5 Mô Hình Luân Canh Thay Thế Lúa Vụ 3

Làm gì để thay thế cây lúa vụ 3 (vụ thu đông) ở ĐBSCL, TS Nguyễn Công Thành - Viện KHKT nông nghiệp Miền Nam giới thiệu một số mô hình.

1. Mô hình 2 lúa - 1 màu: Mô hình này áp dụng cây màu ngắn ngày như đậu nành, mè (trồng sớm), rau màu... có thời gian sinh trưởng dưới 70 ngày trồng thay cây lúa. Đây là mô hình đang áp dụng mạnh ở tỉnh An Giang mang lại hiệu quả kinh tế cao. Riêng huyện Chợ Mới có hơn 35 tiểu vùng lớn nhỏ chuyên canh màu và gần 80 tiểu vùng đê bao, huyện đang chủ trương từng bước giảm lúa, tăng màu.

Trồng các loại rau màu luân canh trên ruộng lúa mang lại thu nhập cao hơn gấp 2 - 5 lần trồng lúa.

Ước tính trồng rau màu có thể thu được 336 triệu đồng/ha/năm, vòng quay khai thác đất lên đến 6-7 vụ/năm, trong khi trồng lúa 3 vụ chỉ thu được 40-60 triệu đồng/ha/năm.

2. Mô hình lúa - cá: Những ruộng xây dựng được mô hình này cần có bờ bao và mương quanh ruộng đảm bảo giữ nước và chống ngập trong mùa nước lớn. Tùy theo loại cá mà có thể thả cá con sớm trong ao, mương trong thời kỳ lúa vụ hè thu và cho cá ăn cho đến khi thu hoạch lúa hè thu thì đưa nước vào ngập dần dần rồi bung cá lên ruộng cho ăn lúa chét, lúa rụng và các côn trùng, ốc, cua...

3. Trồng ấu luân canh lúa: Mô hình này thích hợp cho những vùng trũng. Trồng ấu bắt đầu từ sau khi thu hoạch lúa hè thu, sau 3 tháng có thể thu trái đợt đầu. Mỗi vụ ấu thu hoạch 2 lần. Nhiều nông dân ở Vĩnh Long cho rằng trồng giống ấu Đài Loan dễ trồng và thích nghi tốt, năng suất thu hoạch đợt đầu từ 1,5 - 1,8 tấn/1.000m2, đợt 2 thêm khoảng 1 tấn nữa. Giá bán tại chỗ từ 3.500 - 3.600 đồng/kg, trừ chi phí còn lãi từ 4 - 5 triệu đồng. Như vậy, trồng ấu cho lợi nhuận cao gấp 2 - 3 lần trồng lúa.

4. Mô hình lúa - khoai lang: Mô hình này khá thành công ở Vĩnh Long. Nông dân ở đây đã mạnh dạn chuyển 2 vụ lúa hè thu và thu đông bằng cây mè và cây khoai lang tím Nhật, thu lãi hơn 6 triệu đồng/1.000m2. Riêng vụ khoai tím Nhật trồng trong vụ thu đông có mưa nên chi phí tưới và chăm sóc giảm.

5. Mô hình 2 vụ lúa - 1 vụ tôm: Đang thực hành ở các tỉnh Hậu Giang, TP.Cần Thơ, Đồng Tháp... Sau vụ lúa hè thu, tôm được thả nuôi trong mùa lũ đến đầu vụ lúa đông xuân thì thu hoạch để cải tạo ruộng trồng lúa đông xuân. Ruộng nuôi tôm có diện tích dưới 2ha, ruộng phải có mương bao xung quanh, chiếm khoảng 20% tổng diện tích ruộng. Mương rộng từ 2-3m và sâu 0,8-1m so với mặt ruộng. Bờ bao ruộng tốt nhất cao từ 1-1,2m và chân bờ rộng từ 3-4m. Trong ruộng nên có khu ương tôm có diện tích chiếm khoảng 10%.