Nuôi bò sữa bằng thức ăn hỗn hợp

Thức ăn hỗn hợp gồm các loại thức ăn thô xanh, thức ăn hạt, phụ phẩm, thức ăn bổ sung khoáng, vitamin được tính toán và phối trộn đảm bảo cân đối được chất dinh dưỡng, tối ưu sự tiêu hóa thức ăn, nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn cũng như năng suất sữa.

Sử dụng thức ăn hỗn hợp cân đối dinh dưỡng cho bò sữa

Xác định khẩu phần

Thức ăn hỗn hợp cho bò sữa yêu câu có chất lượng cao, ổn định, đặc biệt là thức ăn thô. Thông thường trong khẩu phần ăn nên sử dụng cỏ, chất khô thấp nên sử dụng 4 - 5 kg/con/ngày. Cỏ ủ, thân ngô ủ cũng nên cho 3 - 5 kg/ngày, còn lại nên bổ sung phần thức ăn xanh như cỏ héo. Trước khi phối trộn cần chặt ngắn 1 - 2 cm. Thức ăn hạt, khô dầu cần đập vỡ để kích thước khoảng 0,3 - 0,5 cm, không cần nghiền mịn.

Tùy nhu cầu dinh dưỡng của bò trong từng giai đoạn mà thành phần thức ăn có thể điều chỉnh phù hợp. Bò trước đẻ 2 - 3 tuần, nhu cầu thức ăn có nhiều chất xơ và chứa tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết. Khẩu phần nên có khoảng 3 kg ngũ cốc, 2 - 3 kg cỏ khô chất lượng tốt cộng với thức ăn thô như ngô ủ chua và các protein, khoáng chất và phụ gia thức ăn cần thiết.

Bò mới đẻ 1 - 21 ngày, nhu cầu lượng chất khô thấp, nhưng giá trị dinh dưỡng cao để sản xuất sữa.  Khẩu phần ăn nên có đủ chất xơ, từ 2 - 3 kg cỏ khô chất lượng tốt, cộng với thức ăn thô xanh khác và thức ăn đậm đặc để chuẩn bị cho bò bước vào nhóm sản xuất cao đạt đỉnh sữa.

Nhóm bò cao sản lứa 2 trở lên từ 21 đến 180 ngày, đây là giai sản xuất sữa đạt năng suất đỉnh điểm của chu kỳ, và là giai đoạn cần lượng chất khô nhiều nhất. Mục tiêu dinh dưỡng cho nhóm bò này là duy trì mức sản xuất sữa cao và để phối chửa lại cho bò.

Bò sữa giữa kỳ (180 - 250 ngày), đây là giai đoạn đã mang thai, năng suất sữa từ 75 - 85% nhóm cao sản. Khẩu phần cho nhóm này cần nhiều thức ăn thô và ít đậm đặc hơn so với nhóm cao sản. 

Nhóm bò cuối chu kỳ sữa đến lúc mang thai cần khẩu phần cần cho duy trì mức sản xuất và tránh vỗ béo bò, khẩu phần ăn chú yếu là thức ăn thô, xanh. Đến khi, bò bước vào giai đoạn chuẩn bị chu kỳ sữa tới, yêu cầu thức ăn thô, xanh có chất lượng tốt, bổ sung thức ăn đầy đủ protein và cân bằng chất khoáng.

Thông thường khẩu phần ăn thường nhiều hơn 20% so với nhu cầu sản xuất sữa. Ví dụ, nếu lượng sản xuất sữa trung bình của nhóm là 20 kg, thì khẩu phần ăn cần xây dựng sản xuất khoảng 24 kg. Lượng dinh dưỡng cao hơn có thể thúc đẩy bò sản xuất sữa nhiều hơn, nếu vượt thì cũng được sử dụng cho sinh trưởng hoặc cái thiện sức khỏe. Đối với nhóm bò lứa đầu,  khẩu phần ăn nên có lượng chất dinh dưỡng cao hơn 30% so với nhu cầu sản xuất sữa, như thế sẽ đảm bảo luôn cho cả nhu cầu sinh trưởng của loại bò đang lớn này.

Có thể phối trộn bằng tay, tuy nhiên nếu sử dụng máy trộn sẽ giúp xác định lượng thức ăn và khẩu phần chính xác, nhờ đó giảm thiểu chi phí thức ăn. Thứ tự nguyên liệu được cho vào lần lượt như sau: thức ăn hạt, thức ăn khoáng, rơm khô, cỏ héo, cỏ tươi. Thời gian trộn cho mỗi lần tiếp thêm nguyên liệu khoảng 3 phút và trộn thêm khoảng 5 phút sau khi nguyên liệu cuối cùng được tiếp thêm vào.

Cách cho ăn

Thời tiết và nhiệt độ môi trường có ảnh hưởng lớn đến nhu cầu ăn hàng ngày của bò, nên vào những ngày thời tiết biến động, nhiệt độ tăng giảm đột ngột cần điều chỉnh lượng thức ăn. Khi điều chỉnh thức ăn hỗn hợp, cần thay đổi tương ứng tất cả mọi thành phần thức ăn. Nếu lượng liên tục giảm trong nhiều ngày ít hơn hoặc nhiều hơn 5% hay khoảng 2 kg so với công thức được xây dựng ban đầu, thì cần xây dựng lại khẩu phần ăn.

Cho bò ăn 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều tối. Hoặc có thể cho bò ăn khi bò đang ở phòng vắt sữa, khi xong vắt sữa, bò quay lại chuồng thì đã có thể nhận được thức ăn mới. Thời gian chúng đứng ăn vú bị ướt trong khi vắt sữa sẽ khô đi giảm thiểu vú bị bẩn do nền chuồng.

Sử dụng thức ăn hỗn hợp cần dồn gần về phía bò ít nhất 6 lần mỗi ngày vì bò chỉ sử dụng thức ăn đặt cách nó trong khoảng 72 cm. Nếu thức ăn không được dồn về phía chúng, những con lười ăn sẽ không ăn đủ mức cần thiết. Dồn thức ăn nhiều lần trong ngày cũng hạn chế hiện tượng tách, lựa chọn thức ăn hạt ăn trước.

Quan sát thức ăn thừa hàng ngày, nếu còn những cỏ dài hoặc nhiều thức ăn đơn khác, thì cho thấy bò đã chọn lựa thức ăn và hàm lượng dinh dưỡng của chúng không cân đối. Vì vậy, cần băm thức ăn thô, thức ăn hạt mịn hơn, hoặc thay thế chúng bằng loại thức ăn khác mà bò khó chọn hơn.

>> Thức ăn hỗn hợp cho bò lần đầu tiên xuất hiện ở Mỹ, Nam Phi và Israel, ngày nay đã phổ biến ở khắp nơi trên thế giới cho cả trại bò sữa và trại bò thịt. Điển hình có Hàn Quốc, mỗi năm cần khoảng 512 triệu tấn thức ăn hỗn hợp phục vụ cho nuôi bò trong nước và xuất khẩu.