Bọ trĩ và cách phòng trị

Bọ trĩ là dịch hại phổ biến trên nhiều loại cây trồng như lúa, rau, đậu, điều, cây ăn trái... khiến cây trồng bị ảnh hưởng nặng nề về năng suất, chất lượng.

Bọ trĩ là loại côn trùng rất nhỏ, tuy nhiên có thể thấy được bằng mắt thường. Ảnh: Huỳnh Kim Ngọc.

Bọ trĩ có thân hình thon dài, miệng rất cứng, khoẻ, phá hại bằng cách dùng miệng đục thủng vào bộ phận non của cây như lá non, chồi, bông, trái… rồi hút nhựa.

Trên lá, bọ trĩ chích hút ở mặt dưới lá làm lá phát triển không bình thường, cong queo, hai mép cúp xuống. Trên chồi, làm chồi không ra lá. Trên bông làm bông héo, khô, rồi rụng hàng loạt. Nếu xảy ra trên trái sẽ làm da trái gần cuống có màu xám đậm (da cám), trái biến dạng.

Nếu bọ trĩ xuất hiện với mật số cao và gây hại muộn thì da trái (cả trái non lẫn trái lớn) bị sần sùi, giá trị thương phẩm giảm, không xuất khẩu được. 

Thời tiết khô hanh, nắng nóng là điều kiện thuận lợi cho bọ trĩ phát triển. Chính vì vậy ở miền Nam, bọ trĩ thường xuất hiện và gây hại vào các tháng nắng nóng (từ tháng 12 – 5).

Điều cần lưu ý là bọ trĩ có vòng đời tương đối ngắn, khoảng 13 – 20 ngày, đẻ trứng nhiều (25 – 30 trứng). Do đó, nếu không phát hiện sớm và phòng trừ đúng cách, thiệt hại sẽ càng nặng nề hơn. Do đó, vào thời điểm này, chúng ta cần thường xuyên thăm vườn, điều tra, nếu cây có các triệu chứng như vừa trình bày trên và nếu mật số bọ trĩ cao (trên 3 - 5 con/chồi, lá hay trái) thì tiến hành phòng trừ ngay.

Để biết mật số bọ trĩ cao hay thấp, chúng ta có thể dùng tay rung hoa, chồi hay trái để bọ trĩ rơi trên tờ giấy trắng rồi quan sát và đếm bằng mắt thường hay bằng kính lúp.

Phòng, trị: Thường xuyên dùng vòi phun áp lực cao phun nước lên cây để làm giảm mật số bọ trĩ. Vào giai đoạn cây đang ra lá non, chồi, hoa, trái non…, nếu mật số bọ trĩ cao có thể luân phiên sử dụng các loại thuốc sau của Công ty Cổ phần BVTV Sài Gòn (SPC): Sago Super 20EC, Fenbis 25EC, Dầu khoáng SK Enspray 99EC (có thể dùng đơn hay phối với nhau)…

Cần chú ý để phòng trừ bọ trĩ an toàn, hiệu quả, bà con nên phun nhiều nước, phun kỹ mặt dưới lá nơi bọ trĩ ẩn náu. Để tránh hiện tượng kháng thuốc, nên luân phiên các loại thuốc hoá học có gốc khác nhau, có thể sử dụng thuốc liên tiếp 2 - 3 lần, mỗi lần cách nhau khoảng 1 tuần lễ. Chỉ dùng thuốc khi mật số bọ trĩ cao (trên 3 – 5 con/chồi, lá, trái), và cuối cùng nếu cây đang ra bông nên hạn chế phun thuốc, nếu thật cần thiết thì phun vào chiều mát.