương của ngành. Ðể đáp ứng đủ lượng cá giống rô phi đơn tính cho dân nuôi, ngăn ngừa được việc bán cá giống giả các cơ quan quản lý cần xem xét những vấn đề sau :

1. Tình hình mua bán cá giống rô phi đơn tính thời gian qua:

Thời kỳ bao cấp toàn Ngành thuỷ sản, đã xây dựng được hệ thống sản xuất cá giống ở khắp các miền đất nước gồm trên 300 trạm trại, cung cấp cá giống cho dân.

Từ khi chuyển sang kinh tế thị trường các cơ sở cung cấp cá giống gồm cả tư nhân, các trạm, trại của Nhà nước. Cá rô phi đã được nhập về trở thành đối tượng nuôi nước ngọt, nước lợ. Cá rô phi nuôi trong ao, đầm tự đẻ 45 ngày một lứa cung cấp cho dân nuôi. Nguồn cá giống do các thành phần kinh tế sản xuất, cung ứng, việc mua bán không ai quản lý. Những năm gần đây ta đã nghiên cứu thành công việc xử lý giới tính tạo ra cá rô phi tính đực, giúp cho cá rô phi chỉ ăn và lớn không đẻ. Việc cho đẻ và xử lý giới tính nhiều đơn vị làm được, song tỷ lệ đực mới đạt 70 - 80% có một số ít cơ sở đạt 95 - 97%. Số cá cái còn lại 3 - 5% thì ít đẻ, nếu tỷ lệ này tăng lên 20 - 30% thì cá cái đẻ nhiều, cá con sinh ra ăn tranh mồi trong ao, cá sẽ phát triển chậm, mật độ cá trong ao tăng nhanh, năng suất sẽ giảm.

Vừa qua khuyến ngư của Ngành Thuỷ sản đã chỉ đạo mô hình nuôi cá rô phi đơn tính. Những nơi nuôi cá thuần 97% cá đực, đã đạt năng suất 8 - 10T/ha, giá cá thuần mua vào 300 đồng/con. Trong khi đó giá cá rô phi thường giả chỉ có 30 - 35 đồng/con.

Lợi dụng sự chênh lệch đó một số đơn vị, cá nhân chạy theo lợi nhuận : bán cá rô phi thường trộn lẫn cá rô phi đơn tính, một số nơi bán cá rô phi đơn tính song tỷ lệ xử lý chỉ đạt 70 - 80% với giá thấp gấp 5 - 7 lần, ngư dân, nông dân thấy rẻ mua về sau 45 ngày cá đẻ, mật độ tăng, cá chậm lớn.

Năm 1998 trở về trước, các tỉnh Vĩnh Phú, Hà Tây, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Nội đều phát triển mạnh việc nuôi cá rô phi đơn tính. Ngày nay việc trộn và bán cá rô phi đơn tính giả đã làm cho phong trào lắng xuống, các gia đình nuôi cá rô phi của huyện Lương Tài, Gia Bình Bắc Ninh đã mua phải cá rô phi đơn tính giả nhiều lần của đơn vị và cá nhân bán cho. Nay đã mất lòng tin phải bỏ đối tượng cá rô phi mặc dù bà con ở đây nuôi có hiệu quả. Có hộ gia đình mua phải cá rô phi giả trở thành hoạ, cá đẻ, ăn hại thức ăn trong ao, diệt không sao hết được.

2. Ngăn ngừa việc bán cá giả rô phi đơn tínhRô phi là đối tượng xuất khẩu trong những năm sắp tới, đây là chủ trương đúng đắn của Ngành Thuỷ sản, nhằm khai thác tiềm năng của vùng nước ngọt, góp phần tạo ra việc làm cho dân xoá đói giảm nghèo. Giống là yếu tố quyết định cho việc thực hiện chủ trương phát triển nuôi cá rô phi xuất khẩu, để có giống và đủ giống cá rô phi đơn tính cung ứng cho nông dân các vùng nuôi cá xuất khẩu ngăn ngừa việc mua bán cá rô phi đơn tính giả cần :

- Nhanh chóng hoàn thiện quy trình sản xuất, ổn định đạt tỷ lệ cá đực 95 - 97% trở nên. Phổ biến và tổ chức thành hệ thống trạm trại, tư nhân cùng nhau sản xuất nhanh chóng đáp ứng thoả mãn lượng giống các vùng nuôi xuất khẩu với số lượng, chất lượng và giá cả hợp lý. Bên cạnh việc sản xuất cũng cần phải tổ chức nhập số lượng nhất định cá rô phi đơn tính từ Ðài Loan, Trung Quốc về cung ứng cho nhân dân nuôi những năm trước mắt.

- Riêng các tỉnh miền Bắc trời rét cá thường đẻ tháng 5 tháng 6 muộn thời vụ nuôi, cần đầu tư xây dựng cơ sở nâng nhiệt để nuôi vỗ cá rô phi bố mẹ chủ động cho đẻ sớm tháng 2 tháng 3 ươm cá bột, cá giống cung ứng sớm thời vụ tháng 3 tháng 4 cho ngư dân, nông dân nuôi thành cá thương phẩm xuất khẩu.

Quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất từ đàn cá bố mẹ, quy trình sản xuất, trang thiết bị cho đẻ, xử lý cá sau khi nở, kết quả tỷ lệ cá đực xuất xưởng bán cho dân, tỷ lệ phải đạt 95% trở lên.

Không được xuất bán cho dân cá giống đạt tỷ lệ thấp sẽ gây khó khăn cho việc nuôi, cá không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Ký hợp đồng kiểm tra chặt chẽ cơ sở sản xuất của nước ngoài, chọn những đơn vị, cá nhân tin cậy mới cho nhập cá giống đạt tỷ lệ đực cao, hạn chế việc mua bán giống tự do, để tránh cá rô phi giả hoặc trộn cá thường vào bán cho dân.

- Bên cạnh tổ chức tốt việc sản xuất giống cá rô phi còn phải tổ chức quản lý tốt việc vận chuyển, điều hoà, từ các cơ sở sản xuất đến các vùng nuôi hạn chế các tư nhân, cá nhân buôn bán đơn thuần sẽ pha trộn cá rô phi giả rồi bán cho dân, từ đó sẽ làm mất lòng tin của nông dân, đối với cơ sở sản xuất. Ðể ngăn ngừa việc đảo trộn giống giả và có thể áp dụng hình thức : Có nhãn hiệu dán vào bao bì đóng gói, có giấy bảo hành và vận chuyển trên đường. Chi cục bảo vệ nguồn lợi, các tỉnh đăng ký hoạt động cho các cơ sở sản xuất thuỷ sản và cơ sở vận chuyển đến tận cơ sở đến vùng nuôi cá thương phẩm, khi xảy ra trộn đảo cá rô phi đơn tính giả có cơ sở để xử lý, không để tự do tuỳ tiện như hiện nay.

Ðể cá rô phi về đến người nuôi cần tổ chức những người nuôi cá rô phi xuất khẩu vào thành các chi hội nuôi thuỷ sản thuộc hội nghề cá Việt Nam, làm nhiệm vụ : Ký kết hợp đồng mua bán rô phi giống cho hội viên, trực tiếp tiếp nhận giống cá rô phi từ cơ sở sản xuất, cơ sở vận chuyển về giao trực tiếp cho từng gia đình hội viên nuôi hạn chế ngăn ngừa kiểm tra việc giao giống giả cho hội viên, hàng tháng kiểm tra giúp hội viên trao đổi kinh nghiệm nuôi cá xuất khẩu. Cuối năm tập hợp cá thịt xử lý giao cho công ty xí nghiệp xuất khẩu.