Thị trường rau quả 26/6: Cơ hội lớn để mở rộng thị trường xuất khẩu rau quả

Theo báo cáo của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), giá trị xuất khẩu rau quả tháng 5 năm 2020 ước đạt 275 triệu USD, đưa giá trị xuất khẩu rau quả 5 tháng đầu năm 2020 đạt 1,5 tỷ USD, giảm 14,5% so với cùng kỳ năm 2019.

Trung Quốc vẫn đứng vị trí thứ nhất về thị trường nhập khẩu rau quả của Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2020 với 60,8% thị phần.

Tuy nhiên, do tác động của dịch Covid-19 ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng nên xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc trong 4 tháng đầu năm 2020 chỉ đạt 745,1 triệu USD, giảm 29,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019 (đạt 1,1 tỷ USD).

Ngoại trừ xuất khẩu giảm mạnh sang Trung Quốc trong 3 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu hàng rau quả của Việt Nam sang các thị trường khác đều đạt tốc độ tăng trưởng cao như: Thái Lan, Hàn Quốc, Mỹ, Nhật Bản... 

Tuy nhiên từ nửa cuối tháng 3/2020 dịch COVID-19 diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia trên thế giới, do đó tiêu thụ hàng rau quả tại những thị trường này dự kiến sẽ giảm do các biện pháp giãn cách xã hội, hạn chế đi lại, giảm số lượng lao động tại các cảng, cửa khẩu, biên giới khiếncho mọi hoạt động giao thương bị hạn chế.

Cũng theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, do xuất khẩu gặp khó nên trong tháng 5/2020, thị trường nhiều loại trái cây có xu hướng giảm mạnh.

Dịch Covid-19 khiến việc xuất khẩu sầu riêng ngưng trệ, giá mặt hàng này giảm xuống thấp. Sầu riêng Ri 6, sầu riêng khổ qua xanh, sầu riêng bí rợ… được thương lái thu mua tại vườn từ 25.000 - 40.000 đồng/kg, giảm từ 15.000 - 20.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm 2019.

Thị trường chôm chôm cũng diễn ra tương tự, giá giảm mạnh xuống 6.000 đồng/kg trong khi mức giá này của năm ngoái là 15.0000 đồng/kg.

Giá chanh tại huyện Cao Lãnh (Đồng Tháp) đang giảm so với tháng trước. Theo nhiều nhà vườn, hiện chanh không hạt loại 1 được thu mua tại vườn với giá 15.000 đồng/kg; loại 2 có giá 8.000 - 9.000 đồng/kg.

Giá mít cũng có dấu hiệu giảm trong vài tuần qua. Hiện tại, mít Thái loại 1 chỉ còn 8.000 đồng/kg, giảm 50% so với thời điểm đầu tháng. Nguyên nhân khiến giá mít lao dốc mạnh là do mít đang vào mùa thu hoạch rộ, cộng với tình trạng xuất khẩu mặt hàng nông sản này gặp khó

Trong những năm qua, Trung Quốc luôn là thị trường nhập khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam, đặc biệt là rau quả. Năm 2019, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 3,74 tỷ USD, trong đó, 65% là xuất sang Trung Quốc.

Trong bối cảnh đó, việc Nghị viện châu Âu thông qua Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA) có ý nghĩa quan trọng, giúp mở ra những cơ hội lớn về mở rộng thị trường cho xuất khẩu nông sản Việt Nam nói chung, trong đó có xuất khẩu rau quả.

Theo Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh, EU là một trong những đối tác thương mại quan trọng nhất của Việt Nam. Khi EVFTA được thực thi, gần 100% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu ngay sau khi hiệp định có hiệu lực hoặc sau một lộ trình ngắn, đây là cơ hội để doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu nông sản vào thị trường trên 500 triệu dân này.

Đặc biệt, EU là một thị trường có nhu cầu ổn định về rau, quả tươi (chiếm 45% trị giá thương mại hàng rau quả toàn cầu). Người dân EU có nhu cầu ngày càng tăng đối với các loại quả mọng, bơ, dưa hấu, khoai lang. Đây là cơ hội cho các sản phẩm như bơ, dưa hấu, khoai lang của Việt Nam thâm nhập vào thị trường rộng lớn này.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Hà Lan, quy mô thị trường rộng lớn và nhu cầu theo mùa của EU chính là thị trường hấp dẫn cho các nhà cung cấp ở các nước đang phát triển. Tuy nhiên, họ thường tìm kiếm các nhà cung cấp đáng tin cậy trong các khu vực chiến lược để có thể cung cấp trái cây và rau quả cho người tiêu dùng bất kỳ lúc nào trong năm. Những loại trái cây nhiệt đới và mới lạ sẽ thu hút người tiêu dùng EU. Điều này sẽ là một thế mạnh cho các nhà xuất khẩu từ các quốc gia có khí hậu phù hợp, trong đó có Việt Nam.

Mặc dù cơ hội là rất lớn, nhưng để các sản phẩm rau quả của Việt Nam được nhập khẩu vào thị trường châu Âu là việc không hề đơn giản bởi đây là thị trường có yêu cầu khắt khe về chất lượng, an toàn thực phẩm.

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), EU đã quy định mức giới hạn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật (MRLs) được sử dụng trong và trên các sản phẩm thực phẩm. Đối với các sản phẩm rau quả tươi, doanh nghiệp phải tuân thủ chặt chẽ theo các quy định về MRLs và ngăn ngừa tình trạng nhiễm vi khuẩn là những điều kiện tiên quyết khi muốn thâm nhập thị trường EU. Các sản phẩm có chứa các loại thuốc bảo vệ thực vật bị cấm hoặc có hàm lượng cao hơn mức cho phép sẽ bị từ chối nhập khẩu vào thị trường này.

Giám đốc Trung tâm WTO & Hội nhập (VCCI) Nguyễn Thị Thu Trang cho biết, EVFTA sẽ khiến các quy định về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc của các nước nhập khẩu ngày càng chặt chẽ và cao hơn khi giảm thuế. Doanh nghiệp Việt Nam phải tuân thủ các quy định của các nước nhập khẩu, không chỉ vấn đề an toàn thực phẩm mà còn các tiêu chuẩn về sở hữu trí tuệ, trách nhiệm xã hội, vấn đề lao động, bình đẳng giới… cùng với đó là những thách thức trong kiểm soát gian lận thương mại…

Do đó, để khai thác được tối đa lợi ích mà Hiệp định EVFTA cũng như các FTA mà Việt Nam đã ký kết, theo Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, cần chủ động nghiên cứu thông tin để có sự chuẩn bị tích cực.

Việc chuẩn bị nên được tiến hành toàn diện từ nghiên cứu cơ hội, thách thức của thị trường EU đến các giải pháp như nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm; phát huy lợi thế cạnh tranh, tăng hiệu suất… bảo đảm sản phẩm của mình đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ, về tiêu chuẩn kỹ thuật và về vệ sinh an toàn động thực vật của EU.

Còn theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các doanh nghiệp rau quả Việt cần chú trọng cải tiến sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm; áp dụng công nghệ cao trong sản xuất, chế biến, bảo quản, đóng gói, vận chuyển, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của các thị trường xuất khẩu cũng như cạnh tranh trên thị trường nội địa.

Ngoài ra để phát triển bền vững trong hội nhập, doanh nghiệp cần phải nâng cao năng lực phòng vệ trước sự thâm nhập hàng hóa, sự cạnh tranh với các doanh nghiệp nước ngoài thông qua đẩy mạnh liên kết sản xuất, xây dựng thành công chuỗi giá trị cho sản phẩm nông sản.