Hướng dẫn nuôi trồng thủy sản tuần hoàn - Phần 9

Vệ sinh bộ lọc vi hạt

Tần suất vệ sinh bộ lọc vi hạt phụ thuộc vào tải trọng trên hệ thống. Nên vệ sinh bộ lọc vi hạt mỗi tuần theo hướng dẫn

Để vệ sinh đơn giản bộ lọc vi hạt, hãy làm theo giao thức dưới đây:

• Dừng dòng chảy qua bộ lọc sinh học PE

• Giảm mực nước xuống dưới tấm kim loại trên cùng của bộ lọc vi hạt 100mm bằng cách sử dụng van xả cặn (sử dụng máy bơm cặn nếu có)

• Đóng các van làm sạch không khí trên tất cả các buồng lọc sinh học PE. Mở van làm sạch không khí của buồng lọc vi hạt

• Kiểm tra với kỹ sư rằng máy quạt gió làm sạch đã sẵn sàng hoạt động chưa. Tắt máy quạt gió này đi

• Hướng tất cả gió làm sạch vào bộ lọc vi hạt trong vòng 30 phút. Lượng gió này làm tăng mực nước đến gần các hộp ống lót cửa xả. Nước ngược gió sẽ không thoát ra khỏi hộp ống lót cửa xả.

• Tiếp tục làm sạch chất thải trên toàn bộ thể tích bộ lọc vi hạt bằng cách sử dụng giao thức được mô tả trong quá trình dọn sạch cặn.

Làm sạch sâu bộ lọc sinh học

Nếu sự chênh lệch phần đầu giữa buồng lọc sinh học và/ hoặc buồng lọc vi hạt đang tăng lên và sự chênh lệch phần đầu bình thường không thể được thiết lập lại bằng cách làm sạch bình thường, do đó cần có quy trình làm sạch sâu bộ lọc sinh học. Sử dụng các phép đo thường xuyên trong mỗi buồng lọc sinh học, giữa mực nước cao nhất và cạnh trên của xi lanh PE để xác định các vấn đề về dòng chảy thông qua bộ lọc sinh học và bộ lọc vi hạt.

Trước khi hoàn thành làm sạch sâu, tắt máy sục khí truyền vào buồng trong hai giờ trước khi hoàn tất việc làm sạch. Buồng đã được sục khí sau đó sẽ hoạt động như một bộ lọc vi hạt, trong thời gian ngắn ngủi này thu gom thêm chất thải được thải ra trong suốt quá trình làm sạch. Theo hướng dẫn thì tất cả các bộ phận của bộ lọc sinh học nên được làm sạch sâu hàng tháng.

Để làm sạch sâu bộ lọc sinh học, hãy làm theo giao thức dưới đây:

• Dừng dòng chảy chảy qua bộ lọc sinh học PE

• Sục khí mạnh trong 30 phút bên trong (các) bộ lọc cần được làm sạch. Sau đó làm trống hoàn toàn (các) bộ lọc đã được sục khí bằng cách sử dụng giao thức mô tả quá trình dọn sạch cặn.

Làm sạch natri hydroxit (NaOH)

Nếu xác định được sự tắt nghẽn nghiêm trọng trong hệ thống lọc sinh học thì hãy hoàn thành việc làm sạch natri hydroxit. Tắt nghẽn nghiêm trọng có thể được xác định bởi các vấn đề xãy ra liên tục như sự chênh lệch áp suất giữa các buồng, dấu hiệu sục khí không đồng đều ở vị trí cao nhất trong buồng và/ hoặc giảm hiệu suất của bộ lọc sinh học.

Để làm sạch natri hydroxit hãy làm theo giao thức dưới đây:

• Làm trống bộ lọc

• Đổ đầy lại bằng nước ngọt và dung dịch natri hydroxit (NaOH, được điều chỉnh về pH 12)

• Để dung dịch này hoạt động trong một giờ kết hợp với sục khí và sau đó làm trống bộ lọc một lần nữa bằng cách sử dụng giao thức được mô tả để dọn sạch cặn.

Phương pháp này chỉ cần thiết nếu bộ lọc sinh học không được bảo trì thường xuyên. Sẽ mất vài ngày (thường từ 10-15 ngày) cho đến khi buồng lọc sinh học được làm sạch bằng natri hydroxit và hoạt động trở lại hết công suất.

Kiểm soát oxy

Oxy hòa tan (DO) là một trong những thông số quan trọng nhất trong chăn nuôi cá và điều quan trọng là phải hiểu được mối quan hệ giữa % bão hòa và mg/l. Khi nước được bão hòa với không khí thì nồng độ oxy hòa tan trong nước đạt 100% bão hòa. Việc giám sát chính xác nồng độ oxy trong trang trại là rất quan trọng đối với năng suất tổng thể của cá.

Hàm lượng oxy của mỗi miligam oxy trên một lít nước phụ thuộc vào nhiệt độ và áp suất không khí. Ở áp suất không khí 1 013 mbar bão hòa 100% tương đương 14,6 mg/l ở 0°C, nhưng chỉ 6,4 mg/l ở 40°C. Điều này có nghĩa là trong nước lạnh có sẵn nhiều oxy cho cá tiêu thụ hơn trong nước ấm. Do đó, chăn nuôi cá trong điều kiện nước ấm đòi hỏi phải theo dõi và kiểm soát oxy khắt khe hơn so với chăn nuôi cá trong điều kiện nước lạnh.

Thiết bị hiện đại có các cảm biến về nhiệt độ và áp suất không khí để cung cấp cho bạn các trị số chính xác mọi lúc. Nếu bạn đang đo oxy trong nước mặn, chỉ cần viết độ mặn vào bảng chọn của máy đo oxy và máy đo sẽ tự động điều chỉnh sao cho phù hợp.

Điều này có nghĩa là việc hiệu chuẩn minh họa máy đo oxy cầm tay khá đơn giản.

Bật Polaris. Nó sẽ hiển thị 100,5%.

Các biến thể nhỏ xuất hiện từ đây có thể là do sự thay đổi độ ẩm hoặc nồng độ oxy thực tế trong không khí. Nếu cần phải hiệu chỉnh do lau màng không giúp ích thì hãy chọn “Hiệu chỉnh” và nhấn chọn “OK" để bắt đầu. Tiến độ được hiển thị trên màn hình.

Khi “hiệu chỉnh xong”, màn hình được hiển thị nhấn chọn "OK". Nếu hiệu chuẩn bị chặn và thông báo lỗi xuất hiện thì bạn có thể hoặc là chọn “Field" hiệu chỉnh chính xác, hoặc là hiệu chỉnh bắt buộc bằng cách nhấn giữ “OK" cho đến khi màn hình hiển thị dòng chữ “Hiệu chỉnh – Vui lòng chờ đợi" thì thôi. Kết quả sẽ không nhất thiết chính xác, dòng chữ “Hiệu chỉnh” sẽ nhấp nháy trên màn hình cho đến lúc thực hiện phép đo. Hiệu chỉnh lại ở điều kiện ổn định hơn khi có thể.

Đặt độ mặn bằng cách sử dụng các nút mũi tên, “OK" và “Esc" để đặt độ mặn theo trị số mà bạn ước lượng. Sau đó, cả hai đơn vị đo hàm lượng muối tính theo mg/l và % bão hòa đều đúng.

Để đo, hãy bật Polaris lên và ngâm đầu dò trong nước. Trong nước tĩnh di chuyển đầu dò từ 5-10 cm/giây là đủ. Sau khi sử dụng, rửa đầu dò trong nước sạch và lau khô đồng hồ đo nếu nó bị ướt. Nếu xảy ra lỗi thì dòng chữ “Lỗi", “Cảnh báo” hoặc “Hiệu chỉnh" sẽ nhấp nháy trên màn hình. Thông tin bổ sung được hiển thị trong danh sách trạng thái - xem “Danh sách trạng thái”.

Polaris sẽ ngưng hiệu chỉnh nếu điều kiện không phù hợp - thông báo lỗi sẽ được hiển thị. Thay đổi nhiệt độ hoặc nhiệt độ thấp, ví dụ ở ngoài trời có thể làm cho hiệu chỉnh gặp khó khăn. Độ nhạy của việc kiểm tra tự động có thể bị thay đổi - xem “Hiệu chỉnh Chính xác”.

Các phép đo chính xác cần hiệu chuẩn chính xác, do đó cần có các điều kiện ổn định. Polaris kiểm tra và chỉ cho phép hiệu chỉnh trong điều kiện ổn định.

Hình 5.11 Máy đo oxy Polaris dễ dàng sử dụng để đo hàm lượng oxy trong nước tính theo mg/l và % bão hòa. Nguồn: Oxyguard International.

Độ nhạy của việc kiểm tra này có thể bị thay đổi - xem “Hiệu chỉnh Chính xác”.

Khi không sử dụng, hãy cất giữ Polaris trong túi của nó ở nơi có nhiệt độ vừa phải và ổn định. Sau đó, nó sẽ dễ dàng kiểm tra hiệu chuẩn và hãy hiệu chỉnh lại với đầu dò trong túi tại chổ (nếu cần) trước khi đem Polaris ra sử dụng.

Lưu ý rằng nếu thấy thông báo “Nâng cấp đầu dò" nhấp nháy trên màn hình thì đầu dò phải được đổi mới.

Hướng dẫn và huấn luyện

Quản lý trang trại chăn nuôi cá cũng quan trọng như cài đặt đúng công nghệ. Nếu nhân viên không được hướng dẫn và huấn luyện đúng cách thì hiệu quả của trang trại sẽ không bao giờ trở nên thỏa đáng. Nuôi cá nói chung đòi hỏi một loạt các năng lực từ quản lý tôm bố mẹ và trại giống, tập ăn và nuôi dưỡng ấu trùng cá, cá con và cá giống cho đến khi phát triển thành kích cỡ thị trường (bán được).

Phương pháp hướng dẫn và huấn luyện có sẵn dưới nhiều hình thức từ các khóa học thực hành đến nghiên cứu học thuật tại các trường đại học. Sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành là sự kết hợp tốt nhất để có được hiểu biết toàn diện về cách vận hành một hệ thống nuôi trồng thủy sản tuần hoàn.

Sau đây là danh sách các lĩnh vực nên được xem xét khi xây dựng một chương trình giáo dục.

Hóa học cơ bản trong nước 

Hiểu được các thông số hóa học và thông số vật lý cơ bản trong nước là khá quan trọng đối với hoạt động của trang trại, chẳng hạn như amoni, amoniac, nitrit, nitrat, độ pH, độ kiềm, phốt pho, sắt, oxy, carbon dioxide và độ mặn.

Hệ thống công nghệ và quản lý nói chung

Hiểu được các thiết kế hệ thống khác nhau, các dòng nước chính và phụ. Lập kế hoạch sản xuất, chế độ cho ăn, tỷ lệ chuyển đổi thức ăn, mối quan hệ tốc độ tăng trưởng cụ thể, ghi chép và tính toán kích cỡ cá, số lượng và sinh khối. Kiến thức về những cài đặt khẩn cấp và thủ tục khẩn cấp.

Khả năng tiêu thụ

Am hiểu về thành phần thức ăn cho cá, tính toán và phân phối thức ăn, mức độ và nguồn tiêu thụ nước, tiêu thụ điện và oxy, điều chỉnh độ pH bằng cách sử dụng natri hydroxit và vôi.

Thông số đọc và thông số hiệu chuẩn

Hiểu được các thông số đọc từ các máy cảm biến oxy, carbon dioxide, độ pH, nhiệt độ, độ mặn, áp suất, v.v ... Khả năng kiểm tra và tính toán nồng độ ammonia, nitrite, nitrate, TAN và hiểu được quy trình khử nitơ. Hiệu chuẩn các thiết bị đo oxy, đo độ pH, nhiệt độ, carbon dioxide, độ mặn, dòng nước, v.v. Thiết lập bộ điều khiển logic khả trình (PLC) và điều khiển bằng máy tính cá nhân (PC) để báo động, cài đặt mức độ khẩn cấp, v.v...

Máy móc và kỹ thuật lắp đặt

Hiểu các bộ phận làm việc và bảo trì cần thiết cho hệ thống, chẳng hạn như bộ lọc cơ học, hệ thống lọc sinh học bao gồm bộ lọc đáy cố định và bộ lọc đáy di động, bộ khử khí, bộ lọc nhỏ giọt và bộ lọc khử nitơ. Kiến thức vận hành hệ thống tia UV, máy bơm, máy nén, điều khiển nhiệt độ, sưởi ấm, làm mát, thông gió, hệ thống phun oxy, hệ thống oxy khẩn cấp, máy tạo oxy và hệ thống oxy dự phòng, hệ thống điều chỉnh độ pH, hệ thống máy bơm biến tần, hệ thống máy phát điện, hệ thống PLC và PC, hệ thống cho ăn tự động.

Kiến thức vận hành

Kiến thức thực tế dựa vào kinh nghiệm làm việc tại một trang trại chăn nuôi cá bao gồm xử lý cá bố mẹ, trứng cá, ấu trùng cá, cá con và cá giống và nuôi cá lớn hơn để bán. Kinh nghiệm thực tiễn từ việc xử lý cá, phân loại, tiêm phòng, đếm và cân, xử lý cá chết, lập kế hoạch sản xuất và công việc hàng ngày khác ở cấp độ trang trại. Hiểu được tầm quan trọng của các biện pháp phòng ngừa an toàn sinh học, vệ sinh, phúc lợi của cá, bệnh tật ở cá và điều trị đúng cách.

Hỗ trợ quản lý

Khi bắt đầu một hệ thống tuần hoàn thì có rất nhiều điều cần chú ý và khó có thể ưu tiên và tập trung vào các hạng mục phù hợp. Để hệ thống hoạt động ở mức tối ưu và đạt sản lượng cao nhất thường là thách thức vô cùng khó khăn.

Sự giám sát hoặc hỗ trợ quản lý sản xuất hàng ngày được thực hiện bởi một chuyên gia nuôi cá dày dặn kinh nghiệm có thể là một cách để vượt qua giai đoạn khởi đầu và để tránh lối quản lý sai lệch. Ngoài ra hướng dẫn và huấn luyện liên tục trong phạm vi nhân sự của trang trại có thể là một phần việc hỗ trợ.

Người nuôi cá nên xây dựng một đội ngũ nhân sự lành nghề để điều hành trại cá 24/7. Các thành viên trong nhóm thường sẽ làm việc theo ca để chia ca trực đêm và làm việc vào cuối tuần và ngày lễ.

Nhân sự trong nhóm nên bao gồm:

• Một người quản lý chịu trách nhiệm toàn bộ đối với công việc quản lý thực tế hàng ngày tại trại cá

• Các trợ lý được giao phó nhiệm vụ quản lí, có trách nhiệm với công việc thực tế tại trang trại, đặc biệt chú trọng đến việc chăn nuôi cá

• Một hoặc nhiều kỹ thuật viên chịu trách nhiệm bảo trì và sửa chữa các lắp đặt kỹ thuật

• Những nhân viên khác làm những công việc linh tinh khác thường sẽ phải thuê ngoài.

Điều quan trọng là đảm bảo rằng nhóm nhân sự này thực sự có thời gian để trải qua khóa huấn luyện trong phạm vi trang trại để tối ưu hóa các kỹ năng của họ. Khóa huấn luyện khá thường xuyên bị sao nhãng vì sự ưu tiên dành cho công việc hàng ngày cao hơn và dường như không có thời gian cho việc học. Tuy nhiên, đây không phải là cách đúng đắn để xây dựng một doanh nghiệp mới. Bất kỳ cơ hội nào để tăng thêm kiến thức và làm việc theo cách hiệu quả và chuyên nghiệp hơn thì nên được ưu tiên cao nhất.

Bảo dưỡng và sửa chữa

Một chương trình bảo dưỡng và bảo trì nên được thực hiện trong hệ thống tuần hoàn để đảm bảo rằng tất cả các bộ phận đều hoạt động mọi lúc. Trong phần đầu của chương này, các công việc hàng ngày đã được liệt kê và cần lưu ý cách giải quyết mọi sự cố. Nên thỏa thuận dịch vụ bão dưỡng với các nhà cung ứng thiết bị khác nhau để có dịch vụ bão dưỡng chuyên nghiệp tiện lợi và định kỳ.

Đảm bảo việc giao các linh kiện thay thế có hiệu quả (khi máy hỏng) cùng với các chế độ bão dưỡng cũng rất quan trọng. Một gói linh kiện thay thế đầy đủ các bộ phận quan trọng nhất của các loại máy móc có bộ phận tháo rời được như máy bơm nước và máy quạt gió nên được lưu trữ tại trang trại để thay trực tiếp.