Mỹ: Sáng kiến nâng cao giá trị thủy sản

Cùng với sự phát triển của lĩnh vực khai thác thủy sản, nhiều ngư dân tại tiểu bang Maine (Mỹ) đã đưa ra nhiều ứng dụng mới nhằm nâng cao giá trị thủy sản đánh bắt để tạo lợi nhuận nhiều hơn.

Ngư dân Maine khai thác thủy sản   Ảnh: National Geographic

Thuyền đến đĩa ăn

 “Boat to Plate” (thuyền đến đĩa ăn) là một nỗ lực được triển khai bởi Viện Nghiên cứu Vịnh Maine (GMRI), Hiệp hội Đánh cá duyên hải Maine (MCFA) và các cộng tác viên khác. Mục đích trong vài năm, GMRI sẽ tạo ra một kho dữ liệu về tàu thuyền, ngư dân, đánh bắt, phân phối và các thông tin khác để truy xuất nguồn gốc sản phẩm; đồng thời, người tiêu dùng có thể tải một ứng dụng để tìm hiểu về loại cá mà họ sắp ăn bằng cách sử dụng Mã phản ứng nhanh (QR), loại mã 2 chiều này có thể chứa đựng và truy xuất nhều thông tin hơn so với mã vạch truyền thống. Ông Ben Martens, CEO của MCFA ở Brunswick, nói: “Chúng tôi đang nghĩ tới những giải pháp nhằm nâng cao giá trị và sản lượng. Ngư dân hiện đang rất thành công với phong trào từ trang trại nuôi cá đến bàn ăn, đây là một hướng đi tốt để tiến tới thu hoạch bền vững. Còn bà Jen Levin, quản lý chương trình thủy sản bền vững tại GMRI cho biết, các cộng tác viên đã tạo ra một ứng dụng điện thoại thông minh (bằng chứng gốc từ một khoản ngân sách tài trợ trị giá 175.000 USD). Nỗ lực chính là chú trọng vào việc tạo ra một hệ thống “khâu cuối” chuyên thu thập và bảo quản thông tin. Hệ thống “khâu cuối” này sẽ là một nguồn mở cho bất kỳ ai có nhu cầu cần sử dụng.

Báo cáo định lượng khai thác

Theo báo cáo thường niên “Nghề cá của Mỹ” của Cơ quan Quản lý Khí quyền và Đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), công nghiệp đánh bắt thủy sản thương mại của Maine đứng thứ 3 trên toàn nước Mỹ giai đoạn 2012 - 2013. Sản lượng tất cả các loại cá đạt 265 triệu cân Anh, kim ngạch khoảng 474 triệu USD năm 2013 (cao hơn mốc 262 triệu cân Anh về cá, kim ngạch 448 triệu USD vào năm 2012). Việc thu nhập tốt hơn về dữ liệu khai thác cũng có thể dự đoán chính xác hơn về độ bền vững của nghề cá.

Đó cũng là điều mà nhà phân phối Togue Brawn đang làm với vụ đánh cá nghịch mùa từ việc cải thiện quản lý của ngành công nghiệp sò điệp của Maine. Bà Brawn đã dùng mạng xã hội và công nghệ để tìm ra ngư dân bắt sò điệp để trực tiếp thu mua và biết chính xác số tiền họ đề nghị, rồi cố gắng để cho khách hàng biết về tài chính của họ. Ước tính, bà mua sò điệp từ khách hàng chỉ trong vòng 2 ngày so thời gian 5 - 10 ngày đối với tàu lớn, đồng nghĩa lượng sò điệp sẽ nhiều hơn đến tay các cửa hàng.

Giảm giấy tờ phiền hà

Ông Jared Auerbach, CEO của Red's Best ở Boston, hiện đang sử dụng 20 tàu chở thủy sản từ Rhode Island đến Maine cũng cung cấp phần mềm của mình cho các đại lý thủy sản để họ tiếp cận nhanh dữ liệu đánh bắt và bán cá. Ông Auerbach giải thích: “Công nghệ của chúng tôi giảm thời gian truy cập dữ liệu. Chúng tôi nhận thức rằng, dữ liệu mà chúng tôi thu thập có giá trị cũng như giúp người dùng truy xuất nguồn gốc thủy sản đánh bắt bằng mã vạch QR. Điều này làm tăng giá trị của sản phẩm bằng thời gian tiếp thị thực tế và làm giảm chi phí cho mỗi đợt giao dịch. Phần mềm của tôi giúp rút ngắn việc sử dụng dữ liệu dư thừa. Dữ liệu này có giá trị hết sức to lớn. Tôi bán giá sỉ hải sản cho các nhà hàng. Chúng tôi có một mã chính xác xác định nguồn gốc với đầy đủ thông tin trong một mã QR ngay trên mọi con cá cùng ngày”.

Đấu giá trực tuyến

Ông Bert Jongerden, Tổng quản lý của Portland Fish Exchange Inc., ông đã đưa vào dịch vụ đấu giá thủy sản trực tuyến theo yêu cầu của người mua hàng từ năm 2008. Ông chia sẻ, khoảng 21 người mua cá đã tham gia phiên đấu giá trực tuyến hoạt động từ Chủ nhật đến thứ Năm tuần sau, bắt đầu lúc 11 giờ trưa đến khi cá được bán hết (thường trong khoảng 45 phút hoặc tối đa 2 tiếng). Công nghệ đã giúp tiết kiệm tiền bạc và tiếp cận nhiều thông tin hơn. Được biết, tháng 10/2015, Chính phủ Mỹ đã yêu cầu gắn máy quét trên các tàu đánh cá nhằm thay thế cho việc quan sát thông thường. Các thiết bị cảm biến này sẽ tổng hợp dữ liệu do Tổng cục Thủy sản quốc gia Mỹ (NMFS) đề xuất nhằm bắt kịp xu hướng khai thác cá.

Công nghệ không dây

Albert Carver, CEO của A.C. Inc., một nhà phân phối tôm hùm, sò điệp, ốc và các loại thủy sản có vỏ khác, nhận ra rằng, phải đầu tư công nghệ thì mới làm giàu được. Trước hết, ông đã liên lạc với bà Susan Corbett, CEO của Công ty Axiom Technologies, đơn vị đầu tư 900.000 USD ở tiểu bang Maine nhằm lắp đặt hệ thống internet tốc độ cao. Giờ đây, ông Albert Carver đang sử dụng chương trình phần mềm kế toán Net Yield được thiết kế bởi Công ty LAN Infosystems Inc. ở Plymouth (Massachusetts). Trong suốt 6 năm qua, Công ty A.C.Inc đã thành lập một trang web chuyên đăng tải các sản phẩm đang bán và có thể mua qua mạng, hay có những đường link liên kết với các dữ liệu khác từ NOAA và Facebook.

Hiệu quả là vàng

Ông Hugh Cowperthwaite, Giám đốc của dự án nghề cá CEI ở thành phố Portland nhận xét: “Bà Togue Brawn là điển hình của ngư dân Maine ngày càng chủ động hơn trong buôn bán. Nguồn hàng sò điệp tươi sống của bà từ ngư dân Down East và chở đến các nhà hàng ở Portland và New York City. Tất cả hàng hóa được bán sạch trước khi bà trực tiếp lên đường. Với một loại sản phẩm rất dễ bị hỏng, thế nên hiệu quả là vàng”.

CEI cũng tạo ra một trang web riêng bao gồm danh sách các loại hải sản theo mùa, nơi ra đời các loại sản phẩm hải sản ở Maine, nhà chế biến cũng như giá trị gia tăng, xe đông lạnh chở hải sản ở Maine, tủ đông lạnh để bảo quản hải sản, sàn giao dịch thủy sản Maine, trang trại nuôi hải sản ở Maine. Mục đích tích hợp ngành công nghiệp hải sản của Maine thành những hệ thống phân phối thực phẩm ở vùng Đông Bắc Mỹ và bắt kịp xu hướng của người tiêu dùng muốn truy xuất nguồn thực phẩm địa phương.