Biện pháp xử lý khi ao thiếu ôxy

Ôxy hòa tan (DO) là yếu tố chất lượng nước quan trọng nhất mà người nuôi cần phải đặc biệt quan tâm. Cung cấp đủ ôxy cho ao nuôi giúp tôm phát triển khỏe mạnh, quản lý tốt môi trường và mang lại hiệu suất kinh tế cho người nuôi.

Dùng quạt nước cung cấp ôxy cho ao nuôi - Ảnh: Máy Cày

Nguyên nhân gây thiếu ôxy

Thiếu ôxy trong ao nuôi tôm do rất nhiều nguyên nhân gây ra như: Do áp suất khí quyển giảm, nhiệt độ và độ mặn tăng; không có gió lưu thông; tảo nở hoa, tảo tàn; phân tầng mặt nước ao; phân hủy chất thải hữu cơ; thức ăn dư thừa; mật độ nuôi cao; sau khi sử dụng hóa chất để xử lý ao (trúng độc)… Các nguyên nhân có thể xảy ra riêng rẽ hoặc kết hợp với nhau xảy ra cùng lúc trong ao.

Tác hại

Khi hàm lượng DO thấp, kéo theo các tác động xấu của các yếu tố môi trường trong ao và sức khỏe tôm. Tôm sẽ bỏ ăn, ăn chậm hoặc ăn ít. Dẫn tới dư thừa thức ăn trong ao, từ đó làm biến động các yếu tố chất lượng nước ao nuôi, làm tích tụ khí độc như NH3, H2S. Các yếu tố này sẽ tác động ngược trở lại trên tôm, làm cho tôm yếu, sức đề kháng giảm và dễ bị các loại vi khuẩn gây bệnh xâm nhập. Trường hợp DO thấp hơn mức gây chết kéo dài làm cho tôm bị sốc, ảnh hưởng xấu đến tỷ lệ sống, sinh trưởng và phát dục của chúng.

Khi bị thiếu ôxy, tôm có một số biểu hiện sau: tôm bỏ ăn, nổi đầu, dạt vào bờ, có hiện tượng đục cơ; tôm chết từ rải rác đến hàng loạt, đặc biệt tôm chết với số lượng lớn vào sáng sớm... Khi ao nuôi có hàm lượng DO trong ao thấp hơn 3 mg/l, kiểm tra thấy mang tôm chuyển từ màu trắng ngà sang màu hồng.

Biện pháp xử lý

Cấp cứu ao nuôi: Khi tôm có hiện tượng nổi đầu, khẩn cấp bật máy quạt nước; sử dụng oxy tức thời cung cấp cho ao nuôi (như DO-PURE với liều 0,5 - 1 kg/1.000 m3 của Công ty Vĩnh Thịnh) và yucca (như YU-O của Công ty TNHH UV Việt Nam). Đồng thời, tiến hành thay 30 - 50 cm nước. Nếu ao nuôi có pH và DO thấp, làm tăng lượng khí độc H2S gây nguy hiểm cho tôm cần tiến hành chạy quạt nước, sử dụng vôi CaCO3 với lượng 20 kg/1.000 m3 tạt khắp ao để tăng pH, giảm độ độc H2S; Sau đó, cung cấp thêm ôxy tức thời cho ao nuôi. Không nên sử dụng men vi sinh xử lý đáy trong trường hợp này, bởi nó không mang lại hiệu quả. Tuyệt đối không sử dụng các hóa chất như chlorine, BKC, iodine… trong ao.

Các ngày tiếp theo nên tiến hành giảm 50 - 70 % lượng thức ăn cho tôm hoặc ngừng cho ăn; thay nước; chạy quạt nước nhiều hơn; sử dụng men vi sinh để phân hủy mùn bã hữu cơ dưới đáy ao; xi phông đáy ao.

Biện pháp phòng: Cần đảm bảo hàm lượng DO> 4 mg/l để giúp tôm phát triển nhanh, khỏe mạnh; thực hiện tốt quy trình cải tạo ao; quản lý thức ăn hợp lý; khống chế tảo ở mật độ thích hợp; định kỳ sử dụng các chế phẩm sinh học để phân hủy các chất hữu cơ dư thừa; thường xuyên sử dụng máy sục khí, máy thổi khí, quạt nước… để cung cấp ôxy cho ao nuôi.

Người nuôi có thể tham khảo bảng sử dụng quạt nước cho tôm dưới đây:

Ngày tuổi	Thời gian quạt/ngày	Thời điểm
1-20	12	8-10h; 14-16h; 19-21h; 23-5h
21-50	15	8-10h; 13-16h; 19-5h
51-thu hoạch	>= 17	8-10h; 12-16h; 18-5h

 

Tùy theo mật độ thả nuôi, thời gian nuôi mà bố trí và vận hành các loại máy sục khí, quạt nước cho phù hợp, bảo đảm cung cấp đầy đủ ôxy trong ao; Sử dụng máy đo hoặc test để kiểm tra ôxy. Định kỳ đo ôxy 2 lần/ngày vào lúc 5 - 6 giờ sáng và 14 - 15 giờ chiều để theo dõi sự biến động của ôxy và có biện pháp khắc phục kịp thời.