Đấu giá thủy sản thời công nghệ

Chợ đấu giá thủy sản đã có từ lâu đời và mang lại lợi ích cho nhiều ngư dân trên toàn thế giới. Ngày nay, nhờ các bước tiến công nghệ số, chợ đấu giá thủy sản ngày càng hiện đại, thuận tiện và hữu dụng hơn.

Đầu ra cho ngư dân

Tại nhiều vùng trên thế giới, ngư dân thường rao bán sản phẩm cho một hoặc nhiều lái buôn; dù hiệu quả, nhưng điều này cũng gây bất lợi như bị phụ thuộc vào thương buôn và đôi khi bị ép giá. Đó là lý do nhiều ngư dân tại các nước phát triển quan tâm đến chợ đấu giá và coi đây là một kênh tiêu thụ sản phẩm hiệu quả hơn. Mô hình chợ đấu giá truyền thống đã tồn tại nhiều thập kỷ như chợ Honolulu mở cửa năm 1952; chợ Tsukiji (vừa bị đóng cửa tại Tokyo) nơi cấp 900 giấy phép cho thương lái với hơn 1.600 tấn cá và lượt giao dịch mỗi ngày mở cửa vào năm 1935; chợ Sildesalgslag của Na Uy ra đời năm 1927 và chợ Gothenburg lớn nhất Thụy Điển bắt đầu hoạt động vào năm 1910.

Đưa nhà cung cấp, người mua hàng tiềm năng vào một khu chợ có quy củ đã mang lại nhiều lợi ích cho ngư dân, thương lái và người tiêu dùng. Quy trình đấu giá tiết kiệm thời gian giúp hàng hóa được tiêu thụ nhanh chóng và hiệu quả hơn trong chuỗi marketing. Tại chợ đấu giá, người mua được trả giá và công khai cạnh tranh nhau để sở hữu sản phẩm chất lượng cao.

Tốc độ và hiệu quả

Các chợ đấu giá thủy sản thường được đặt tại cảng cá để thuận tiện hơn trong khâu vận chuyển hàng hóa. Trước lúc bắt đầu phiên đấu giá, cá phải được phân loại theo loài, kích cỡ, trọng lượng và chất lượng cùng những thông tin đi kèm như tàu khai thác, ngư cụ, vùng khai thác và ngày khai thác; sau đó mới được xếp vào thùng hoặc pallet trong chợ để người mua kiểm tra hàng.

Trước khi phiên đấu giá, người mua tới xem nguồn hàng và quyết định trả giá. Thường, họ sẽ được cung cấp thông tin về sản phẩm sẵn có tại phiên đấu giá trước đó một ngày vì ngư dân thường gửi báo cáo khai thác vào bờ. Bất cứ ai muốn tham gia chợ đấu giá đều phải đăng ký với một tài khoản đấu giá có hạn mức tín dụng theo quy định. Những người mua trả giá và cạnh tranh để sở hữu sản phẩm tốt nhất có thể là môi giới hoặc đại lý của các công ty chế biến thủy sản, thương lái địa phương, hoặc nhà hàng.  Nhiệm vụ chính của nhóm đấu giá đó là bán sản phẩm với giá tốt nhất; điều này phụ thuộc vào cung và cầu.

Xu hướng đấu giá thời công nghệ

Ngày nay, các hệ thống chợ đấu giá hoạt động dựa vào internet cho phép người mua trả giá từ bất cứ địa điểm nào mà không cần phải có mặt trực tiếp tại phiên đấu giá. Mục tiêu của các phiên đấu giá thủy sản và nhiệm vụ vẫn không thay đổi nhưng quy trình, công nghệ thì đã thay đổi. Trước đây, người mua phải đích thân kiểm tra cá; ngày nay, họ có thể thuê dịch vụ làm việc này, sản phẩm đấu giá có thể tiếp cận nhiều khách hàng hơn với giá bán tốt hơn. Yếu tố tiên quyết sự thành công của các chợ đấu giá qua internet đó chính là các tiêu chuẩn đồng nhất và có sức ràng buộc. Những thông tin chi tiết được cung cấp bởi ngư dân và các phiên đấu giá phải minh bạch và toàn diện để cung cấp cho những người mua hàng tiềm năng.

Norges Sildesalgslag, một trong 5 tổ chức kinh doanh thủy, hải sản tại Na Uy thường ghi chép rất cẩn thận từng mẻ lưới hàng ngày để phục vụ phiên đấu giá điện tử khi tàu khai thác vẫn còn ngoài biển. Người mua hàng tiềm năng sẽ căn cứ vào thông tin chi tiết này để trả giá sản phẩm. Sau khi hoàn thành giao dịch, lô hàng cập cảng theo ý của người mua để đảm bảo độ tươi ngon và chất lượng tối ưu.

Tại Iceland, nơi đấu giá thủy sản qua internet từ tháng 4/2004 cũng đã phát triển một bước cao hơn đó là phân quyền toàn bộ hệ thống đấu giá. Không còn chợ đấu giá trung tâm vì tất cả mẻ lưới được báo cáo qua radio hoặc telephone từ trên biển có thể được đấu gia tại 27 khu vực trên cả nước. Khi cá tới cảng cũng là lúc giao dịch hoàn tất cho các công ty chế biến, thương lái hoặc nhà hàng. Ngư dân giao cá cho các chợ đấu giá phải cung cấp thông tin chính xác về ngư cụ, chất lượng, số lượng và cỡ cá, loại đá ướp cá và giai đoạn chế biến. Từ khi chợ đấu giá điện tử xuất hiện, ngư dân tăng cường tập trung vào thị trường hàng cao cấp và sử dụng các phương pháp khai thác bền vững, bảo vệ hệ sinh thái.

Pan European network of Fish Autrion (PEFA), một trong những chợ đấu giá đầu tiên trên thế giới sử dụng mô hình đấu giá trực tuyến các mặt hàng cá tươi. Những loại hình đấu giá như vậy giúp ổn định thị trường thủy sản, thúc đẩy sự hợp tác công bằng giữa ngư dân, người mua và đảm bảo chuỗi cung ứng truy xuất được nguồn gốc.