Tạo Con Giống Sạch Để Nuôi Tôm Bền Vững

Chất lượng con giống là một trong các yếu tố đầu vào quyết định sự thành công của nghề nuôi tôm nước lợ. Nâng cao hiệu quả quản lý, sản xuất giống tôm “sạch” là điều cấp thiết hiện nay đối với Quảng Nam.

Chưa đảm bảo chất lượng con giống

Hơn 100ha diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng bị chết trong 5 tháng đầu năm 2013 báo động thêm về diện tích nuôi tôm nước lợ bị hoang hóa trên địa bàn tỉnh. Các đánh giá mới đây tại buổi giao ban về nuôi tôm nước lợ và sản xuất giống tại các tỉnh ven biển miền Trung cùng chung nhận định: chất lượng tôm giống yếu kém là nguyên nhân chủ yếu nhất gây nên tình trạng tôm chết hàng loạt.

Bà Hoàng Thị Kim Yến - Phó Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng thủy sản Quảng Nam cho rằng, từ khi được UBND tỉnh giao thêm nhiệm vụ quản lý giống thủy sản, việc kiểm soát tại 18 cơ sở kinh doanh tôm giống trên địa bàn tỉnh ổn định hơn trước. Tuy nhiên, cái khó của ngành chức năng là không thể đánh giá được tôm giống tại các cơ sở này có đảm bảo chất lượng để phát triển tốt khi được thả nuôi hay không. Điều này liên quan đến một thực tế là Quảng Nam chưa thể sản xuất giống tôm thẻ chân trắng mà chỉ nhập các post tôm giống cỡ nhỏ từ các tỉnh phía trong về để “thúc” thành các post tôm giống lớn rồi bán cho người nuôi. Khi tiến hành kiểm tra, các chủ cơ sở này đều trình báo giấy kiểm dịch tôm giống, tuy nhiên không có cơ sở nào để khẳng định các giấy kiểm dịch này là sự chứng thực đảm bảo chất lượng con giống.

Nhiều ý kiến cho rằng, nguyên nhân lớn nhất khiến cho tôm giống kém chất lượng là tình trạng tư gia hóa tôm bố mẹ của các cơ sở sản xuất giống không đảm bảo quy trình. Tại buổi giao ban về nuôi tôm nước lợ và sản xuất giống tại các tỉnh ven biển miền Trung, ông Nguyễn Huy Điền - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho rằng, nhiều doanh nghiệp sản xuất tôm giống thẻ chân trắng đã nhập rất ít tôm bố mẹ nhưng lại sản xuất được nhiều con giống. Điều này cho thấy, một mặt, đã có tình trạng không kiểm soát được nguồn gốc của tôm thẻ chân trắng bố mẹ tại các cơ sở sản xuất giống. Mặt khác cũng cho thấy rằng, có nhiều doanh nghiệp đã “cù nhầy” không nhập tôm bố mẹ làm giống mà cứ sử dụng mãi tôm bố mẹ sẵn có nên chất lượng tôm giống kém.

Cần tạo con giống “sạch”

Theo bà Hoàng Thị Kim Yến, để nâng cao công tác quản lý tôm giống cần sự thông suốt từ trung ương đến địa phương. Theo đó, Cục Thú y cần kiểm soát chặt chẽ đàn tôm bố mẹ nhập khẩu, qua đó chỉ đạo Chi cục Thú y các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm tra, kiểm soát đàn tôm bố mẹ được sử dụng để sản xuất giống. Các tỉnh, thành phố cũng nên thiết lập kênh thông tin chung để chia sẻ thông tin về kiểm dịch con giống cũng như học tập, tham khảo kinh nghiệm qua đó nâng cao hiệu quả quản lý con giống.

Đại diện Cục Thú y cho biết, để ngăn ngừa các yếu tố gây bệnh xâm nhập vào đàn tôm giống tại Việt Nam, đơn vị đã cảnh báo và đưa ra các yêu cầu về vệ sinh thú y đối với các cơ quan có thẩm quyền của các nước có tôm giống xuất khẩu vào Việt Nam như Indonesia, Thái Lan, Singapore… Để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nhập khẩu thủy sản giống, ngành thú y cũng sẽ chỉ đạo các cơ quan thú y vùng, trung tâm kiểm tra vệ sinh thú y trung ương tiến hành kiểm tra điều kiện thú y an toàn của các cơ sở sản xuất giống, cách ly kiểm dịch thủy sản giống nhập khẩu.

Theo ThS. Nguyễn Hữu Hùng (cán bộ Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III), nguyên nhân chính khiến nghề nuôi tôm thẻ chân trắng ì ạch là do con giống chưa “sạch”, không đáp ứng được nhu cầu nuôi. Để phát triển nghề nuôi tôm thẻ chân trắng bền vững, cần gia hóa và chọn giống tôm bố mẹ thích ứng với điều kiện nuôi. Tuy nhiên, để tạo ra các giống thuần có khả năng kháng bệnh và phát triển nhanh cần thời gian 8 - 10 năm, vì vậy trước mắt cần tập trung tạo đàn tôm bố mẹ trong nước thông qua việc nhập đa dạng hóa nguồn giống từ các nguồn gốc khác nhau để lai tạo, chọn lọc các dòng ưu thế về tốc độ tăng trưởng, phục vụ nhu cầu nuôi tôm.

“Chúng ta có thể thu thập các dòng tôm vật liệu ban đầu từ Viện Hải dương học Hawaii (Hoa Kỳ), dòng tôm từ Công ty Shrimp Improvement System (Ninh Thuận), dòng tôm từ Thái Lan. Từ các dòng tôm vật liệu ban đầu, ta có thể lựa chọn các cặp lai ưng ý nhất để sản xuất thế hệ F1. Với cách làm như vậy, chúng ta có thể chủ động được tôm giống “sạch” áp dụng cho nuôi tôm bền vững” - ThS. Nguyễn Hữu Hùng nói.

Khu Sản xuất và kiểm định giống thủy sản tập trung tỉnh Quảng Nam (thôn Phương Tân, xã Bình Nam, Thăng Bình) sắp sửa đi vào hoạt động là một tín hiệu vui cho người nuôi tôm nước lợ trên địa bàn tỉnh. Đã đến lúc Quảng Nam phải có cách để tiếp nhận công nghệ sản xuất giống tôm “sạch” nhằm tăng hiệu quả cho nghề.