Phòng Trừ Bệnh Lem Lép Hại Lúa

Bệnh lem lép hạt làm biến màu vỏ hạt lúa, có thể gây hại trên vỏ trấu hoặc bệnh trong hạt. Trên vỏ hạt, triệu chứng thay đổi tùy loài vi sinh vật gây hại và tùy mức độ nhiễm bệnh. Triệu chứng bệnh là những vết nhỏ màu nâu đen, hoặc là những mãng nâu bao phủ cả vỏ hạt. Bệnh nặng làm toàn thể vỏ hạt nâu đen, hạt gạo bên trong bị lép hoặc bị biến màu, đôi khi có mùi mốc. Ở đồng bằng sông Cửu Long bệnh rất phổ biến, gây hại đáng kể cho vụ lúa hè thu và thu đông, khi lúa đang trổ mà gặp mưa bảo, sau đó nắng hạn, ruộng bị chua phèn, thiếu nước. Tỉ lệ thiệt hại có thể lên đến 15-20%.

Bệnh do nhiều loài nấm phối hợp gây hại, có thể chia làm hai nhóm chính: nhóm nhiễm vào hạt trên đồng ruộng trước thu hoạch và nhóm xâm nhiễm trong quá trình tồn trử sau thu hoạch. Nhóm nhiễm vào hạt trước thu hoạch gồm các loài nấm như Pyricularia grisea, Alternaria padwickii, Gibberella fujikuroi, Curvularia lunata, Fusarium noniliforme, Phoma sorghina, Helminthosporium sp., Sarocladium sp., Nigrospora spp... Nấm Fusarium noniliforme sẽ theo hạt giống, gây hại vào giai đoạn mạ thành bệnh mạ đực hay bệnh lúa von (Gibberella fujikuroi).

 Ngoài ra rệp gié cũng là tác nhân tham gia làm lép hạt vào giai đoạn trổ, lúc ruộng khô nước. Nhóm nhiễm vào hạt sau thu hoạch gồm Aspergillus sp., Penicillium sp., Mucor sp. Rhizopus spp.
Mỗi loài nấm đòi hỏi nhu cầu dinh dưỡng, điều kiện nhiệt độ và ẫm độ khác nhau. Ở ngoài đồng, bệnh nhiễm vào hạt chủ yếu vào giai đọan trổ đến trước khi thu hoạch. Việc thu hoạch chất lúa thành mớ ngoài đồng, hoặc để lâu chưa kịp suốt, lúa chất thành đống mà gặp mưa thì thiệt hại sẽ rất lớn.

Các loài nấm sẽ phát triển rất mạnh khi ẫm độ không khí trên 65%, nhiệt độ 30-35 độ C. Trong quá trình tồn trử, nếu ẫm độ hạt vượt quá 14% thì hạt lúa dễ bị các loài nấm tái xâm nhập, chất lượng hạt rất kém, khi xay chà hạt bị bể, gãy vụn, không đãm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu. Ngoài việc làm giãm phẫm chất và sức sống hạt giống, nhóm mốc có thể tạo độc tố trong hạt gây độc hại khi ăn.

Để giảm thiệt hại do bệnh lem lép hạt gây ra trong vụ lúa hè thu, Bà con nông dân cần lưu ý như sau:
- Sử dụng giống xác nhận, sạch bệnh, không lẫn tạp chất - Áp dụng kỹ thuật canh tác theo chương trình "Ba giảm-Ba tăng" như gieo sạ với mật độ vừa phải (100-120 kg giống/ha), bón cân đối N-P-K, cung cấp phân đạm theo nhu cầu cây lúa, không bón thừa phân đạm vào giai đọan làm đòng đến lúc nuôi hạt, sử dụng thuốc trừ bệnh đúng thời điểm.
- Nên phun thuốc trước trổ 10 ngày và sau dứt trổ 5 ngày: Anvil 5 SC, Rovral 80 WP, Copper-B 75 WP, Tilt super 300 ND, Carban 50 SC, Appencarb super 50 FL, Benzimidine 50 SC, Carosal 50 SC, Super Humate Sen vàng... với nồng độ theo khuyến cáo.- Để phòng ngừa bệnh lúa von, có thể xử lý hạt bằng Cruiser Plus 312 FS: pha 20cc thuốc với 2 lít nước phun lên 100 kg hạt giống, trộn đều trong giai đoạn ủ đến trước khi sạ khoảng 12 giờ.