Có thể giảm 30% phân đạm mà không giảm năng suất lúa

Thí nghiệm cho thấy, có thể giảm đến 30% lượng phân bón mà không làm giảm năng suất lúa, nếu kết hợp với phân hữu cơ vi sinh, năng suất cao hơn gần 1 tấn/ha.

Bón phân theo các nghiệm thức tại ruộng thực nghiệm. Ảnh: Minh Đảm.

Đây là kết quả thí nghiệm mà Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Tiền Giang thực hiện trong vụ đông xuân 2021 - 2022 tại huyện Cái Bè.

Hiện nay trong thâm canh lúa, nông dân vẫn còn sử dụng rất nhiều phân bón. Tuy nhiên, giá phân bón ngày càng tăng cao, đặc biệt trước tình hình dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng rất lớn đến lợi nhuận của nông dân. 

Hơn nữa, vấn đề thất thoát trong sử dụng phân bón đang có xu hướng tăng. Nguyên nhân do nông dân bón vượt liều lượng khuyến cáo và bón phân không theo nguyên tắc "4 đúng" nên phân bón bị trực di, rửa trôi, bốc hơi, không những gây lãng phí lớn còn làm ô nhiễm môi trường.

Mới đây, Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Tiền Giang đã thực hiện thí nghiệm và mô hình đánh giá hiệu quả sử dụng tiết kiệm phân bón trên cây lúa tại ruộng của ông Nguyễn Văn Thắng ở xã Mỹ Tân, huyện Cái Bè với giống lúa OM18, lượng gieo sạ 100 kg/ha. Thí nghiệm nhằm tìm ra công thức tối ưu nhất và xác định hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả kinh tế của việc tiết kiệm phân bón, chủ yếu là phân đạm (N).

Lúa là một trong những cây trồng chính trên địa bàn tỉnh Tiền Giang. Diện tích gieo trồng cây lúa hàng năm của tỉnh khoảng trên 136.000ha, đạt sản lượng trên 800.000 tấn. Lúa được trồng thâm canh 3 vụ/năm đối với các huyện phía tây và 2 vụ/năm đối với các huyện phía đông của tỉnh.

Thí nghiệm được bố trí theo khối hoàn toàn ngẫu nhiên gồm 5 nghiệm thức là 5 công thức phân bón. Trong đó, nghiệm thức đối chứng bón phân theo công thức 90 N - 40 P2O5 - 30 K2O. Công thức này tương đương 150kg Urea, 100kg DAP và 50 kg K2O cho mỗi ha. Các nghiệm thức giảm lượng N lần lượt: 10%, 20%, 30% và 30%, kết hợp với phân hữu cơ vi sinh. Các nghiệm thức được lặp lại 3 lần.

Kết quả thí nghiệm, về mặt kỹ thuật nông dân có thể giảm đến 30% lượng phân bón mà không làm giảm năng suất. Đặc biệt, khi giảm 30% lượng N kết hợp với phân hữu cơ vi sinh cho thấy năng suất đạt cao hơn gần 1 tấn/ha. 

Nghiên cứu cho thấy nghiệm thức giảm 10% lượng N cho năng suất thực tế gần 6,3 tấn/ha, cao hơn đối chứng 0,6 tấn/ha, lợi nhuận đạt được trên 25 triệu đồng/ha, cao hơn đối chứng 5 triệu đồng/ha. Đây là nghiệm thức cho kết quả tối ưu, có ý nghĩa trong sản xuất lúa vì giảm lượng phân đạm góp phần giảm sâu bệnh hại. Đặc biệt, trước tình hình giá cả phân bón tăng cao, việc tiết kiệm chi phí sản xuất thông qua việc giảm giá thành sản phẩm đã mang lại lợi nhuận tốt hơn cho nông dân.

Kết quả nghiên cứu còn chỉ ra, dù việc giảm 30% lượng N kết hợp với phân hữu cơ vi sinh cho hiệu quả thấp hơn 0,72 triệu đồng/ha nhưng về lâu dài, nó có ý nghĩa quan trọng trong việc hạn chế sử dụng phân bón hóa học, tăng độ phì nhiêu của đất.

Từ đó, ông Võ Văn Men, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Tiền Giang khuyến cáo: Để góp phần giảm chi phí, tăng lợi nhuận trong sản xuất lúa vụ đông xuân tại huyện Cái Bè, có thể sử dụng công thức phân bón 81 N - 40 P2O5 - 30 K2O.

Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Tiền Giang cũng đề nghị Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp tỉnh và Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp các huyện, thị phía tây Tiền Giang tiếp tục thực hiện thí nghiệm đánh giá hiệu quả sử dụng tiết kiệm phân bón trong vụ xuân hè và hè thu 2022. Thực hiện các mô hình trình diễn giảm phân bón trong vụ lúa đông xuân 2022 - 2023 với các nghiệm thức giảm lượng phân đạm theo tỷ lệ 10% và giảm 30% kết hợp với phân hữu cơ vi sinh.

Đồng thời thực hiện các mô hình trình diễn giảm phân bón tiết kiệm trong vụ lúa xuân hè và hè thu 2023 trên cơ sở các nghiệm thức có hiệu quả cả về mặt kỹ thuật và mặt kinh tế để khuyến cáo nhân rộng áp dụng vào trong sản xuất lúa trong những năm tiếp theo.

Ông Đỗ Văn Vấn, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Nam (Cục BVTV) thông tin thêm: Tại các huyện phía tây của tỉnh Tiền Giang, độ màu mỡ, kết cấu của đất gần như nhau nên có thể khuyến cáo nông dân trồng lúa sử dụng công thức giảm 10% đạm.

Thực tế, nhiều bà con vẫn còn bón theo thói quen với liều lượng cao hơn công thức chuẩn. Do đó, bà con có thể giảm liều lượng của mình đang sử dụng nhiều hơn 10%, miễn sao đảm bảo công thức tối thiểu (81 N - 40 P2O5 - 30 K2O), tức là khoảng 13kg Urea, 10kg DAP và 5 kg K2O cho 1 công (1.000m2). Bà con chú ý lượng giảm lượng giống gieo sạ còn 10 kg/công.