Triển Vọng Trở Lại Cho Nghề Nuôi Cá Bống Tượng

Bống tượng là loài cá bản địa ở Đồng bằng Sông Cửu Long, thế nhưng khoảng 5 năm trở lại đây hầu như vắng bóng trên thị trường, thỉnh thoảng mới thấy xuất hiện ở chợ dưới dạng đơn lẻ vài cá thể do ngư dân đánh bắt được trên sông rạch.

Trước đây nhiều người tổ chức nuôi cá bống tượng, phong trào khá rầm rộ ở Đồng bằng sông Cửu Long, nhưng do cá bệnh chết hàng loạt nên các hộ chuyển sang nuôi thứ khác. Tuy nhiên, một số người vẫn kiên trì nuôi cá bống tượng và phong trào lại nhen nhóm. Điều đặc biệt là có hộ nuôi cá trong ao, có hộ nuôi bè.

Tại Bến Tre, anh Nguyễn Văn Bảo ở ấp An Phú, xã An Quy, huyện Tân Phú, năm 1998 thuê đất nuôi tôm sú, lỗ mấy vụ liền chuyển sang nuôi cá bống tượng, ngay vụ đầu đã thắng đậm. Tuy nhiên, cái khó nhất của người nuôi cá bống tượng là nguồn con giống lệ thuộc vào tự nhiên.

Từ năm 2000 - 2004, anh vẫn tiếp tục nuôi cá bống tượng, tìm hiểu, nghiên cứu và sau đó đã cho sinh sản nhân tạo thành công cá giống. Theo anh Bảo, sở dĩ người nuôi cá bống tượng trước đây thất bại là do con giống đánh bắt từ tự nhiên, phần nhiều bị sây sát sinh ghẻ, có con do "xuyệt điện" nên không thể sống. Còn bệnh của chúng thông thường là bị trùn mỏ neo bám vào mang, phải trị bệnh bằng sulfat đồng.

Thực tế nuôi cá bóng tượng không khó lắm. Khi con giống bằng đũa ăn, nước trong ao đạt 0,9 - 1m, độ pH 7-8 là được. Những tháng đầu có thể cho cá ăn thức ăn công nghiệp của tôm, từ tháng thứ 6 trở đi cho ăn cá tươi băm vừa miệng, để vào vó đặt xung quanh ao.

Từ đặc điểm này mà nhiều hộ ở xã An Qui còn nuôi xen với tôm càng xanh khá hiệu quả. Khi cá đạt trọng lượng 400 gram mực nước trong ao cũng tăng lên 1,4 - 1,5m, cá đạt 800 gram/con thì xuất bán.

Tại Đồng Tháp có anh Lương Ngọc Hải ở xã Phú Long, huyện Châu Thành, thu gom giống bống tượng nuôi bè. Cá nuôi bè đòi hỏi nguồn nước sạch, chảy nhẹ và thoáng. Chỉ cần đặt bè ở độ sâu 1,2 - 1,5m. Trước khi đặt phải rửa bè thật sạch, sát trùng bằng vôi bột hoặc chlorin.

Định kỳ 15 ngày treo lá xoan hoặc vôi bột (2kg/m3) ở đầu bè để diệt khuẩn. Cho cá ăn cua, ốc, cá, tép, trùn ... để nguyên con hoặc xắt nhỏ, liều lượng 3 - 5% trọng lượng cá. Thời vụ nuôi cá bống tượng cao điểm là mùa lũ, khi cá đang lớn mạnh, thức ăn từ tự nhiên mua rất rẻ lại phong phú chủng loại.

Đặc điểm cá nuôi bè là con giống đã lớn, khoảng 7 - 10 con/kg, giá thành khoảng 50.000đ/kg. Bè nhỏ nuôi 50 kg con giống, vốn mua cá giống 2 triệu đồng, thức ăn khoảng 3 triệu đồng, chi phí khác 500 ngàn đồng, thu hoạch khoảng 70kg, sau 7 tháng nuôi lãi khoảng 7 triệu đồng.

Với hộ nghèo thu nhập mùa lũ mỗi tháng với cái bè bé xíu được 1 triệu đồng lãi là "lý tưởng", "đại gia" nuôi bè lớn lãi hàng trăm triệu đồng. Tuy nhiên do khâu con giống gặp khó khăn và chưa kinh nghiệm cũng như thị trường chưa có hàng ổn định nên chưa ai dám đầu tư nuôi lớn như nuôi cá tra, basa.

Anh Nguyễn Văn Kiên ở xã Long Hưng, huyện Mỹ Tú - Sóc Trăng, có cái bè chỉ 24m2, năm 2004 nuôi thử cá bống tượng, sau 6 tháng nuôi thu hoạch lãi hơn 10 triệu đồng.

Năm 2005 anh đóng thêm bè nữa nuôi bống tượng, đầutư 17 triệu đồng, sau 8 tháng nuôi lãi 50 triệu đồng. cá thương phẩm anh bán cho lái Cà Mau mua xuất đi Trung Quốc. Mười năm trước, Mỹ Tú có phong trào nuôi cá bống tượng khá sôi động, nhưng cũng gặp khó khăn về con giống nên hiện chỉ còn số ít hộ nuôi.

Khi phong trào manh nha trở lại thì nguồn con giống lại càng khan hiếm, giá tăng vọt do mua lại từ người săn bắt tự nhiên. Hiện con giống loại 7-8 con/kg giá 55.000đ, tăng hơn năm ngoái 15.000đ/kg. Tại Cà Mau cũng có một số hộ nuôi.

Từ thành công của anh Bảo ở Bến Tre, người nuôi cá mong ước các viện, trường cùng các trung tâm giống thủy sản ở các tỉnh có chương trình sinh sản nhân tạo cá bống tượng. Việt Nam chuẩn bị gia nhập WTO, việc xuấtkhẩu thủy sản càng có điều kiện mở rộng thêm thị trường .

Tại Đồng bằng sông Cửu Long, nếu không đa dạng hóa mặt hàng thủy sản xuất khẩu mà chỉ tập trung vào tôm sú và cá tra, basa thì nguy cơ phía trước luôn rình rập. Vừa qua có 3 loài cá bản địa được đưa vào sinh sản nhân tạo thành công và triển khai nuôi thương phẩm mở ra triển vọng mới là cá ngát, cá thát lát, cá lăng thế nhưng cá bống tượng lại bị lãnh quên trong khi đây là loài cá giá trị cao.